Czy witamina D szkodzi? Skutki uboczne witaminy D

Efektywność działania witamin i składników mineralnych w organizmie uzależniona jest od odpowiedniej ich podaży w diecie względem zapotrzebowania. Podobnie jak deficyty w diecie, czasami spotkać się można również z nadmiarami i w zależności od tego o jakim związku mowa, mogą one powodować różne skutki uboczne.

Warto zaznaczyć, że przekraczanie zapotrzebowania może być nie tylko nieefektywne, ale również nieekonomiczne, zatem warto rozważyć ustalenie odpowiedniego dla siebie poziomu spożycia. Mimo że 80% naszego społeczeństwa notuje niedobory witaminy D, to warto wiedzieć, iż przedawkować można niemalże wszystko, nawet słońce czy wodę.

1. Zapotrzebowanie na witaminę D
2. Nadmiar witaminy D w organizmie
3. Skutki uboczne witaminy D
4. Podsumowanie

Zapotrzebowanie na witaminę D

Na jej poziom w organizmie wpływają jednak również czynniki poza żywieniowe, takie ekspozycja na promieniowanie słoneczne. Z tego względu warto indywidualnie wyznaczyć poziom swojego zapotrzebowania, korzystając m.in. z diagnostyki laboratoryjnej. Optymalny poziom metabolitu witaminy D, czyli 25(OH)D, wynosi 30 – 50 ng/ml i jest dobrym markerem kontrolnym w śledzeniu skuteczności podaży z dietą, czy suplementacji.

Nadmiar witaminy D w organizmie

Jako wysoki poziom określa się poziomy powyżej 50 ng/nl 25(OH)D we krwi.

• Przy poziomie 50 – 75 ng/ml należy obniżyć dawkowanie o 50% na 3 miesiące.
• Przy 75 – 100 ng/ml należy ograniczyć spożycie produktów bogatych w witaminę D i wykluczyć suplementację na 1 – 2 miesiące.

Poziomy powyżej 100 ng/ml uznawane są za toksyczne i wymagają kontroli parametrów związanych z gospodarką wapniowo-fosforanową, aktywnością enzymów wątrobowych (głównie fosfatazy alkalicznej), poziomem parathormonu (PTH) we krwi, czy stosunkiem poziomu wapnia do kreatyniny w moczu.

Skutki uboczne witaminy D

Poza sytuacją wysokiego nadmiaru witaminy D w organizmie wysoka podaż może być szkodliwa w przypadku nadwrażliwości na nią, a także w przypadku obecnej hiperkalcemii, czy niektórych chłoniaków.

Poważny nadmiar może prowadzić do osłabienia kości i zaburzeń nerek i serca, związanych z hiperkalcemią. Skutkami ubocznymi takiego stanu mogą być nudności, wymioty, utrata apetytu, osłabienie mięśni, zaburzenia nastroju, wzmożenie bólu, formowanie kamieni nerkowych, wzmożenie pragnienia, nadmierne wydalanie płynów oraz odwodnienie.

Należy jednak podkreślić, że objawy te mogą pojawiać się w przypadku długotrwałego nadmiaru oraz przy współwystępowaniu innych zaburzeń zdrowotnych.

Podsumowanie

W populacji ogólnej częściej obserwuje się niedobory. Kontrolując poziom witaminy D w organizmie, szczególnie należy unikać sytuacji, w której poziom sięgnie pułapu 125 – 150 ng/ml i więcej, a gdy już taki zostanie osiągnięty, należy zmodyfikować dietę i kontrolować inne parametry związane z metabolizmem tej witaminy. Przyjmuje się dzienna dawka na poziomie 1000-2000 iu jest obecnie podstawową i wymaganą suplementacją.

Źródła:

https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminD-HealthProfessional/

Rusińska A, Płudowski P, Walczak M, Borszewska-Kornacka MK, Bossowski A, Chlebna-Sokół D, Czech-Kowalska J, Dobrzańska A, Franek E, Helwich E, Jackowska T, Kalina MA, Konstantynowicz J, Książyk J, Lewiński A, Łukaszkiewicz J, Marcinowska-Suchowierska E, Mazur A, Michałus I, Peregud-Pogorzelski J, Romanowska H, Ruchała M, Socha P, Szalecki M, Wielgoś M, Zwolińska D, Zygmunt A. Vitamin D Supplementation Guidelines for General Population and Groups at Risk of Vitamin D Deficiency in Poland-Recommendations of the Polish Society of Pediatric Endocrinology and Diabetes and the Expert Panel With Participation of National Specialist Consultants and Representatives of Scientific Societies-2018 Update. Front Endocrinol (Lausanne). 2018 May 31;9:246. doi: 10.3389/fendo.2018.00246. PMID: 29904370; PMCID: PMC5990871.

Autor: Jakub Wiącek