Kolagen rybi - jakie ma właściwości i jak go stosować?

Kolagen jest jednym z najważniejszych białek w organizmach ludzi i zwierząt. Wchodzi w skład wielu tkanek i narządów i w dużym stopniu odpowiada za ich budowę. Różne jego formy wykorzystywane są do celów spożywczych i związanych z technologią żywności, farmaceutycznych i biomedycznych, a także kosmetycznych.

1. Jak powstaje kolagen?
2. Jakie są źródła kolagenu?
3. Jakie są właściwości kolagenu rybiego?
4. Jakie są zastosowania kolagenu morskiego?

Jak powstaje kolagen?

Kolagen jako białko strukturalne powstaje w organizmie na drodze syntezy z innych związków, a także jest do organizmu dostarczany z dietą. Głównymi aminokwasami wchodzącymi w jego skład są glicyna, prolina i ich formy hydroksylowane (zawierające strukturę, składającą się z wodoru i tlenu). Formy te to hydroksyglicyna i hydroksyprolina i wykazują one nieco inne właściwości niż formy wolne tych aminokwasów.

Niemniej jednak każdy z tych związków potrzebny jest do utworzenia i ochrony wielu elementów tkanki łącznej w organizmie. Przykładami są tu m.in. chrząstki, ścięgna i więzadła, czy skóra i kości, a także wszelkie tkanki otaczające narządy w tak zwanych trzewiach oraz naczynia krwionośne, czy jelita. Warto tutaj również zaznaczyć, że istnieje ponad 20 rodzajów kolagenu i różne ich proporcje występują w poszczególnych tkankach.

Jakie są źródła kolagenu?

Białka kolagenowe najobficiej występują w tkankach łącznych organizmów zwierzęcych. Zaliczyć tutaj można m.in. chrząstki wołowe i wieprzowe, podroby, a także skórę ryb. Poza tym często spożywany jest w postaci zdenaturowanej (poddanej podgrzewaniu w określonych warunkach), którą jest żelatyna. Ułatwieniem w dostarczaniu kolagenu do organizmu i wspieraniu jego kondycji w tkankach jest suplementacja produktami zawierającymi peptydy kolagenowe (czyli „najprostsze” formy omawianego związku uzyskane poprzez hydrolizę).

Jakie są właściwości kolagenu rybiego?

Kolagen morski lub rybi, pozyskiwany jest z ości, głów czy skóry i łusek rybich i stanowi nawet do 50% ich masy. W głównej mierze jest to kolagen typu I (podobnie jak w ludzkiej skórze czy kościach). Dzięki swojej budowie i właściwościom coraz szersze zastosowanie znajduje m.in. w branży farmaceutycznej oraz stomatologii.

W odróżnieniu od kolagenu ssaków kolagen ryb nie różni się tak bardzo kompozycją chemiczną w obrębie gatunków. Szacuje się, że zawiera on nieco więcej seryny i treoniny, a mniej glicyny i proliny, niż kolagen zwierząt lądowych. Między innymi właśnie to wpływa na jego właściwości fizykochemiczne, takie jak stabilność temperaturowa.

COLLAROSE FISH zawiera opatentowane i produkowane przez niemiecki koncern farmaceutyczny GELITA hydrolizat kolagenu rybiego

Jakie są zastosowania kolagenu morskiego?

Omawiany rodzaj kolagenu charakteryzuje się szerokim spektrum potencjalnych zastosowań. Pomijając wykorzystania przemysłowe, rybi kolagen przydatny może być we wspieraniu terapii niektórych chorób, poprawianiu kondycji skóry i gojenia ran, czy regulowaniu stanu odżywienia osób niedożywionych. W kontekście żywienia coraz częściej zwraca się uwagę na peptydy pozyskane przez rozkład omawianego związku. Ich zastosowanie dostosowuje się m.in. do wieku, wzrostu i masy ciała, a także stanu odżywienia ocenianego za pomocą technik zarówno pośrednich, jak i bezpośrednich.

Literatura: Lim YS, Ok YJ, Hwang SY, Kwak JY, Yoon S. Marine Collagen as A Promising Biomaterial for Biomedical Applications. Mar Drugs. 2019 Aug 10;17(8):467. doi: 10.3390/md17080467. PMID: 31405173; PMCID: PMC6723527.

Jakub Wiącek - Neurobiolog, Dietetyk i Trener personalny