Czy cynk podnosi odporność?

Cynk został zidentyfikowany jako pierwiastek chemiczny w połowie XVIII wieku przez niemieckiego chemika Andreasa Marggrafa. Chociaż cynk był używany w różnych formach od setek lat wcześniej, jego dokładne scharakteryzowanie pozwoliło na zrozumienie właściwości i funkcji. Suplementacja diety cynkiem stała się popularna w XX wieku, gdy badania wykazały jego rolę w licznych procesach biologicznych i znaczenie w utrzymaniu zdrowia.

1. Rozmieszczenie i funkcje w organizmie
2. Wpływ na odporność
3. Zdrowy wygląd i młodość
4. Metabolizm węglowodanów 
5. Zapotrzebowanie i źródła
6. Formy suplementów i dawkowanie

Rozmieszczenie i funkcje w organizmie

Cynk to pierwiastek śladowy (mikropierwiastek), który znajduje się praktycznie w każdej komórce ludzkiego ciała. Pomaga w naprawie DNA (kwasu deoksyrybonukleinowego / materiału genetycznego), zapewniając integralność genetyczną i zabezpieczając przed mutacjami, które mogą prowadzić do chorób, takich jak nowotwory. Doskonale pokazuje to, jak wszechstronny i niezbędny jest to pierwiastek dla różnorodnych procesów biologicznych.

Absolutnie niezbędny dla życia 

„Udziela się” w takich obszarach funkcjonowania organizmu, jak metabolizm składników odżywczych, przekazywanie sygnałów w komórkach, czy „napędzanie” niektórych reakcji chemicznych, które są niezbędne dla życia. Cynk ma wpływ na układy nerwowy, hormonalny i odpornościowy oraz na ochronę przed stresem oksydacyjnym.

Wpływ na odporność

Fundamentalna rola dla odporności

Cynk na tle innych pierwiastków pełni fundamentalną rolę w układzie odpornościowym. Bezpośrednio chroni organizm przed patogenami, takimi jak bakterie, wirusy i grzyby. Oprócz tego jest niezbędny dla tworzenia i dojrzewania limfocytów T i B, które są głównymi komórkami odpornościowymi. W uproszczeniu, limfocyty T są odpowiedzialne za identyfikację i niszczenie komórek zainfekowanych, podczas gdy limfocyty B są kluczowe w produkcji przeciwciał, które neutralizują potencjalnie szkodliwe mikroorganizmy.

"Sprzątanie śmieci" w organizmie

Cynk wpływa również na inne komórki układu odpornościowego, takie jak makrofagi i neutrofile. Makrofagi odpowiadają za „sprzątanie śmieci" w organizmie, bowiem pochłaniają bakterie i resztki komórkowe. Neutrofile natomiast są jednymi z pierwszych komórek, które reagują na infekcję. Cynk wpływa na ich zdolność do poruszania się do miejsca infekcji i skutecznego jej zwalczania. Niedobory cynku mają poważny wpływ na układ odpornościowy.

Zdrowy wygląd i młodość

Cynk odgrywa jeszcze rolę w wielu innych aspektach dobrego zdrowia i samopoczucia. W dermatologii jest wykorzystywany w leczeniu trądziku, czy podczas gojenia ran. Ważny jest również dla silnych i gęstych włosów. Pierwiastek ten pomocny może być również w dziedzinie okulistyki, a dokładniej w niektórych zaburzeniach, takich jak zespół suchego oka, a także w procesach starzeniowych.

Metabolizm węglowodanów 

Co więcej, badania sugerują, że suplementacja cynkiem może pomóc w regulacji poziomu glukozy we krwi u pacjentów z cukrzycą typu 2, potencjalnie wpływając na wrażliwość na insulinę i metabolizm węglowodanów.

Zapotrzebowanie i źródła

Rekomendowane dzienne spożycie cynku różni się w zależności od wieku, płci i stanu zdrowia. Dla dorosłych mężczyzn zalecana dawka wynosi około 11 mg, a dla kobiet około 8 mg. Cynk można znaleźć w największych ilościach w odzwierzęcych produktach spożywczych. Mięso, szczególnie czerwone, jest tutaj liderem, gdyż jest najłatwiej dostępne.

Owoce morza, nasiona, orzechy

Na dużą uwagę zasługują owoce morza, które mają największe ilości cynku w przeliczeniu na 100 g produktu. Pewne ilości tego pierwiastka można znaleźć też w orzechach czy produktach pełnoziarnistych, jednak produkty te zawierają też związki ograniczające wchłanianie wielu pierwiastków, w tym cynku.

Tabela: Źródła cynku i szacunkowa przyswajalność 

Formy suplementów i dawkowanie

Na rynku dostępne są różne formy suplementów cynku, a najpopularniejsze z nich to glukonian i cytrynian. Dawkowanie zależne jest od celu stosowania, stylu życia czy kompozycji diety. W przypadkach niedoboru, czy różnych schorzeń, dawki mogą wynosić od 5 do 45 mg dziennie. Kiedy chce się stosować porcje większe niż średnie zapotrzebowanie, warto decyzję skonsultować ze specjalistą.

Zarówno dla wsparcia odporności, jak i układów hormonalnego i nerwowego, cynk doskonale współpracuje m.in. z magnezem czy witaminą C, a także kwasami omega-3.

Źródła:

• Tabatabaeizadeh S. A. (2022). Zinc supplementation and COVID-19 mortality: a meta-analysis. European journal of medical research, 27(1), 70. https://doi.org/10.1186/s40001-022-00694-z
• Wang, X., Wu, W., Zheng, W., Fang, X., Chen, L., Rink, L., Min, J., & Wang, F. (2019). Zinc supplementation improves glycemic control for diabetes prevention and management: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. The American journal of clinical nutrition, 110(1), 76–90. https://doi.org/10.1093/ajcn/nqz041