Czy kreatyna osłabia odporność?

Kreatyna znana jest głównie z działania w układzie mięśniowym. Stosowana jest przez to w kręgach sportowców i osób dbających o formę fizyczną i estetykę sylwetki. Coraz popularniejsza staje się również wśród osób starszych czy zmagających się z chorobami nerwowo-mięśniowymi. Chociaż szczegółowych badań w tym zakresie nie przeprowadzono jeszcze zbyt wiele, to okazuje się, że kreatyna w pośredni sposób oddziaływać może również na układ odpornościowy.

1. Właściwości stojące za popularnością kreatyny
2. Aktywność fizyczna a funkcje immunologiczne
3. Działania ochronne kreatyny w infekcjach

Właściwości stojące za popularnością kreatyny

Funkcją kreatyny, która sprawiła, że jest ona tak rozpoznawalna wśród osób aktywnych fizycznie, jest jej udział w energetycznym doładowywaniu komórek mięśniowych podczas pracy. Jest ona elementem fosfagenowego systemu energetycznego, który największą rolę odgrywa w pierwszych kilkudziesięciu sekundach intensywnej pracy mięśni.

Im więcej dostępnej jest kreatyny, tym później przychodzi zmęczenie podczas wysiłku, co pomaga zoptymalizować ergonomię mięśni. Wchodzi ona bowiem w skład fosfokreatyny, która po rozłożeniu uczestniczy w generacji adenozynotrójfosforanu, czyli ATP, podstawowej jednostki energetycznej. Kreatyna spożywana przed aktywnością fizyczną pomaga opóźnić zmęczenie, natomiast kiedy stosuje się ją po wysiłku, wtedy przyspiesza regenerację.

Aktywność fizyczna a funkcje immunologiczne

Ze względu na dosyć specyficzne funkcje kreatyny nie podjęto jeszcze eksperymentalnych prób oceny użyteczności tego związku w kontekście wspierania odporności w konkretnych schorzeniach. Nie ma jednak większych podstaw, aby sądzić, że kreatyna osłabia odporność. Biorąc jednak pod uwagę rolę tego związku w kształtowaniu wydolności fizycznej, można domniemać, że ma on również pośredni, jednak ważny wpływ na usprawnianie funkcji immunologicznych.

Regularna aktywność fizyczna o średniej intensywności jest bowiem jednym z najbardziej dostępnych dla ludzi narzędzi we wspomaganiu układu odpornościowego organizmu. Zmniejsza ryzyko wystąpienia zaburzeń płucnych i sercowych podczas infekcji, ale również moduluje aktywność komórek odpornościowych. Pamiętać jednak należy, że nadmierne obciążanie organizmu wysiłkiem fizycznym przynieść może efekt odwrotny do zamierzonego.

Działania ochronne kreatyny w infekcjach

Ciekawy wydaje się być również fakt, że podwyższony poziom kinazy kreatynowej, czyli enzymu pozwalającego na aktywność biologiczną kreatyny w organizmie, obserwuje się u pacjentów z ciężkim przebiegiem choroby COVID-19.

Chodzi tutaj o specyficzną kinazę sercową, której zwiększona aktywność jest wskaźnikiem rozpadu komórek mięśnia sercowego. Z nadmierną aktywnością tego enzymu wiąże się nie tylko ciężki przebieg zakażenia, ale również większa śmiertelność. Stosowanie kreatyny potencjalnie mogłoby być pomocne w prewencji zaburzeń sercowych po infekcji, gdyż sprzyja regeneracji mięśni, jednak nie opublikowano jeszcze wyników badań, które można byłoby w tej chwili przełożyć na rekomendacje.

Istnieją jednak dowody na to, że kreatyna może być środkiem wspomagającym w dziecięcym wirusowym zapaleniu mięśnia sercowego. W przeglądzie publikacji dotyczących efektywności stosowania kreatyny w terapii tego schorzenia wykazano, że może obniżać poziom kinazy kreatynowej oraz działać przeciwzapalnie, oraz ochronnie wobec serca.

Źrodła:

• Zinellu A, Sotgia S, Fois AG, Mangoni AA. Serum CK-MB, COVID-19 severity and mortality: An updated systematic review and meta-analysis with meta-regression. Adv Med Sci. 2021 Sep;66(2):304-314. doi: 10.1016/j.advms.2021.07.001. Epub 2021 Jul 7. PMID: 34256241; PMCID: PMC8260505.
• Northeast B, Clifford T. The Effect of Creatine Supplementation on Markers of Exercise-Induced Muscle Damage: A Systematic Review and Meta-Analysis of Human Intervention Trials. Int J Sport Nutr Exerc Metab. 2021 May 1;31(3):276-291. doi: 10.1123/ijsnem.2020-0282. Epub 2021 Feb 24. PMID: 33631721.
• Li Q, Liu S, Ma X, Yu J. Clinical Efficacy of Creatine Phosphate Sodium and/or Vitamin C in the Treatment of Children with Viral Myocarditis: A Meta-Analysis. Comput Math Methods Med. 2022 Aug 10;2022:3840891. doi: 10.1155/2022/3840891. PMID: 35991139; PMCID: PMC9385374.
• Simpson RJ, Kunz H, Agha N, Graff R. Exercise and the Regulation of Immune Functions. Prog Mol Biol Transl Sci. 2015;135:355-80. doi: 10.1016/bs.pmbts.2015.08.001. Epub 2015 Sep 5. PMID: 26477922.