Witaminy to substancje niezbędne dla organizmu człowieka. Mogą być dostarczane głównie z pożywieniem, co określa, jak bardzo istotnym elementem codziennego funkcjonowania jest odpowiednia dieta. Witamina K ma właściwości wspierające szeroko rozumiane zdrowie organizmu. Znana jest ona ze swoich właściwości wspomagających działanie witaminy D oraz korzyści wobec układu sercowo-naczyniowego. Może też stanowić czynnik wspierający procesy antyzapalne korzystne w obecnych czasach, gdzie nagromadzenie bodźców stresowych wykazuje duże natężenie. Jak więc działa witamina K oraz jakie mogą być skutki niedoboru tej witaminy?
![witamina K jedzenie]()
- Rola witaminy K w organizmie
- Właściwości witaminy K
- Źródła witaminy K
- Skutki niedoboru witaminy K
- Z czym warto łączyć witaminę K?
Rola witaminy K w organizmie
Głównym spektrum działania witaminy K i jej innych form jest wspomaganie działania układu krążenia. Witamina K bierze udział w procesach krzepnięcia krwi, gdzie odpowiada ona za aktywację specyficznych protein, które dalej odpowiedzialne są za tworzenie czynników krzepnięcia, metabolizm wapnia, oraz ogólne funkcjonowanie głównej pompy ludzkiego organizmu, czyli serca.
Witamina K w procesie krzepnięcia krwi odpowiada za usprawnienie syntezy czynnika protrombiny. Całość procesów prowadzących do powstania wcześniej wspomnianych czynników krzepnięcia ma miejsce w wątrobie, stąd też w prawidłowym działaniu układu sercowo-naczyniowego warto zwrócić szczególną uwagę na zdrowie wątroby. Oczywiście nie mniejszą rolę w zdrowiu odgrywają pozostałe narządy i organy.
Witamina K należy do witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Oznacza to, że może ona w pewnych ilościach być magazynowana w wątrobie jak pozostałe witaminy jak A, D, E. Ponadto, aby uzyskać szereg korzyści wynikających ze stosowania witaminy K, warto uprzednio spożyć posiłek z elementem tłuszczowym, który usprawni wchłanianie tej witaminy.
Właściwości witaminy K
Witamina K najczęściej występuje w postaci menachinonu, czyli formy witaminy K2. Właściwości witaminy K głównie opierają się na działaniu formy menachinonu. Okazuje się, że witamina K może brać udział w większej ilości procesów biochemicznych, niż nam się wydaje.
Krzepliwość krwi
Pierwszą ważną funkcją witaminy K jest jej udział w procesie krzepnięcia krwi. Jak zostało wcześniej wspomniane, witamina K wpływa na proces syntezy czynników krzepnięcia, które grają kluczową rolę u osób cierpiących na zaburzenia krzepliwości krwi. Osoby z tendencją do krwotoków będą wyciągały wiele korzyści w wyniku stosowania menachinonu.
Oprócz działania profilaktycznego wobec problemów z krzepliwością witamina K wpływa na wzmocnienie ścian naczyń krwionośnych i może redukować nadmiar gromadzącego się wapnia w ścianach naczyń i tętnic. Jest to działanie zapobiegające powstawaniu nadmiernej ilości komórek piankowatych, które odgrywają dużą rolę w rozwoju choroby niedokrwiennej serca. Warto więc zadbać o swoje codzienne żywienie, aby ustrzec się potencjalnego ryzyka zawałowego.
Przypuszcza się obecnie, że witamina K może odgrywać jeszcze bardziej znaczącą rolę w profilaktyce chorób sercowo-naczyniowych, jednakże na jednoznaczne wnioski w tej sprawie przyjdzie jeszcze poczekać. Nie mniej warto uzupełniać ewentualne niedobry witaminy K, aby poprawić element profilaktyczny, który na co dzień jest przez wiele osób zaniedbywany.
Korzyści dla sportowców
Korzyści płynące ze stosowania witaminy K mogą sięgać także przeróżnych grup sportowców. Otóż stosowanie witaminy K w sposób przewlekły, trwający minimalnie 8 tygodni może mieć wpływ na polepszenie wyników związanych z wydajnością treningową. Witamina K może mieć potencjał w usprawnianiu wydolności serca wśród sportowców, co może zaowocować zdecydowanie lepszym zarządzaniem pracą mięśni i lepszą wytrzymałością fizyczną.
Wydolność fizyczna jest niezmiernie istotnym elementem praktycznie każdej dyscypliny sportowej, szczególnie w grach zespołowych, gdzie coraz częściej notuje się przypadki niewydolności i nagłej hospitalizacji wynikającej z mało wydajnej pracy serca.
Osteoporoza i masa kostna
![witamina K2 sfd]()
Następnym ważnym efektem działania witaminy K jest jej zdolność do redukcji ryzyka osteoporozy i zwiększania masy kostnej. Ta właściwość dotyczy praktycznie każdej grupy wiekowej, aczkolwiek najbardziej narażonymi osobami na ubytki w masie kostnej są sportowcy oraz osoby starsze. Łatwo już dalej wywnioskować, że właśnie u tych grup osób witamina K będzie przynosiła największe korzyści. Warto również wspomnieć o kobietach w trakcie menopauzy, które ze względu na przewlekły niedobór estrogenów również stanowią grupę ryzyka rozwoju osteoporozy.
Badania potwierdzają, że witamina K wspiera proces metabolizmu kostnego w tej tkance oraz poprawia gęstość mineralną kośćca. Witamina K odpowiada w tym przypadku za aktywację protein zaangażowanych w transport wapnia do tkanki kostnej, co sprzyja regeneracji uszkodzonej tkanki.
Idąc tematem tkanki kostnej, prowadzi się obecnie badania nad wpływem witaminy K na stan uzębienia, a konkretniej nad wpływem witaminy K na poprawę regeneracji szkliwa i zębiny.
Potencjał nowotworowy
Witamina K posiada również potencjalne właściwości antynowotworowe. Poszczególne formy tej witaminy mogą mieć wpływ na ograniczenie rozwoju niektórych linii komórkowych nowotworów. Przypuszcza się, że ten efekt podyktowany jest ograniczeniem proliferacji komórek nowotworowych, regulacji natężenia stanu zapalnego oraz wsparciu procesów apoptozy komórek raka, czyli programowanej śmierci komórki.
Wśród skutecznych form witaminy K działających na ograniczenie rozwoju nowotworów wyróżnia formę witaminy K2 oraz K3. Co ciekawe korzyści w postaci regulacji stanu zapalnego w tego rodzaju chorobach nie zaobserwowano wobec witaminy K1.
Układ odpornościowy
Ciekawą właściwością witaminy K jest jej udział w działaniu układu odpornościowego. Przyczynia się ona do wsparcia działania układu immunologicznego, działając antybakteryjnie, przeciwgrzybiczo i antywirusowo. Właściwość ta gra ogromną rolę w szeroko rozumianej odporności człowieka, która narażona jest na różnego rodzaju stresory środowiskowe związane z niepoprawnym stylem życia oraz nieumyślnym hartowaniem organizmu ponad jego możliwości.
Źródła witaminy K
W celu zadbania o prawidłowy poziom witaminy K w organizmie trzeba zwrócić uwagę na nisko przetworzone jedzenie. Niestety w obecnych czasach nie jest to taka oczywista rzecz. Może się okazać, że pomimo faktu, że witamina K jest dosyć powszechnie występującym związkiem w żywności, może jej zabraknąć u niektórych osób niedbających szczególnie o swoje żywienie. Najbardziej powszechne źródła witaminy K to:
- warzywa zielone (jarmuż, brokuły, sałata, cukinia, groszek, natka pietruszki, bób, seler naciowy)
- kalafior
- kapusta
- jajka
- nabiał
- podroby
- szparagi
- botwinka
Jak widać, witamina K częściej występuje w produktach pochodzenia roślinnego, stąd też warto zwrócić uwagę na odpowiednią ilość warzyw w swojej codziennej diecie. Oczywiście oprócz występowania w postaci produktów spożywczych, często witaminę K można spotkać na półkach z suplementami, gdzie będzie można zdobyć pasujący do siebie suplement z zawartością niezbędnej dawki witaminy K.
Skutki niedoboru witaminy K
![witamina K w kapsułkach]()
Pomimo szerokiego występowania w żywności, witamina K może podlegać niedoborom. Nie każdy w końcu ma możliwość pełnego zbilansowania swojej diety. Wśród powszechnych skutków i objawów niedoboru witaminy K wyróżnia się:
- krwotoki z nosa
- łatwość pojawiania się siniaków
- obfite krwawienia miesięczne
- problemy z odpornością
- liczne krwawienia i osłabienie ścian naczyń krwionośnych
Najbardziej charakterystycznym objawem niedoboru witaminy K będą liczne krwotoki z nosa i osłabienie ścian naczyń w tym obszarze. Warto zadbać zatem o swoje codziennie żywienie, urozmaicić dietę o różne produkty roślinne oraz jajka i nabiał.
Z czym warto łączyć witaminę K?
Najbardziej znanym połączeniem istniejącym na rynku suplementacyjnym i w świecie zdrowia jest połączenie witaminy D z witaminą K. Połączenie tych 2 witamin zapewnia idealne wsparcie dla budowy tkanki kostnej. Dzieje się dlatego, że witamina K wpływa na aktywność białka osteokalcyny, która jest zaangażowana w procesy metaboliczne związane z tkanką kostną. Jest to zatem połączenie profilaktyczne wspierające walkę z osteoporozą i osteomalacją.
![witamina K2 D3]()
Witaminę K można także łączyć z multipreparatami zawierającymi pełne spektrum witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, tj. A, D, E, K. Suplementy tego rodzaju zawierają odpowiednie proporcje poszczególnych witamin względem siebie, co zapewnia maksymalne korzyści zdrowotne tych witamin z jednoczesną redukcją niepotrzebnego ryzyka przedawkowania tych witamin. Z uwagi na to, że witaminy rozpuszczalne w tłuszczach mogą być magazynowane w wątrobie, należy zwracać uwagę na ich ilość w stosowanych suplementach.
W przypadku nierozsądnego i przesadnego użycia witaminy K może dojść nawet do skutków nadmiaru tej witaminy w organizmie. Sytuacja ta możliwa jest praktycznie tylko w przypadku suplementacji witaminą K dawkami większymi niż zalecenia producenta. Wśród potencjalnych objawów przedawkowania witaminy K wymienia się:
- bóle w okolicy serca i klatki piersiowej
- uczucie gorąca w obrębie całego ciała
- obciążenie wątroby i bóle w jej lokalizacji
- mdłości i wymioty
- ogólne osłabienie
Oczywiście powyższe sytuacje zdarzają się rzadko, jednak warto mieć na uwadze zdroworozsądkowe podejście. Niewątpliwie większą część osób będą stanowiły te z problemami metabolicznymi, w przypadku których witamina K okazuje się bardzo pomocna. Wśród tej grupy osób, która powinna rozważyć suplementację witaminą K i zwrócić uwagę na jej stężenie to osoby starsze, sportowcy, dzieci w okresie wzrostu, osoby z problemami z krążeniem i z problemami sercowo-naczyniowymi. Oczywiście przed stosowaniem przewlekłej suplementacji takimi preparatami warto zasięgnąć opinii specjalisty.
Warto także pamiętać o obecności elementu tłuszczowego w posiłku poprzedzającym stosowanie witaminy K. Posiłek z zawartością tłuszczu wpłynie na sprawniejszy proces wchłaniania witaminy K i lepsze jej stężenie, co przełoży się na szybsze działanie tej witaminy i wynikające z jej stosowania korzyści zdrowotne.
Źródła
Czym jest witamina K:
https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-1-4899-1789-8_19
Właściwości witaminy K:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28646812/
https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-3-030-16073-9_4
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/3530901/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22516724/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22516726/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18830045/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16295569/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16400650/
Współdziałanie witaminy K z witaminą D:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8466530/
Zawarte treści mają charakter wyłącznie edukacyjny i informacyjny. Starannie dbamy o ich merytoryczną poprawność. Niemniej jednak, nie mają one na celu zastępować indywidualnej porady u specjalisty, dostosowanej do konkretnej sytuacji czytelnika.