Odżywka białkowa bez laktozy

Wiele osób aktywnych, które są świadome, jak ważne jest białko w diecie, stara się uzupełniać jego niedobory poprzez stosowanie odżywek białkowych inaczej zwanych proteinowymi. Jednak nie każdy może skorzystać całego wachlarza tego typu produktów, gdyż niestety u części osób zalecane jest unikanie lub ograniczenie laktozy.

1. Białko w diecie osób aktywnych
2. Czym jest laktoza?
3. Kto powinien unikać laktozy?
4. Czym jest odżywka białkowa bez laktozy?
5. Kto powinien stosować odżywki białkowe bez laktozy?
6. Jak dawkować odżywkę bez laktozy?

Białko w diecie osób aktywnych

Osoby aktywne fizycznie mają wyższe zapotrzebowanie na białko w porównaniu z osobami nieaktywnymi. Zazwyczaj zalecany poziom spożycia protein w diecie waha się na poziomie 1,5 do 2,5 g białka na kilogram masy ciała. Oczywiście zalecenia te zależne są od uprawianej dyscypliny, założonego celu czy stanu zdrowia. Większość protein dostarczanych jest z produktami mięsnymi, rybami, nabiałem i jajkami. Jednak wiele osób mimo urozmaiconej diety korzysta również z odżywek proteinowych, które są bardzo dobrym źródłem białka, które jest niezbędne do odpowiedniej regeneracji.

Warto zaznaczyć, że odpowiednio wysoki poziom białka jest zarówno ważny w dietach redukcyjnych, jak i dietach, których celem jest budowa masy mięśniowej. Białko w organizmie człowieka pełni głównie rolę regeneracyjną, a nie energetyczną i jego odpowiedni poziom jest niezbędny do prawidłowej pracy organizmu. Jest ono niezbędne nie tylko do ochrony tkanki mięśniowej, jej budowy i regeneracji, ale również do tworzenia hormonów, krwinek, neuroprzekaźników czy ochrony immunologicznej.

Czym jest laktoza?

Mając świadomość, jak ważne jest białko w diecie osób aktywnych i nie tylko, warto do swojego jadłospisu wprowadzić odżywki proteinowe. Jednak wybór odpowiedniego produktu nie zawsze jest prosty, gdyż jest grono osób, które musi wyeliminować lub znacząco ograniczyć w swojej diecie laktozę.

Laktoza to naturalny cukier mleczny, występujący w mleku, które jest głównym surowcem większości odżywek proteinowych. Warto zaznaczyć, że ten dwucukier występuje nie tylko w mleku krowim, ale we wszystkich mlekach ssaków, a także mleku kobiecym. Jednak mimo dobrej tolerancji w wieku niemowlęcym, wiele osób z czasem nabywa nietolerancję laktozy. Ten dwucukier składa się z cukrów prostych a dokładniej glukozy i galaktozy. W procesie trawienia bierze udział enzym laktaza, który rozkłada laktozę, do cukrów prostych, dzięki czemu mogą zostać wchłonięte.

Kto powinien unikać laktozy?

Wiele osób mimo dobrej tolerancji mleka w wieku niemowlęcym, niestety wraz z wiekiem obserwuje zmniejszenie czynności enzymu laktazy, która rozkłada laktozę do cukrów prostych. Niestety organizm człowieka, nie jest w stanie wchłonąć laktozy i musi ona ulec rozpadowi do cząsteczek cukrów prostych. W takim wypadku mówimy o nietolerancji laktozy, która powoduje występowanie objawów klinicznych typu bóle brzucha, biegunki lub wzdęcia w momencie spożycia zbyt wysokiego poziomu laktozy w jednej porcji posiłku. Kolejną grupą osób, które unikają laktozy są osoby ze zdiagnozowanym SIBO, czyli zespołem rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego, oraz osoby z zespołem jelita drażliwego.

U tych osób zalecana jest dieta LOW FODMAP, która zakłada ograniczenie krótkołańcuchowych węglowodanów trawionych w przewodzie pokarmowym. W diecie tej zmniejsza się ilość spożywanych węglowodanów fermentujących oligo-, di- i monosacharydów oraz polioli (fermentable oligosaccharides, disaccharides, monosaccharides and polyols – FODMAP). Jednym z głównych założeń tej diety jest również ograniczenie laktozy.

Czym jest odżywka białkowa bez laktozy?

Skoro w mleku jest laktoza, wydawać by się mogło, że odżywki proteinowe oparte o białko mleka, a dokładniej białko serwatkowe powinny być źródłem laktozy. Częściowo takie stwierdzenie jest prawdą, gdyż w większości tradycyjnych odżywek proteinowych znajdziemy laktozę. Jednak możliwości technologiczne, sprawiły, że dostępne są również produkty bez tego cukru mlecznego.

Tradycyjna odżywka proteinowa produkowana jest z serwatki, czyli produktu ubocznego, który powstaje między innymi przy produkcji serów. Serwatka poddawana jest procesowi filtracji oraz suszeniu. Następnie odizolowuje się białko od pozostałych składników odżywczych, jednak mimo wszystko pozostaje pewien niewielki udział tłuszczów i węglowodanów. Zazwyczaj taka odżywka białkowa mimo niewielkiego udziału węglowodanów sięgającego 5-10 g jest źródłem laktozy.

Przy produkcji odżywki bez laktozy, wykorzystywany jest w procesie technologicznym enzym laktaza, który rozkłada laktozę do glukozy i galaktozy. Dzięki temu procesowi otrzymujemy produkt, który jest bogatym źródłem pełnowartościowego białka, jednak w swoim składzie nie zawiera już laktozy, tylko cukry proste, które są dobrze tolerowane i wchłaniane przez organizm. Można powiedzieć, że laktoza zostaje strawiona w procesie technologicznym.

Kto powinien stosować odżywki białkowe bez laktozy?

Odżywki bez laktozy, może stosować każdy, nawet jeśli laktoza u takiej osoby jest trawiona poprawnie. Pod względem właściwości odżywczych oraz biodostępności i funkcji regeneracyjnych nie różni się ona od innych produktów opartych o białko serwatkowe. Jedyną różnicą jest skład cukrów, które i tak stanowią bardzo niewielki udział w odżywkach proteinowych.

Jednak jak wspomnieliśmy na początku tego artykułu, są pewne grupy osób, które mają wskazania do ograniczenia laktozy i powinny stosować odżywki tego typu. Mowa tutaj o osobach z nietolerancją laktozy lub ze wskazaniami do stosowania diety LOW FODMAP, czyli z SIBO czy IBS. Również osoby, które nie mają zdiagnozowanych problemów z układem trawiennym, jednak odczuwające dyskomfort po spożyciu tradycyjnych odżywek proteinowych, mogą spróbować zastąpić je wersjami bez laktozy. Takie odżywki mogą być również lepiej tolerowane przez osoby starsze, u których układ trawienny nie pracuje już tak sprawnie, jak za młodzieńczych lat.

Jak dawkować odżywkę bez laktozy?

Oczywiście dawkowanie tego typu preparatów powinno być dobierane indywidualnie do diety i potrzeb osoby, która ma ją stosować. Zazwyczaj stosuje się jedną do nawet trzech porcji dziennie, w ilości 25-40 g wymieszanych z wodą lub mlekiem, ale oczywiście również w wersji bez laktozy. Nie stoi też nic na przeszkodzie stosowania doraźnego takich produktów, na przykład w celu urozmaicenia diety o ciekawe potrawy, czy też w czasie bardziej intensywnego okresu, gdy zaniedbana jest zbilansowana dieta.

Atutem takich preparatów jest ich szybkość przygotowywania oraz bogactwo wariantów smakowych. Wiele osób, które muszą być na dietach eliminacyjnych, może traktować taką odżywkę jako formę wzbogacenia diety nie tylko w białko, ale również jako ciekawy dodatek, który może zastąpić drugie śniadanie, czy też deser.

Osoby, które źle tolerują laktozę lub są zmuszone czasowo ją ograniczyć, nie są skazane na rezygnację z odżywek białkowych. Coraz większe możliwości technologiczne sprawiają, że rynek suplementów jest coraz bogatszy w produkty bez tego cukru mlecznego. Coraz większe zapotrzebowanie na produkty specjalnego przeznaczenia żywieniowego sprawiają, że obecnie każdy, kto nie toleruje laktozy, znajdzie odżywkę, która spełni jego oczekiwania nie tylko pod względem składu, ale również smaku.

Autor: Dietetyk Anna Zięba