Na co pomaga buzdyganek naziemny?

Buzdyganek naziemny (Tribulus terrestris) jest gatunkiem rośliny należącej do rodziny Zygophyllaceae, rozpowszechnionym w wielu regionach świata, w tym w Europie, Azji, Afryce i Australii. Ze względu na zawartość bioaktywnych substancji, w tym saponin steroidowych takich jak protodioscyna, roślina ta była i jest przedmiotem badań pod kątem potencjalnych zastosowań w suplementacji diety.

1. Charakterystyka buzdyganka
2. Tradycja wykorzystania buzdyganka
3. Buzdyganek a zdrowie mężczyzn
4. Buzdyganek dla sportowców
5. Dawkowanie buzdyganka

Charakterystyka buzdyganka

Buzdyganek naziemny jest rośliną posiadającą pędy, które mogą osiągać do 1 metra długości. Kwiaty są żółte, pięciopłatkowe, umieszczone pojedynczo lub w małych grupach w kątach liści. Owoc rozdziela się na kilka (zazwyczaj pięć) ostrych, kolczastych segmentów.

Jest dosyć odporny na trudne warunki środowiskowe, dobrze radzi sobie w warunkach piaszczystych i subtropikalnych. W niektórych regionach może również być uważany za chwast, zwłaszcza w obszarach rolniczych. Jego obecność w dużych populacjach może bowiem wpływać na różnorodność biologiczną, poprzez konkurencję z innymi gatunkami roślin o wodę i zasoby.

Ogólna charakterystyka buzdyganka naziemnego

Tradycja wykorzystania buzdyganka

Buzdyganek naziemny (Tribulus terrestris) jest rośliną, która od wieków jest stosowana w tradycyjnym wschodnim zielarstwie. Najczęściej przypisywano mu zakres działań od poprawy funkcji seksualnych po wsparcie zdrowia serca, jednak współcześnie każde z tych zastosowań wymaga jeszcze starannej analizy dostępnych dowodów naukowych.

W kontekście mechanizmów biologicznych i chemicznych buzdyganek naziemny może wpływać na organizm poprzez różnorodne ścieżki, w tym poprzez wpływ na wydzielanie gonadotropin, czyli czynników odpowiadających za poziomy hormonów płciowych.

Buzdyganek a zdrowie mężczyzn

Składniki aktywne buzdyganka naziemnego, w tym saponiny steroidowe, takie jak protodioscyna, są uważane za odpowiedzialne za jego właściwości. Protodioscyna może przyczyniać się do regulacji produkcji hormonów płciowych poprzez stymulację ścieżki hormonalnej w organizmie. Dzięki temu roślina ta badana była m.in. pod kątem jej wpływu na funkcje seksualne i płodność.

Niektóre badania wykazały, że buzdyganek może mieć korzystny wpływ na poprawę libido i funkcji seksualnych, szczególnie u mężczyzn z obniżonym poziomem testosteronu, czy u kobiet w wieku menopauzalnym i przedmenopauzalnym, jednak potrzebne są dalsze badania, aby potwierdzić te wyniki w szerszej populacji.

Buzdyganek dla sportowców

Buzdyganek naziemny jest również badany pod kątem jego wpływu na wydolność fizyczną i siłę mięśniową. Teoretyczne mechanizmy, dzięki którym może przyczyniać się do poprawy wydajności, obejmują zwiększoną syntezę białek oraz potencjalną zdolność do regulacji poziomów endogennych steroidów, takich jak testosteron.

Niemniej jednak, badania kliniczne nie dostarczyły jeszcze jednoznacznych dowodów na to, że suplementacja buzdygankiem znacząco poprawia wydajność sportową, siłę mięśniową, czy kompozycję masy ciała. Podkreśla się przy tym, że działanie substancji bioaktywnych buzdyganka wykracza poza kondycję fizyczną czy seksualną, bowiem mogą one też regulować ochronę antyoksydacyjną, co może mieć znaczenie np. w profilaktyce cukrzycy.

Dawkowanie buzdyganka

Typowe dawkowanie buzdyganka naziemnego zazwyczaj waha się od 250 do 750 mg dziennie, przy czym dokładna dawka może zależeć od formy suplementu (suchy ekstrakt, proszek czy tabletki) oraz od stężenia aktywnych składników w produkcie. Aby wspomóc typowe działanie buzdyganka, które często koncentruje się na poprawie funkcji seksualnych, zwiększeniu libido i potencjalnie wspieraniu produkcji testosteronu, można rozważyć kombinację z innymi składnikami.

Włączenie do diety składników bogatych w cynk i magnez może przyczynić się do optymalizacji poziomów testosteronu, ponieważ te minerały odgrywają kluczową rolę w syntezie hormonów steroidowych. Dodatkowo suplementacja witaminą D może wspierać funkcje endokrynologiczne, w tym produkcję testosteronu, zwłaszcza w przypadku osób z niedoborem tej witaminy.

Źródła:

• Petre GC, Francini-Pesenti F, Vitagliano A, Grande G, Ferlin A, Garolla A. Dietary Supplements for Erectile Dysfunction: Analysis of Marketed Products, Systematic Review, Meta-Analysis and Rational Use. Nutrients. 2023 Aug 22;15(17):3677. doi: 10.3390/nu15173677. PMID: 37686709; PMCID: PMC10490034.
• Saeed M, Munawar M, Bi JB, Ahmed S, Ahmad MZ, Kamboh AA, Arain MA, Naveed M, Chen H. Promising phytopharmacology, nutritional potential, health benefits, and traditional usage of Tribulus terrestris L. herb. Heliyon. 2024 Jan 30;10(4):e25549. doi: 10.1016/j.heliyon.2024.e25549. PMID: 38375303; PMCID: PMC10875386.
• Vale FBC, Boroni JD, Geber G, Antunes EMG, Bretas T, Lopes GP, Geber S. Effect of Tribulus Terrestris in the Treatment of Female Sexual Dysfunction and Clitoral Vascularization. Results of a Randomized Study Comparing Two Different Dosage Regimes. J Sex Marital Ther. 2021;47(7):696-706. doi: 10.1080/0092623X.2021.1938764. Epub 2021 Jun 18. PMID: 34142638.
• Martimbianco ALC, Pacheco RL, Vilarino FL, Latorraca COC, Torloni MR, Riera R. Tribulus Terrestris for Female Sexual Dysfunction: A Systematic Review. Rev Bras Ginecol Obstet. 2020 Jul;42(7):427-435. doi: 10.1055/s-0040-1712123. Epub 2020 Jul 31. PMID: 32736394; PMCID: PMC10316844.
• Samani NB, Jokar A, Soveid M, Heydari M, Mosavat SH. Efficacy of the Hydroalcoholic Extract of Tribulus terrestris on the Serum Glucose and Lipid Profile of Women With Diabetes Mellitus: A Double-Blind Randomized Placebo-Controlled Clinical Trial. J Evid Based Complementary Altern Med. 2016 Oct;21(4):NP91-7. doi: 10.1177/2156587216650775. Epub 2016 Jun 2. PMID: 27255456.