TOP 3 najlepszych adaptogenów - jaki adaptogen wybrać?

Termin adaptogen stosowany jest w nomenklaturze ziołoleczniczej od kilku dekad. Wcześniej o roślinach o wyjątkowych właściwościach i związkach aktywnych w nich zawartych mówiono jako o roślinach „tonizujących”. W wolnym tłumaczeniu przekładało się to na działanie relaksujące, zwiększające „witalność” i poziom energii, a także poprawiające funkcje kognitywne (tzw. nootropowe).

1. Działanie relaksujące
2. Działanie podnoszące poziom energii
3. Działanie nootropowe
4. TOP adaptogenów

Obecnie dzięki rozwojowi badań nad fitoterapią łatwo znaleźć można odpowiedni do swoich potrzeb adaptogen, a dzięki rozwojowi branży suplementacyjnej nawet najbardziej egzotyczne środki nabyć można w stosunkowo niskich cenach. Poniższy ranking ma charakter poglądowy, a kolejne pozycje od 1 do 3 odnoszą się do powyżej wymienionych cech roślin „tonizujących”.

Działanie relaksujące

Jednym z najbardziej znanych adaptogenów jest witania ospała, czyli ashwagandha. Jednocześnie jest to jeden z najczęściej stosowanych środków tego typu w kontekście działania relaksującego i sprzyjającego zaadaptowaniu się do warunków dystresu psychicznego. Substancje aktywne zawarte w tej roślinie (głównie witanolidy) mogą obniżać aktywność osi podwzgórze-przysadka-nadnercze, która bezpośrednio odpowiada za reakcje stresowe organizmu.

Ponadto istnieją przesłanki, że ashwagandha sprzyjać może procesom przekaźnictwa nerwowego hamującego (związanego z kwasem gamma-aminomasłowym; GABA), które jest zaangażowane m.in. w efektywny relaks i „wyłączenie się”.

Działanie podnoszące poziom energii

Adaptogenem, który często sprawdza się w kontekście poprawy wydolności fizycznej i umysłowej jest różeniec górski, czyli rhodiola rosea. Jego działanie (głównie zawartych w nim salidrozydów) badane było m.in. w kontekście zwalczania zmęczenia oraz poprawy funkcjonowania układu nerwowego.

Poza tym, że może łagodzić reakcje stresowe organizmu, wykazuje również pewien potencjał neuroprotekcyjny oraz neuromodulacyjny i zwraca się na niego uwagę w chorobach takich jak choroba Alzheimer’a, Parkinson’a, Huntington’a, czy depresja i uzależnienia, a także w kontekście poprawy funkcji kognitywnych i zdolności wysiłkowych.

Działanie nootropowe

Jednym z popularnych środków zielarskich o działaniu prokognitywnym i długiej tradycji stosowania w medycynie ajurwedyjskiej jest bakopa drobnolistna, czyli bacopa monnieri. Już kilkaset lat temu zasygnalizowano jej właściwości wspierające zapamiętywanie czy zwalczanie lęku.

Obecne badania naukowe wydają się wspierać hipotezy tradycyjnych wschodnich medyków. Wykazano bowiem, że związki aktywne bakopy (głównie bakozydy) regulować mogą metabolizm serotoniny, dopaminy i acetylocholiny, a neuroprzekaźniki te niezbędne są do utrzymania poziomu motywacji i skupienia oraz zdolności do zapamiętywania.

TOP adaptogenów

Grupa adaptogenów zrzesza liczne rośliny i związki bioaktywne o szerokim spektrum właściwości i działań. Precyzyjnie dobierając środki, można zoptymalizować pewne funkcje związane z pracą układu nerwowego. Z pewnością jest to gałąź dietetyki i suplementacji godna zainteresowania badaczy i konsumentów.

Źródła:

• Lopresti AL, Smith SJ, Malvi H, Kodgule R. An investigation into the stress-relieving and pharmacological actions of an ashwagandha (Withania somnifera) extract: A randomized, double-blind, placebo-controlled study. Medicine (Baltimore). 2019 Sep;98(37):e17186. doi: 10.1097/MD.0000000000017186. PMID: 31517876; PMCID: PMC6750292.
• Candelario M, Cuellar E, Reyes-Ruiz JM, Darabedian N, Feimeng Z, Miledi R, Russo-Neustadt A, Limon A. Direct evidence for GABAergic activity of Withania somnifera on mammalian ionotropic GABAA and GABAρ receptors. J Ethnopharmacol. 2015 Aug 2;171:264-72. doi: 10.1016/j.jep.2015.05.058. Epub 2015 Jun 9. PMID: 26068424.
• Zhong Z, Han J, Zhang J, Xiao Q, Hu J, Chen L. Pharmacological activities, mechanisms of action, and safety of salidroside in the central nervous system. Drug Des Devel Ther. 2018 May 24;12:1479-1489. doi: 10.2147/DDDT.S160776. PMID: 29872270; PMCID: PMC5973445.
• Mannucci C, Navarra M, Calzavara E, Caputi AP, Calapai G. Serotonin involvement in Rhodiola rosea attenuation of nicotine withdrawal signs in rats. Phytomedicine. 2012 Sep 15;19(12):1117-24. doi: 10.1016/j.phymed.2012.07.001. Epub 2012 Aug 24. PMID: 22921986.
• Brondino N, De Silvestri A, Re S, Lanati N, Thiemann P, Verna A, Emanuele E, Politi P. A Systematic Review and Meta-Analysis of Ginkgo biloba in Neuropsychiatric Disorders: From Ancient Tradition to Modern-Day Medicine. Evid Based Complement Alternat Med. 2013;2013:915691. doi: 10.1155/2013/915691. Epub 2013 May 28. PMID: 23781271; PMCID: PMC3679686.