Lato, zwłaszcza gdy jest upalne, może być powodem do wprowadzenia pewnych modyfikacji diety i / lub suplementacji. Wysokie temperatury modyfikują przebieg wielu reakcji chemicznych, co przekłada się również na zmiany fizjologiczne w metabolizmie komórkowym.
Przebywanie w upale, a zwłaszcza wykonywanie aktywności fizycznej w takich warunkach, może prowadzić do obniżenia objętości i ciśnienia krwi, a także do zaburzeń homeostazy wodno-elektrolitowej oraz przewodnictwa nerwowego. W związku z tym warto mieć to na uwadze m.in. planując żywienie i treningi długoterminowo.
![witaminy i minerały latem]()
Żywienie w upałach
Szacuje się, że upały w lecie mają stawać się coraz bardziej uciążliwe. Każdego roku z powodu odwodnienia i innych skutków przebywania w zbyt wysokiej temperaturze giną tysiące osób i jest to problemem zarówno krajów rozwiniętych, jak i rozwijających się. Warto zaznaczyć, iż nie jest to jedynie problem służby zdrowia, ale również całej gospodarki, gdyż efektywność pracowników wielu branż pod wpływem oddziaływania upałów może znacząco się obniżyć. Ponadto upały grożą wystąpieniem suszy, co zagraża uprawom roślinnymi i hodowlom zwierzęcym.
W kontekście zdrowotnym szczególnie narażone na nieprzyjemności związane z „przegrzaniem” są osoby starsze oraz sportowcy. Odpowiednia dieta może jednak regulować homeostazę wodno-elektrolitową i łagodzić pewne skutki stresu związanego ze zbyt wysoką temperaturą, dlatego też ukazuje się coraz więcej badań w tym kierunku.
Witaminy w lecie
Witaminami, o których najczęściej mówi się w kontekście żywienia latem, są witaminy C i A. Wykazują one pewien potencjał w kontekście ochrony przed działaniem fototoksycznym promieniowania UV. Może to przyczynić się do m.in. poprawy jakości skóry i wzmocnienia funkcji antyoksydacyjnych organizmu.
Nie można jednak zapominać o zaspokojeniu podaży na wszystkie pozostałe witaminy. Duże znaczenie mogą mieć witaminy z grupy B, które regulują pracę układu nerwowego i biorą udział w funkcjonowaniu układu krwionośnego. Na uwadze warto również mieć kontrolę podaży witaminy D. Witamina ta jest syntezowana w organizmie pod wpływem promieni słonecznych, jednak często ekspozycja skóry na nie w miesiącach letnich bywa niewystarczająca.
Składniki mineralne w lecie
Do składników mineralnych, które najczęściej wymienia się w kontekście przeciwdziałania skutkom upałów, zalicza się elektrolity - głównie:
Z ich pomocą można w łatwy sposób wyregulować gospodarkę wodno-elektrolitową, co jest szczególnie ważne w czasie wzmożonego pocenia się i parowania wody przez skórę oraz układ oddechowy. Zrównoważona podaż elektrolitów może zapobiegać osłabieniu i innym zaburzeniom ze strony układu nerwowego.
Podobnie jak w przypadku witamin, tak również w kwestii składników mineralnych, nie można zapominać o podaży pozostałych pierwiastków z tej grupy.
Sporą uwagę przykłada się do zaspokojenia zapotrzebowania na chrom, gdyż wykazano na modelach zwierzęcych, że ma on potencjał w łagodzeniu nadprodukcji białek szoku cieplnego (związanych m.in. właśnie ze stresem termicznym organizmu).
Unikanie skutków „przegrzania” organizmu
Żywienie w sezonie letnim powinno być rozważnie zaplanowane, zwłaszcza jeśli celem jest utrzymanie i / lub poprawa zdrowia, a także wydolności fizycznej i umysłowej. Zapobieganie odwodnieniu i optymalizacja funkcjonowania barier ochronnych organizmu może zaoszczędzić wielu komplikacji zarówno zawodowych, jak i osobistych. Wymienione powyżej przykłady mogą stanowić pewnego rodzaju pomoc w bilansowaniu diety pod kątem odżywiania latem.
Źródła:
Institute of Medicine (US) Committee on Military Nutrition Research; Marriott BM, editor. Nutritional Needs in Hot Environments: Applications for Military Personnel in Field Operations. Washington (DC): National Academies Press (US); 1993. 8, The Effect of Exercise and Heat on Vitamin Requirements.
Chinevere TD, Kenefick RW, Cheuvront SN, Lukaski HC, Sawka MN. Effect of heat acclimation on sweat minerals. Med Sci Sports Exerc. 2008 May;40(5):886-91. doi: 10.1249/MSS.0b013e3181641c04. PMID: 18408609.
Autor: Jakub Wiącek - mikrobiolog
Zawarte treści mają charakter wyłącznie edukacyjny i informacyjny. Starannie dbamy o ich merytoryczną poprawność. Niemniej jednak, nie mają one na celu zastępować indywidualnej porady u specjalisty, dostosowanej do konkretnej sytuacji czytelnika.