Pierwiastki mineralne mogą zarówno budować tkanki, jak i uczestniczyć w regulacji wielu przemian biochemicznych oraz fizjologicznych. Jest to bardzo zróżnicowana grupa pod względem funkcji i nie wszystkie związki w nią wchodzące są łatwe „do zdobycia” w codziennej diecie, zwłaszcza jeśli jest monotonna i wysokoprzetworzona, czy eliminacyjna.
Aby na skutek złej diety, czy też wyjątkowo intensywnego obciążania organizmu, nie tracić wszystkich korzyści, które przynoszą składniki mineralne, warto rozejrzeć się za preparatami, które mogą szybko i skutecznie uregulować stan odżywienia.
Niezbędne składniki mineralne
Lista składników mineralnych, które dla rozwoju i zdrowia należy codziennie dostarczać do organizmu, składa się ze związków o bardzo różnorodnych właściwościach i funkcjach. Do najważniejszych zaliczają się pierwiastki będące elektrolitami, tj. wapń i magnez oraz potas, sód i chlor. O ile sód i chlor spożyć jest łatwo, gdyż występują w soli kuchennej, tak już z potasem, magnezem oraz wapniem bywa nieco trudniej.
Potas i magnez regulują ciśnienie tętnicze oraz uczestniczą w pracy układu nerwowego, natomiast wapń z magnezem budują kości. Kolejną ważną grupą są metale, takie jak żelazo, cynk oraz miedź i chrom. Żelazo znane jest z udziału w funkcjonowaniu układu krwiotwórczego, cynk wpływa na odporność i skórę, miedź pełni wielokierunkowe funkcje enzymatyczne, natomiast chrom słynie m.in. z regulacji gospodarki glukozowo-insulinowej.
Istnieją jeszcze mikropierwiastki, które dostarcza się do organizmu w znikomych ilościach, jednak mogą decydować o zdrowiu i chorobie. Są to selen oraz jod, które wpływają na wiele przemian metabolicznych oraz ochronę komórek przed stresem oksydacyjnym. Do niedoborów niezbędnych składników mineralnych niekiedy prowadzą awersje smakowe oraz nietolerancje i alergie pokarmowe.
Aby zabezpieczyć zapotrzebowanie organizmu na każdy z pierwiastków, powinno się w każdym posiłku dnia zawierać ryby / mięsa / jaja / nabiał / strączki / orzechy / zboża / czy nasiona. Każdy, kto nie przywiązuje do tego uwagi, rozważyć powinien zastosowanie suplementacji.
Zapobieganie niedoborom składników mineralnych
Szczególnie narażone na deficyty niezbędnych składników mineralnych są osoby, których dieta ogranicza się do sięgania po wąską listę produktów spożywczych przez większość dni tygodnia, zwłaszcza gdy są to produkty charakteryzujące się wysokim stopniem przetworzenia. Dawkowanie w tych przypadkach z reguły będzie najwyższe, a sam dobór składników najszerszy.
W dietach typu zachodniego czy polskiej najczęściej zaobserwować można nadmiar sodu przy niedoborach innych elektrolitów, potasu i magnezu, czy nadmiar fosforu przy niskim poziomie spożycia mikropierwiastków jodu oraz selenu. Pod kątem stanu odżywienia pierwiastkami mineralnymi pewne problemy mogą mieć również osoby stroniące od produktów spożywczych pochodzenia zwierzęcego.
Weganie i wegetarianie przy braku odpowiedniej wiedzy łatwo mogą doprowadzić do niedoborów żelaza, cynku czy jodu. Ponadto utrudnioną regulację stanu odżywienia mają osoby zmagające się z zaburzeniami zdrowia przewodu pokarmowego, które prowadzą do ograniczenia absorpcji. Najczęściej pogorszone wchłanianie dotyczy żelaza.
Poziom dawkowania suplementów ze składnikami mineralnymi zależny jest jeszcze między innymi od poziomu i charakterystyki aktywności fizycznej. Większe zapotrzebowanie na żelazo i magnez prawdopodobnie będą mieć osoby uprawiające sporty wytrzymałościowe, natomiast więcej cynku czy wapnia mogą potrzebować sportowcy dyscyplin siłowych. Z drastycznym wzrostem zapotrzebowania na wszystkie składniki mineralne borykają się kobiety w ciąży oraz karmiące. Niektóre potrzeby zwiększają się również w chorobach przewlekłych, czy u osób starszych.
Rodzaje suplementów mineralnych
Na rynku suplementów diety dostępnych jest kilka rodzajów preparatów mineralnych. Poza tymi, które zawierają komplet związków niezbędnych, takich jak wapń, magnez, potas, żelazo, cynk, miedź, chrom, selen i jod, spotkać można również wyodrębnione grupy ukierunkowane na osiągnięcie konkretnego celu. Magnez z potasem przydatny może być przy problemach ze snem, nadciśnieniem czy cukrzycą.
Połączenie magnezu z wapniem z kolei zapobiegać może osteoporozie, a z cynkiem wspomagać odporność czy gospodarkę hormonalną. Selen w parze z jodem jest przykładem połączenia dedykowanych zdrowej tarczycy. Suplementy ze składnikami mineralnymi zawierają formy chemiczne substancji aktywnych, które uznawane są za najlepiej przyswajalne.
Składniki mineralne a inne substancje odżywcze
Pierwiastki mineralne bardzo często dla konkretnych korzyści prozdrowotnych łączy się z innymi substancjami pochodzenia spożywczego. Wapń doskonale łączy się z witaminą D3 dla zdrowia kości i prewencji osteoporozy, żelazo z witaminą B12 dla prawidłowej produkcji czerwonych krwinek i zapobiegania anemii, a cynk z witaminą C dla optymalizacji funkcji odpornościowych oraz ochrony przed infekcjami. Ponadto magnez i potas połączyć można z kwasami omega-3, jeśli komuś zależy na regulacji ciśnienia tętniczego, czy ochronie przed miażdżycą.