Adaptogeny to grupa surowców zielarskich, które dzięki obecności specyficznych związków bioaktywnych mogą wpływać na samopoczucie i zdrowie człowieka. Wykazują one zróżnicowane właściwości i wykorzystuje się je do regulacji konkretnych mechanizmów w organizmie. Jednym z najpopularniejszych obecnie adaptogenów jest witania ospała, czyli szerzej znana ashwagandha, której działanie wesprzeć można poprzez zastosowanie preparatów o podobnym przeznaczeniu.
- Właściwości ashwagandhy
- Komplementarne połączenia z ashwagandhą
- Inne dodatki do ashwagandhy
Właściwości ashwagandhy
Ashwagandha (withania somnifera; żeń-szeń indyjski) jest jednym z flagowych środków terapeutycznych o długiej tradycji zakorzenionej w tracycyjnej medycynie indyjskiej - Ajurwedzie. Głównym celem jej zastosowania jest regulacja samopoczucia psychicznego i poprawa zdolności do uzyskania odprężenia, a także zwalczanie stresu i lęku. Właściwości takie wykazują substancje aktywne zawarte głównie w korzeniu tej rośliny, m.in. witanolidy.
Modulują one aktywność układu nerwowego (wspierając m.in. neuroprzekaźniki „uspokajające”), wpływają na układ hormonalny (poprawiając m.in. niektóre funkcje seksualne), a także wykazują silne właściwości antyoksydacyjne (regulując m.in. aktywność układu immunologicznego). Działania te mogą mieć duże znaczenie zarówno z perspektywy optymalizacji wydolności umysłowej i fizycznej, jak i prewencji oraz terapii niektórych schorzeń. Szczególnie przydatne mogą być przy dużym obciążeniu stresem i pracą.
Komplementarne połączenia z ashwagandhą
Uspokajające i regulujące odpowiedź organizmu na stres działanie ashwagandhy może być jeszcze bardziej wyraźne, kiedy zastosuje się ją w połączeniu z innymi substancjami o podobnym charakterze. Innym adaptogenem, który może pomóc uzyskać efekt odprężenia, jest szafran i zawarta w nim krocyna. Ta najdroższa na Świecie przyprawa wykazuje działanie antydepresyjne i może sprawić, że „terapia” z użyciem ashwagandhy będzie skuteczniejsza.
Kolejnym surowcem roślinnym, który oficjalnie nie jest zaliczany do adaptogenów, jednak również wykazuje liczne funkcje regulacyjne w organizmie, jest konopia siewna. Jej głównym związkiem aktywnym jest kannabidiol (CBD), który może regulować nastrój zarówno bezpośrednio przez receptory kannabinoidowe (łagodzące „nadpobudliwość” komórek nerwowych), jak i pośrednio, np. poprzez receptory serotoninowe (odpowiedzialne za aktywność tzw. hormonu szczęścia), dzięki czemu usprawnia wyciszenie i zasypianie.
Warto zwrócić uwagę na jeszcze jedną roślinę, która odegrać może rolę w potęgowaniu działania ashwagandhy – herbatę. Zawiera ona l-teaninę, która jest aminokwasem o działaniu uspokajającym i sprzyjającym skupieniu uwagi. Działania te są ważne dla stabilizacji nastroju i utrzymania pewnego poziomu efektywności w podejmowanych aktywnościach.
Inne dodatki do ashwagandhy
Poza innymi surowcami zielarskimi ashwagandhę łączyć można również z różnymi preparatami o charakterze odżywczym. Jako przykład wymienić można m.in. magnez, który reguluje ciśnienie tętnicze i wpływa na przewodnictwo nerwowe, a także kwasy tłuszczowe omega-3, które działają przeciwzapalnie i chronią komórki układu nerwowego. Przydatne w niektórych przypadkach mogą być również witaminy z grupy B, czy aminokwas tryptofan.
Autor: Jakub Wiącek – magister neurobiologii i licencjonowany dietetyk
Zawarte treści mają charakter wyłącznie edukacyjny i informacyjny. Starannie dbamy o ich merytoryczną poprawność. Niemniej jednak, nie mają one na celu zastępować indywidualnej porady u specjalisty, dostosowanej do konkretnej sytuacji czytelnika.