Imbir - działanie, dawkowanie

Imbir trafił do Europy głównie za sprawą starożytnego Jedwabnego Szlaku, który łączył Azję z Bliskim Wschodem i Europą. Jego popularność w Europie zaczęła rosnąć w czasach Imperium Rzymskiego, gdzie był ceniony zarówno za smak, jak i przypisywane mu od wieków właściwości prozdrowotne.

1. Charakterystyka imbiru
2. Imbir w kulinariach
3. Działanie imbiru w organizmie
4. Dawkowanie imbiru

Po upadku Rzymu handel imbirem trafił w ręce arabskich kupców, którzy utrzymywali jego wysoką cenę i monopol na dystrybucję. Sytuacja zmieniła się w epoce odkryć geograficznych, szczególnie po odkryciu przez Vasco da Gamę morskiej drogi do Indii w XV wieku.

Charakterystyka imbiru

Imbir, znany botanicznie jako Zingiber officinale, to roślina, która zaskakuje swoją niezwykłą strukturą i procesem uprawy. Imbir, który znamy jako przyprawę, to tak naprawdę kłącze, czyli podziemna część łodygi, która rośnie horyzontalnie. Kłącza te są mięsiste, pełzające, z charakterystycznymi wypukłościami i węzłami, z których wyrastają korzenie oraz pionowe łodygi.

Optymalny klimat

Roślina ta najlepiej rośnie w ciepłym, wilgotnym klimacie, typowym dla krajów tropikalnych i subtropikalnych, takich jak Indie, Chiny, Tajlandia czy Nigeria. Imbir uwielbia przepuszczalną, żyzną glebę i dużo słońca, ale też dobrze radzi sobie w półcieniu.

Czas zbiorów

Młody imbir zbiera się zazwyczaj po 4-6 miesiącach od posadzenia, gdy jest jeszcze delikatny i soczysty, z cienką skórką. Dojrzały imbir, który jest bardziej pikantny i ma grubszą skórkę, zbiera się po około 8-10 miesiącach. Proces zbioru imbiru jest dość pracochłonny, ponieważ roślina ta wymaga zbierania ręcznego.

Uprawiający używają narzędzi, takich jak motyki lub widły, aby ostrożnie odkopać kłącza, starając się nie uszkodzić ich struktury. Po zebraniu imbir myje się, a następnie suszy na słońcu lub w specjalnie przystosowanych do tego suszarniach.

Przetwarzanie imbiru

Przetwarzanie imbiru może przybrać różne formy. Świeży imbir często jest obrany ze skórki i używany w całości, starty lub krojony. Suszony imbir mieli się na proszek, który jest powszechnie stosowany w potrawach i wypiekach. Inne formy przetworzonego imbiru to imbir kandyzowany, marynowany, a także ekstrakty imbirowe używane w produkcji napojów i suplementów.

Imbir w kulinariach

Imbir oferuje bardzo szerokie spektrum zastosowań w kuchni. To wszechstronny składnik, który potrafi odmienić smak wielu potraw. Jego świeży, lekko piekący smak sprawdza się doskonale w azjatyckich potrawach takich jak curry, czy zupy, dodając im charakterystycznej ostrości. Imbir świetnie sprawdza się również w marynatach do mięs i ryb, a jego kandyzowana wersja to popularny dodatek do deserów.

Wypieki

W wypiekach, szczególnie w krajach zachodnich, mielony imbir nadaje ciastom i ciasteczkom ciepły, korzenny aromat. Jest też kluczowym składnikiem wielu napojów, od rozgrzewających herbat imbirowych po orzeźwiające imbirowe piwa. 

Działanie imbiru w organizmie

Odkrycia naukowe z ostatnich lat coraz częściej podkreślają znaczenie naturalnych składników, takich jak imbir, w regulacji zdrowia metabolicznego. Wykorzystanie imbiru w celach prozdrowotnych ma długą historię, ale to nowe badania dostarczają nam konkretnych dowodów na jego efektywność.

Zawiera wiele aktywnych składników, w tym gingerole, które w różnych eksperymentach wykazały potencjał w kierunku modulacji zjawisk fizjologicznych i biochemicznych. W badaniach zwraca się uwagę przede wszystkim na właściwości antyoksydacyjne, przeciwzapalne i przeciwbakteryjne. Imbir może również wspomagać organizm w przypadku zaburzeń sercowo-naczyniowych, otyłości i cukrzycy. 

Trójglicerydy, cholesterol

Zgodnie z wynikami opublikowanymi w jednej z publikacji przeglądowych, suplementacja imbirem może poprawić profil lipidowy, obniżając poziom trójglicerydów, cholesterolu całkowitego oraz LDL (lipoprotein niskiej gęstości), a także zwiększając poziom HDL (lipoprotein wysokiej gęstości). Co więcej, w niektórych badaniach zaobserwowano, że suplementacja diety imbirem sprzyja redukcji wskaźnika masy ciała (BMI), choć bezpośredni mechanizm działania w tym przypadku wymaga dalszych badań.

Inny przegląd badań skupił się na wpływie suplementacji imbirem na profil lipidowy u pacjentów z cukrzycą. W tej analizie wyników również zaobserwowano, że spożywanie imbiru może znacząco obniżać poziom cholesterolu całkowitego i trójglicerydów. Obniżenie poziomu TG było szczególnie efektywne u osób z otyłością i chorych na cukrzycę.

Wątroba

Jeszcze inne badanie przeglądowe dotyczące wpływu imbiru na chorobę stłuszczeniową wątroby (FLD), która jest ściśle związana z otyłością i insulinoopornością, również dostarczyło kolejnych dowodów na korzyści hipolipidemiczne i antyoksydacyjne. Podkreślono też potencjał w kierunku poprawy wrażliwości na insulinę.

Nudności

Co ciekawe, współczesne badania potwierdziły też obserwacje z zielników Ajurwedyjskich, które mówiły o wpływie imbiru na łagodzenie nudności. Ponad 20 eksperymentów dowiodło, że imbir w dawkach około 1 g dziennie stosowany przez kilka dni dziennie może zmniejszyć dolegliwości związane z nudnościami w przypadku pacjentów onkologicznych przechodzących chemioterapię.

Dawkowanie imbiru

Typowe dawki imbiru 

Tabela: Dawkowanie korzenia imbiru w różnych zastosowaniach.

W przeglądach badań klinicznych z zastosowaniem imbiru najczęściej pojawiają się dzienne dawki w zakresie 1 – 1,5 g dziennie, w 1 – 2 porcjach w ciągu dnia. W przypadkach szczególnych, takich jak łagodzenie nudności, dawkowanie warto skonsultować ze specjalistą.

Źródła:

• Mao QQ, Xu XY, Cao SY, Gan RY, Corke H, Beta T, Li HB. Bioactive Compounds and Bioactivities of Ginger (Zingiber officinale Roscoe). Foods. 2019 May 30;8(6):185. doi: 10.3390/foods8060185. PMID: 31151279; PMCID: PMC6616534.
• Asghari-Jafarabadi M, Khalili L. The Effect of Ginger (Zingiber officinale) on Improving Blood Lipids and Body Weight; A Systematic Review and Multivariate Meta-analysis of Clinical Trials. Curr Pharm Des. 2022;28(35):2920-2943. doi: 10.2174/1381612828666220926093847. PMID: 36165525.
• Samadi M, Moradinazar M, Khosravy T, Soleimani D, Jahangiri P, Kamari N. A systematic review and meta-analysis of preclinical and clinical studies on the efficacy of ginger for the treatment of fatty liver disease. Phytother Res. 2022 Mar;36(3):1182-1193. doi: 10.1002/ptr.7390. Epub 2022 Feb 1. PMID: 35106852.
• Salih AK, Alwan AH, Khadim M, Al-Qaim ZH, Mardanov B, El-Sehrwy AA, Ahmed YI, Amerizadeh A. Effect of ginger (Zingiber officinale) intake on human serum lipid profile: Systematic review and meta-analysis. Phytother Res. 2023 Jun;37(6):2472-2483. doi: 10.1002/ptr.7769. Epub 2023 Feb 14. PMID: 36786398.
• Choi J, Lee J, Kim K, Choi HK, Lee SA, Lee HJ. Effects of Ginger Intake on Chemotherapy-Induced Nausea and Vomiting: A Systematic Review of Randomized Clinical Trials. Nutrients. 2022 Nov 23;14(23):4982. doi: 10.3390/nu14234982. PMID: 36501010; PMCID: PMC9739555.