Probiotyki – właściwości, działanie, rodzaje

Chęć poprawy swojego zdrowia zaczyna być coraz bardziej powszechnym tematem wśród populacji polskiej i nie tylko. Jest to bardzo dobra wiadomość, ponieważ plaga chorób metabolicznych i licznych problemów zdrowotnych stale obiega cały świat. Należy temu jak najwcześniej przeciwdziałać.

Aby tego dokonać, należy inwestować swój czas w poznanie elementów składających się na profilaktykę zdrowotną obejmującą właściwe odżywianie, regenerację, sen, aktywność fizyczną i odpowiednią suplementację. W ramach tej ostatniej bardzo popularnym tematem staje się profilaktyczna probiotykoterapia, przy użyciu probiotyków. Czym są probiotyki, za co odpowiadają, jakie jest ich działanie? Przyjrzyjmy się tym zagadnieniom z bliska.

1. Czym są probiotyki? 
2. Jak probiotyki działają na organizm?
3. Naturalne źródła probiotyków
4. Jakie są rodzaje probiotyków?
5. Czy warto stosować probiotyki w formie suplementów?

Czym są probiotyki? 

Probiotykami nazywamy żywe organizmy, które stosowane w odpowiedniej ilości przyczyniają się do poprawy zdrowia i samopoczucia organizmu gospodarza. Tym gospodarzem jest oczywiście człowiek. Innymi słowy, probiotyki to prozdrowotne mikroorganizmy, które należy dostarczać w odpowiedniej dawce, aby mogły one wywołać efekt zdrowotny.

Nie bez powodu mówi się, że zdrowie zaczyna się w jelitach. W końcu to właśnie tam następuje największa ilość reakcji enzymatyczno-metabolicznych, prowadzących potem do powstawania energii, po wchłonięciu konkretnych składników odżywczych. Przewód pokarmowy to także najbardziej wrażliwa struktura naszego ciała, w której oprócz zachodzenia ogromnej ilości procesów fizjologicznych, można doprowadzić do poważnych problemów zdrowotnych.

Nasze żywienie, nawyki zdrowotne i jakość prowadzonego stylu życia to główne komponenty, które silnie oddziałują na sprawne działanie przewodu pokarmowego. Nie bez powodu, kiedy zjemy coś niezdrowego, lub coś, czego nam nie wolno jeść, pierwszym elementem, który daje nam objawy i zaznacza obecność stanu zapalnego to przewód pokarmowy, na który składają się przełyk, żołądek, jelita.

Jednym z potencjalnych rozwiązań, które może przynieść ogromne korzyści zdrowotne, jest inwestycja w odpowiednie probiotyki, które silnie wpływają na jakość i ilość poszczególnych mikroorganizmów naturalnie zasiedlających jelita.

Jak probiotyki działają na organizm?

Dostarczenie do organizmu bakterii probiotycznych przyczynia się do skuteczniejszego skolonizowania światła jelita grubego i częściowo także cienkiego, przez prozdrowotne mikroorganizmy. Same bakterie posiadają w grupie wiele korzystnych dla zdrowia właściwości, z których jedną z najważniejszych jest usprawnienie procesu trawienia i poprawa samopoczucia. Warto poznać więc właściwości probiotyków i jak działają one na organizm.

Probiotyki a jelita

Pierwszym i najważniejszym działaniem probiotyków jest równoważenie stanu flory bakteryjnej znajdującej się w naszych jelitach. Dysbalans i dominacja patogennych bakterii może zwiększać ryzyko chorób metabolicznych, niekorzystnie wpływać na samopoczucie w trakcie dnia, pogarszać jakość trawienia różnych pokarmów, negatywnie wpływać na stan skóry, włosów i paznokci, powodować choroby na tle metabolicznym jak np. otyłość, przyczyniać się do problemów związanych z rozwojem depresji oraz powodować liczne alergie.

Jak widać, obszary działania samej patogennej mikroflory są bardzo szerokie. Oznacza to, że jeśli chcemy kompleksowo zadbać o stan swojego zdrowia, musimy zbalansować ilość bakterii prozdrowotnych oraz zmniejszyć ilość patogenów w naszych jelitach. Można tego dokonać poprzez odpowiednią probiotykoterapię bazującą na dobrych jakościowo preparatach probiotycznych. Kwestia żywienia również ma wiele do powiedzenia w tym temacie.

Stosowanie probiotyków przyczynia się do:

• poprawy komfortu trawiennego
• lepszej kondycji skóry, włosów oraz paznokci
• lepszej regeneracji tkanki nerwowej
• polepszonego samopoczucia
• usprawnienia funkcji metabolicznych wielu narządów
• uodpornienia jelit na wszelkiego rodzaju czynniki zapalne

Istnieje także gama innych właściwości prozdrowotnych probiotyków, które zostaną dalej omówione.

Probiotyki a układ kostny

W codziennym żywieniu bardzo ważną rolę odgrywa wapń, który jest pierwiastkiem silnie wpływającym na jakość kości i ich wytrzymałość. Jeśli brakuje wapnia, kości stają się bardziej kruche, zmniejsza się ich gęstość mineralna, co powoduje większe ryzyko rozwoju osteoporozy, a potem w jej wyniku ryzyka złamań. Żeby temu zapobiegać, należy zadbać o właściwą ilość wapnia dostarczanego z diety. Niestety w wielu przypadkach możemy mieć do czynienia z upośledzonym procesem wchłaniania różnych składników odżywczych, w tym wapnia. Taka sytuacja może pojawić się w przebiegu toczącego się stanu zapalnego w obrębie przewodu pokarmowego. Probiotykoterapia preparatami probiotycznymi skutecznie zapobiega takim sytuacjom, przywracając dobrą kondycję jelitom i sprawiając, że ich kosmki jelitowe zdecydowanie skuteczniej wchłaniają różne składniki odżywcze.

Warto także pamiętać o tym, że probiotyki wpływają na zregenerowanie śluzówki jelit i odbudowę połączeń ścisłych między kosmkami jelitowymi, tzw. Tight juctions. Czynniki zapalne powodują rozwarstwienie struktury kosmków jelitowych, przez co wiele prozapalnych substancji może przedostawać się do krwioobiegu i powodować stan zapalny. Żeby temu zjawisku zapobiec, warto pokusić się o dobre probiotyki, które naprawią nieszczelność w tkance jelit.

Innymi słowy, jeśli przewód pokarmowy będzie dobrze funkcjonował, nie ma obaw o metabolizm tkanki kostnej i jej wytrzymałość w obecności różnych czynników zapalnych.

Ważne właściwości probiotyków

W przebiegu prawidłowo prowadzonej probiotykoterapii można często oczekiwać konkretnych rezultatów w naszym zdrowiu. Probiotyki stosowane w dłuższej perspektywie czasu przyczyniają się do poprawy zdrowia i samopoczucia. Na co jeszcze wpływają probiotyki?

Jedną z ważniejszych właściwości probiotyków jest regulacja motoryczna ruchów perystaltycznych jelit. Innymi słowy, dzięki właściwej probiotykoterapii można oczekiwać redukcji biegunek oraz zaparć. Ważnym tutaj czynnikiem jest dostarczanie odpowiedniej ilości mikroorganizmów do naszego światła jelit. Probiotyki to głównie bakterie z rodzaju Lactobacillus oraz Bifidobacteria, które korzystnie wpływają na regulację ruchów perystaltycznych jelit w różnych przypadkach związanych ze zmianą rytmów wypróżnień.

Depresja i zaburzenia psychiczne to coraz bardziej powszechny problem obecnych czasów. Niestety ciężko leczy się takie choroby, szczególnie jeśli dana osoba nie ma odpowiedniego wsparcia ze strony bliskich oraz jeśli jest zdana na swoją niewiedzę w zakresie tego, jak radzić się z takimi chorobami. Warto wtedy pomocniczo rozważyć probiotyki i probiotykoterapię. Obecność prozdrowotnych mikroorganizmów w jelitach osoby chorej sprzyja syntezie kluczowych dla zdrowia neuroprzekaźników, takich jak serotonina i dopamina, co przekłada się często na poprawę zdrowia.

Ponadto regulacja pracy jelit I poprawa ich kondycji również sprzyja znaczącej redukcji objawów ze strony depresji i pokrewnych schorzeń. Jelita nie bez przyczyny są określane mianem drugiego mózgu. Sygnały od nich trafiają do tkanki mózgowej w ilości około 90%, natomiast sygnały zwrotne z mózgu do jelit wynoszą około 10% całości sygnałów za pośrednictwem neuroprzekaźników. Ta informacja przedstawia znaczenie probiotyków w zakresie wspomagania leczenia chorób o podłożu psychicznym.

Kolejną ważną właściwością probiotyków jest ich zdolność do redukcji egzemy oraz alergii. Nasze pozostałe tkanki organizmu, jak skóra również posiadają mikroflorę, która potrafi komunikować się z tą obecną w naszych jelitach. Probiotyki dzięki właściwościom wyrównującym skład jakościowy i ilościowy flory bakteryjnej, przyczyniają się do redukcji objawów związanych z alergiami oraz zmianami atopowymi.

Pamiętajmy także, że probiotyki wzmacniają naszą odporność. Wpływają one na poprawę proliferacji makrofagów i limfocytów, zwiększenie stężenia IgA oraz komórek NK (Natural Killer). Dzięki temu organizm ludzki może sprawniej radzić sobie z różnymi patogenami I skutecznie zwalczać infekcje różnego pochodzenia.

Pozostałe korzyści wynikające ze stosowania probiotyków i probiotykoterapii to:

• Zwiększenie jakości profilaktyki zdrowotnej w zakresie chorób układu krążenia, a więc regulacja ciśnienia krwi, lipidogramu i zmniejszenie stanu zapalnego w obrębie naczyń krwionośnych i tętnic.
• Profilaktyka antynowotworowa, szczególnie w zakresie redukcji ryzyka nowotworów charakterystycznych dla przewodu pokarmowego.
• Wpływ na redukcję objawów ze strony chorób przewodu pokarmowego, wśród chorób, w przypadku których probiotyki są skuteczne wyróżnia się IBS, choroby IBD, chorobę wrzodową, refluks i inne.
• Potencjał w zakresie skuteczniejszej redukcji tkanki tłuszczowej.

Naturalne źródła probiotyków

W zakresie profilaktyki zdrowotnej i poprawy aktualnego stanu zdrowia bardzo ważną rolę odgrywa prawidłowe żywienie. W tym temacie niezwykle pomocne są naturalne probiotyki znajdujące się w żywności. Pomimo tego, że nie posiadają one tak wyspecjalizowanego składu, jak probiotyki w postaci suplementów, mogą one skutecznie uzupełniać dietę, jako element wspomagający probiotykoterapię.

Wśród źródeł naturalnych probiotyków wyróżnia się:

• sfermentowane produkty mleczne (kefir, maślanka, zsiadłe mleko itp.)
• produkty kiszone (ogórki, buraki i inne warzywa)
• bardziej przetworzone produkty spożywcze (np. chleb pełnoziarnisty)

Jakie są rodzaje probiotyków?

W praktyce występują 3 rodzaje probiotyków.

Pierwszymi z nich są probiotyki w formie naturalnej, czyli te występujące w codziennie spożywanej żywności. Z uwagi na mniejszą ich przeżywalność w przewodzie pokarmowym wywierają mniejszy efekt prozdrowotny, lecz dalej skutecznie wspomagający działania prozdrowotne.

Kolejnym rodzajem probiotyków są te w formie suplementów diety. Są to wyselekcjonowane grupy preparatów probiotycznych o wysokiej zawartości probiotyków i ich stopniu przeżywalności.

Innym, można powiedzieć “fałszywym” rodzajem probiotyków są prebiotyki. Nie są to mikroorganizmy, a produkty, które stanowią pożywkę dla bakterii jelitowych. Te spożywając takie prebiotyki, są w stanie skutecznie wyrosnąć i zasiedlić przewód pokarmowy.

Czy warto stosować probiotyki w formie suplementów?

Zdecydowanie tak! Probiotyki w formie suplementów diety stanowią skuteczną formę wsparcia dla organizmu człowieka. Dzięki nim można uzyskać wiele korzyści zdrowotnych. Suplementy diety, a w tym przypadku probiotyki w postaci suplementów diety to bardzo szeroko dostępna forma preparatów, które przyczynią się do poprawy trawienia i komfortu żołądkowo-jelitowego, poprawią samopoczucie i jakość prowadzonej profilaktyki zdrowotnej.

Ponadto probiotyki w postaci suplementów przyczyniają się do redukcji objawów alergii, regulują poziom lipidogramu, mogą także wspomóc zdrowie wśród osób z problemami z gospodarką węglowodanową. Co ciekawe regularne stosowanie probiotykoterapii może nawet wspomóc nasze efekty odchudzania. Zdecydowanie warto sięgnąć po probiotyki w formie suplementów lub/i regularnej konsumpcji żywności zawierającej je.

Źródła 

• 1. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24912386/
• 2. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15481739/
• 3. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19018661/
• 4. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22570464/
• 5. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27413138/
• 6. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16517616/
• 7. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11114681/
• 8. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10024217/
• 9. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3576554/
• 10. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19091823/
• 11. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/14557292/
• 12. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24070562/