Witamina D a sport. Znaczenie i działanie witaminy D

Witamina D wykazuje szereg aktywności w obrębie całego organizmu i jest niezbędna dla dobrego samopoczucia czy optymalizacji zdrowia. Pewne znaczenie ma również w kontekście wydolności organizmu oraz aspektów związanych z regeneracją, z jej zalet korzystać mogą zatem w dużym stopniu sportowcy.

1. Znaczenie witaminy D w organizmie
2. Mechanizmy działania witaminy D
3. Suplementacja witaminy D u sportowców

Znaczenie witaminy D w organizmie

Jest ważna dla prawidłowego funkcjonowania układu hormonalnego, odpornościowego, układu krążenia, funkcji metabolicznych czy całego aparatu ruchu, a zwłaszcza układu kostnego. Wpływa na syntezę białek i niektóre funkcje mięśni, co jest szczególnie istotne w kontekście sportu.

Mechanizmy działania witaminy D

Witamina D działa w organizmie na dwa sposoby. Pierwszy, endokrynny, wpływa na zwiększenie jelitowej absorpcji wapnia i aktywności osteoklastów, które sprzyjają resorpcji wapnia w kościach. Działanie to związane jest ze zwiększeniem gęstości kości i ich remodelowaniu, co uodparnia w kontekście ryzyka kontuzji sportowych.

Kolejnym mechanizmem działania jest mechanizm autokrynny. Na drodze autokrynnej witamina D reguluje szereg procesów metabolicznych związanych z sygnalizacją komórkową oraz syntezą i rozkładem komórek, ekspresją genów, syntezą hormonów, czy regulacją odpowiedzi immunologicznej organizmu. Z aktywnością tą związanych jest około 2000 genów, których witamina D jest modulatorem. W kontekście sportu działania te mają kluczowe znaczenie z punktu widzenia adaptacji oraz osiągania progresu.

Witamina D stanowi silny modulator funkcji fizjologicznych mięśni i wpływa na syntezę ich białek oraz różnicowanie, zwłaszcza w kierunku szybkokurczliwych włókien (typu II), szczególnie ważnych z punktu widzenia kształtowania siły i mocy.

Ponadto w przypadku niedoboru witaminy D obserwuje się w mięśniach większą zawartość tłuszczu, zaburzenia strukturalne, a także ograniczone zdolności magazynowania glikogenu.

Aspekty te bezpośrednio przekładają się na siłę i wydolność sportową. Pośrednimi aspektami, które mają wpływ na efektywność sportowca, jest modulacja układu odpornościowego oraz nerwowego przez witaminę D, które mają większe znaczenie w kontekście około treningowym.

Suplementacja witaminy D u sportowców

Nieodpowiednia podaż omawianej witaminy może znacząco obniżyć wyniki sportowców, co zaważyć może również o jakości i długości kariery. Osoby trenujące sport rekreacyjnie, czy zawodowo, powinny kontrolować poziom witaminy D w organizmie i w razie potrzeby wdrożyć suplementację.

Celem suplementacji powinno być osiągnięcie poziomu 30 – 50 ng/ml metabolitu witaminy D (25(OH)D) we krwi. W tym celu najczęściej stosuje się dawki suplementacji w zakresie 800 – 2000 IU dziennie, które mogą wzrastać w zależności od potrzeb.

Źródło:

de la Puente Yagüe M, Collado Yurrita L, Ciudad Cabañas MJ, Cuadrado Cenzual MA. Role of Vitamin D in Athletes and Their Performance: Current Concepts and New Trends. Nutrients. 2020 Feb 23;12(2):579. doi: 10.3390/nu12020579. PMID: 32102188; PMCID: PMC7071499.

Autor: Jakub Wiącek