Czym są witaminy?
Witaminy są to substancje organiczne wymagane do tego, aby organizm mógł wzrastać i funkcjonować. W odróżnieniu od makroskładników organizmy nasze potrzebują jedynie niewielkich ilości witamin. W zależności od gatunku część witamin może być wytwarzana przez dany organizm, a część musi zostać dostarczona wraz z pożywieniem. Organizm człowieka może produkować jedynie witaminę D, K i biotynę. W przypadku reszty witamin zachodzi konieczność podawania ich z zewnątrz.
Termin „witamina” zawdzięczamy urodzonemu w W-wie Kazimierzowi Funkowi (ang. Casimir Funk), który w roku 1912, jako pierwszy użył tego terminu. Większość witamin odkryto w związku z występowaniem chorób spowodowanych ich deficytem w organizmach, np. szkorbut, krzywica, pelagra.
Poza naturalnym podziałem na te wytwarzane przez dany organizm - endogenne, jak i te, które należy spożywać wraz z pożywieniem - egzogenne, istnieje jeszcze jeden fundamentalny podział witamin, w zależności od nośnika, w którym są rozpuszczalne.
Istnieją 4 witaminy rozpuszczalne w tłuszczach i są to:
Te witaminy mamy możliwość magazynowania - głównie w tłuszczu i wątrobie. Pozostałe witaminy rozpuszczalne są w wodzie.
Witaminy - rola w organizmie
Witamina A - odgrywa m.in. ogromną rolę w zdolności do prawidłowego widzenia, wspiera pracę układu odpornościowego, kostnego i rozrodczego.
Witamina B1 (tiamina) - odgrywa m.in. ogromną rolę w wytwarzaniu energii.
Witamina B2 (ryboflawina) - odgrywa m.in. ogromną rolę w wykorzystywaniu zjedzonych węglowodanów i białek. Wspiera wchłanianie niektórych minerałów.
Witamina B3 (niacyna, kwas nikotynowy) - odgrywa m.in. ogromną rolę w wykorzystaniu energii na poziomie komórkowym oraz naprawie DNA.
Witamina B5 (kwas pantotenowy) - odgrywa m.in. ogromną rolę w prawidłowym przebiegu metabolizmu tłuszczów i węglowodanów.
Witamina B6 (pirydoksyna) - odgrywa m.in. ogromną rolę w rozkładzie homocysteiny oraz w prawidłowym przebiegu procesów myślowych.
Witamina B7 (biotyna) - odgrywa m.in. ogromną rolę w prawidłowym przebiegu metabolizmu tłuszczów.
Witamina B9 (kwas foliowy) - odgrywa m.in. ogromną rolę w wytwarzaniu czerwonych krwinek i chromosomów. Wspomaga właściwe trawienie.
Witamina B12 (cyjanokobalamina) - odgrywa m.in. ogromną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego i krwionośnego. Jest także niezbędna do produkcji DNA.
Witamina C - odgrywa m.in. ogromną rolę w budowaniu kości, kolagenu, zębów i chrząstek. Współpracuje w zapewnieniu optymalnej odporności na infekcje. Jest jednym z najważniejszych przeciwutleniaczy.
Witamina D - odgrywa m.in. ogromną rolę w prawidłowej pracy układu odpornościowego oraz kostnego. Zaobserwowano też jej wpływ na zmniejszenie ryzyka występowania cukrzycy typu 2 i depresji.
Witamina E - antyutleniacz; odgrywa tym samym m.in. ogromną rolę w prawidłowej pracy układu krwionośnego, mięśniowego, nerwowego.
Witamina K - odgrywa m.in. ogromną rolę w utrzymaniu w dobrej kondycji układu kostnego oraz w prawidłowym przebiegu procesów krzepnięcia krwi.
Witaminy dla sportowców
Sportowcy i osoby aktywne, głównie ze względu na niesamowicie duże obciążenia wynikające z treningów, odżywiania, czy zwiększonego wytwarzania potu, w pewnych okolicznościach mogą wymagać spożywania wybranych witamin w ilościach większych, niż polecanych dla większości społeczeństwa.
Faktycznie, zwłaszcza w okresie redukcji tkanki tłuszczowej, czyli ograniczenia spożywania jedzenia, może dochodzić do występowania specyficznych niedoborów witamin. W tym przypadku może także dochodzić do pogorszenia sprawności fizycznej i stanu zdrowia. W związku z tym uzupełnianie witamin tak, aby nie dopuścić do powstawania niedoborów oraz w przypadku już ich stwierdzenia - niwelowanie, może prowadzić do poprawy osiągów sportowych oraz utrzymania zdrowia w optymalnej formie.
