Grzyb cordyceps - co to jest? Działanie i właściwości

Cordyceps to rodzaj grzybów, które znane są z tego, że infekują owady i inne stawonogi. Nie jest to zwykła infekcja, gdyż wpływa na mózg i modyfikuje zachowanie w sposób ułatwiający przenoszenie się grzyba na inne organizmy. Dosłownie steruje on ruchem np. mrówki, która zaczyna iść w kierunku dobrze wyeksponowanych miejsc, np. końca gałęzi, z których łatwo będzie rozsiać zarodniki. 

1. Pierwsze dowody na medyczne zastosowanie
2. Budowa kordycepsu
3. Działanie cordycepsu
4. Suplementacja kordycepsem

Pierwsze dowody na medyczne zastosowanie

Jak się okazuje, wpływ cordycepsu na organizm ludzki jest zupełnie inny, wręcz prozdrowotny, co potwierdzają coraz liczniejsze publikacje naukowe. Historycznie rzecz biorąc, maczużnik chiński, czyli Cordyceps sinensis (obecnie przeklasyfikowany jako Ophiocordyceps sinensis) jest jednym z najlepiej poznanych i najbardziej popularnych grzybów w tradycyjnej medycynie chińskiej i tybetańskiej od wieków.

Zapisy o jego zastosowaniu sięgają starożytnych czasów, pojawiły się w takich pozycjach literaturowych, jak "Ben Cao Cong Xin" (w wolnym tłumaczeniu: nowe kompendium roślin leczniczych) z XVIII wieku, z czasów dynastii Qing.

Budowa kordycepsu

Grzyby Cordyceps mają wydłużony, smukły wygląd, wyrastają jako trzonki z ciała gospodarza, które zainfekowały. Najczęściej można je znaleźć na dużych wysokościach w Chinach, Nepalu i Tybecie, jednak różne gatunki można znaleźć w różnych ekosystemach na całym świecie, w tym w tropikalnych lasach deszczowych i suchych pustyniach.

Bioaktywne właściwości Cordycepsa zaczęły być bardziej szczegółowo badane w drugiej połowie XX wieku. Badania, głównie na wyizolowanych tkankach i na zwierzętach, sugerują szereg aktywności farmakologicznych, w tym przeciwzapalnych, przeciwnowotworowych, przeciwutleniających i immunomodulujących.

Działanie cordycepsu

Poprawa wydolności tlenowej

Wczesne badania sugerują, że kordycepina, związek charakterystyczny dla cordycepsu, może przynosić korzyści w zwiększaniu wydolności tlenowej i zwalczaniu zmęczenia. Jednym z najbardziej prawdopodobnych mechanizmów jest tutaj zwiększenie produkcji adenozynotrifosforu (ATP), podstawowego nośnika energii w komórkach. Jest to zatem mechanizm w pewnym stopniu zbliżony do mechanizmu działania kreatyny. Zwiększenie poziomów ATP może poprawić wydolność energetyczną komórek i optymalizować pracę zarówno mięśni, jak i mózgu.

Wpływ na pracę jelit i metabolizm kreatyny

Polisacharydy występujące w wielu grzybach, w tym w kordycepsie, to niezwykle istotny z punktu widzenia żywienia człowieka element. Dobrym reprezentantem tej grupy jest beta-glukan. Może on korzystnie wpływać na różnorodność mikrobioty jelitowej oraz liczebność bakterii jelitowych o znaczeniu prozdrowotnym. W jednym z badań z udziałem ludzi zaobserwowano, że podobnie jak kordyceps, może on poprawiać sprawność fizyczną, jednak poprzez pośrednie wsparcie metabolizmu kreatyny.

Zdrowie kości, układ sercowo naczyniowy i odpornościowy

Kordycepina i polisacharydy, takie jak beta-glukan, stanowią dwie kluczowe klasy substancji bioaktywnych w Cordycepsie. W składzie obecne są jeszcze związki, które mogą być wykorzystane do produkcji witaminy D oraz sterole, które mają korzystny wpływ na cały organizm, w tym zdrowe kości czy układ sercowo-naczyniowy. Wszystkie związki razem wzięte mogą również modulować aktywność układu odpornościowego.

Tabela 1. Ogólna charakterystyka kordycepsu (maczużnika)

Suplementacja kordycepsem

Typowe dawkowanie różni się w zależności od celu oraz formy suplementu, ale zasadniczo wynosi od 1000 do 3000 mg dziennie. Dostępne są różne formy maczużnika, naturalne i dzikie oraz wersje hodowane w laboratorium, co może również wpływać na zalecenia dotyczące dawkowania.

Jeśli chodzi o pory suplementacji, warto rozważyć sięgnięcie po produkt z kordycepsem przed intensywnym wysiłkiem fizycznym lub umysłowym. Mimo że działanie substancji bioaktywnych tego grzyba kojarzą się z pobudzeniem, to nie ma przeciwwskazań, aby stosować go nawet w późniejszych godzinach popołudniowych.

Źródła:

• Tuli, Hardeep S et al. “Pharmacological and therapeutic potential of Cordyceps with special reference to Cordycepin.” 3 Biotech vol. 4,1 (2014): 1-12. doi:10.1007/s13205-013-0121-9
• Ashraf, S.A.; Elkhalifa, A.E.O.; Siddiqui, A.J.; Patel, M.; Awadelkareem, A.M.; Snoussi, M.; Ashraf, M.S.; Adnan, M.; Hadi, S. Cordycepin for Health and Wellbeing: A Potent Bioactive Metabolite of an Entomopathogenic Medicinal Fungus Cordyceps with Its Nutraceutical and Therapeutic Potential. Molecules 2020, 25, 2735. https://doi.org/10.3390/molecules25122735