Probiotyki, zwane również "dobrymi" lub "przyjaznymi" bakteriami, są żywymi mikroorganizmami, które po spożyciu w odpowiednich dawkach przynoszą korzyści zdrowotne gospodarzowi, czyli człowiekowi.
- Korzyści związane z probiotykami
- Probiotyki i synbiotyki
- Najpopularniejsze probiotyki
- Pora na probiotyk
Korzyści związane z probiotykami
Te korzyści zdrowotne wynikają głównie z ich zdolności do zmiany składu mikrobioty jelitowej, wzmacniania bariery jelitowej, wzmacniania układu odpornościowego, a także produkcji metabolitów, takich jak krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (SCFA), które odgrywają kluczową rolę w zdrowiu jelit czy neuroprzekaźników wpływających na samopoczucie psychiczne.
Probiotyki i synbiotyki
W ramach kategorii produktów probiotycznych wyróżnia się dwa główne rodzaje, "czyste” probiotyki i synbiotyki. "Czyste probiotyki" to suplementy, które zawierają wyłącznie żywe kultury bakterii probiotycznych, bez dodatkowych składników.
Czym są synbiotyki?
Z drugiej strony, synbiotyki to produkty, które łączą w sobie probiotyki i prebiotyki.
Czym są prebiotyki?
Prebiotyki to niestrawne składniki diety, które służą jako pokarm dla "dobrych" bakterii jelitowych, wspierając ich wzrost i aktywność. Prebiotyki, takie jak inulina, fruktooligosacharydy (FOS) lub galaktooligosacharydy (GOS), są fermentowane przez bakterie jelitowe, co prowadzi do produkcji korzystnych metabolitów, w tym krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (np. maślanu), które odgrywają kluczową rolę w zdrowiu jelit.
Synbiotyki oferują więc podwójną korzyść, dostarczają korzystne bakterie oraz pokarm, który pomaga tym bakteriom rozwijać się i prosperować w jelitach.
Działania probiotyków
Miejsce działania
|
Funkcja
|
Przewód pokarmowy
|
Poprawa wchłaniania substancji odżywczych
Wytwarzanie substancji odżywczych
|
Układ nerwowy
|
Wytwarzanie neuroprzekaźników
Wpływ na metabolizm neuroprzekaźników
|
Układ odpornościowy
|
Zwalczanie mikrobów patogennych
Hamowanie stanów zapalnych
|
Tabela: Przykładowe lokalne i globalne działania probiotyków
Najpopularniejsze probiotyki
Wśród najpopularniejszych szczepów bakteryjnych, które opisuje się jako probiotyki, Lactobacillus acidophilus czy Bifidobacterium bifidum należą do najbardziej znanych. Szczepy te szczególnie cenione są za swoje działanie w łagodzeniu zaburzeń przewodu pokarmowego oraz za korzystny wpływ na objawy związane z zespołem jelita drażliwego (IBS). Badania wykazały również, że szczepy te mogą pośredniczyć w poprawie funkcjonowania układu odpornościowego.
Lactobacillus rhamnosus jest kolejnym przykładem najbardziej badanych szczepów probiotycznych. Jest znany z korzystnego wpływu na zapobieganie i leczenie różnych rodzajów biegunek, w tym biegunek podróżnych i tych wywołanych przez antybiotyki. Ponadto L. rhamnosus ma potencjał w łagodzeniu objawów alergii i egzemy u dzieci, co czyni go szczególnie cennym w pediatrycznej opiece zdrowotnej.
Innym probiotykiem, który ceniony jest z punktu widzenia łagodzenia biegunek po antybiotykach oraz w podróży jest Saccharomyces boulardii. Jest on unikalny, ponieważ jest to szczep drożdżowy stosowany jako probiotyk. Ten szczep jest również stosowany w leczeniu niebezpiecznych infekcji Clostridium difficile, co jest ważne ze względu na rosnącą oporność na antybiotyki.
Pora na probiotyk
Synbiotyki na czczo
Najlepszy czas przyjmowania probiotyków, czyli kwestia tego, czy powinny być one spożywane na czczo, czy z posiłkiem, zależy od wybranego preparatu. Synbiotyki mogą być przyjmowane na czczo, ponieważ zawierają one prebiotyki, które dostarczają substratów niezbędnych do wzrostu probiotyków.
Czyste probiotyki z posiłkami
„Czyste probiotyki" mogą być bardziej skuteczne, gdy są przyjmowane z posiłkiem. Posiłki, szczególnie te zawierające białko i błonnik, mogą pomóc w ochronie bakterii probiotycznych przed szkodliwym działaniem kwasów żołądkowych.
Szczep szczepowi nierówny
Warto jednak podkreślić, że rekomendacje dotyczące najlepszego czasu przyjmowania probiotyków mogą się różnić w zależności od szczepu bakterii, formy suplementu oraz indywidualnych różnic w metabolizmie i zdrowiu jelit poszczególnych osób.
Korzyści mikrokapsułkowania
Niektóre badania sugerują, że pewne szczepy probiotyków mogą być bardziej odporne na działanie kwasów żołądkowych i mogą być skuteczne niezależnie od tego, czy są przyjmowane na czczo, czy z posiłkiem. Co więcej, technologia mikrokapsułkowania stosowania w niektórych produktach sprawia, że probiotyki skutecznie mogą dotrzeć do miejsca docelowego w stanie niemal nienaruszonym.
Źródła:
- Kligler, B., & Cohrssen, A. (2008). Probiotics. American Family Physician, 78(9), 1073-1078.
- Guglielmetti, S., Mora, D., Gschwender, M., & Popp, K. (2011). Randomized double-blind placebo-controlled study on the effects of Bifidobacterium bifidum and Lactobacillus acidophilus on gut microbiota and immune parameters. Trials, 12(1), 77.
- Vanderhoof, J. A., & Young, R. J. (1998). Use of probiotics in childhood gastrointestinal disorders. Journal of Pediatric Gastroenterology and Nutrition, 27(3), 323-332.
- McFarland, L. V. (2010). Systematic review and meta-analysis of Saccharomyces boulardii in adult patients. World Journal of Gastroenterology, 16(18), 2202-2222.
Zawarte treści mają charakter wyłącznie edukacyjny i informacyjny. Starannie dbamy o ich merytoryczną poprawność. Niemniej jednak, nie mają one na celu zastępować indywidualnej porady u specjalisty, dostosowanej do konkretnej sytuacji czytelnika.