Resweratrol - co to jest? Właściwości i działanie

Resweratrol stał się jednym z najczęściej badanych związków fitoterapeutycznych ze względu na jego silne właściwości przeciwutleniające. Zainteresowanie nim wzrosło po odkryciu jego obecności w czerwonym winie, co mogło tłumaczyć "francuski paradoks", czyli niską częstość chorób serca we Francji mimo diety bogatej w tłuszcze. Badania na modelach zwierzęcych i komórkowych sugerują, że resweratrol może wspierać długowieczność i poprawia funkcje metaboliczne, co dodatkowo przyciągnęło uwagę naukowców.

1. Właściwości resweratrolu
2. Szacunkowa zawartość resweratrolu w różnych produktach
3. Działanie resweratrolu na metabolizm
4. Działanie resweratrolu na stany zapalne
5. Działanie resweratrolu na kości i stawy
6. Działanie resweratrolu na płodność
7. Źródła resweratrolu - dlaczego nie wino?

Właściwości resweratrolu

Resweratrol należy do grupy polifenoli, które są substancjami chroniącymi rośliny. Polifenole pomagają roślinom bronić się przed szkodliwymi czynnikami, takimi jak infekcje grzybicze, promieniowanie UV, czy uszkodzenia mechaniczne. Występuje w dwóch formach, cis i trans, które stanowią swoje odbicie lustrzane, jeśli chodzi o budowę. Forma trans jest bardziej stabilna i częściej spotykana w naturze.

Po co roślinom resweratrol?

Rośliny produkują resweratrol w odpowiedzi na stres środowiskowy, co pomaga im przetrwać w trudnych warunkach. Związek ten jest dobrze rozpuszczalny w tłuszczach, ale słabo w wodzie, co wpływa na jego przyswajanie przez organizm. Dzięki swoim unikalnym właściwościom resweratrol jest przedmiotem licznych badań naukowych dotyczących jego różnych zastosowań.

Szacunkowa zawartość resweratrolu w różnych produktach

Działanie resweratrolu na metabolizm

Redukcja zespołu metabolicznego

Resweratrol wykazuje duży potencjał w kierunku redukcji wskaźników zespołu metabolicznego. Badania wykazały, że suplementacja resweratrolu może znacząco obniżać poziom cholesterolu całkowitego, trójglicerydów i lipoprotein niskiej gęstości (cholesterolu LDL). Szczególnie korzystny efekt obserwuje się przy dłuższym stosowaniu (powyżej 12 tygodni) i wyższych dawkach, zwłaszcza u osób z cukrzycą typu 2. Kolejny przegląd badań, obejmujący 17 badań klinicznych, potwierdził te obserwacje.

Redukcję poziomu cukru we krwi

Ponadto resweratrol może wspierać redukcję poziomu cukru we krwi oraz poprawiać funkcje insuliny i wskaźnik długoterminowego poziomu glukozy (HbA1c – hemoglobina glikowana), szczególnie u osób w wieku 45-59 lat.

Poprawa funkcji śródbłonka

Co więcej, omawiany związek wykazał poprawę funkcji śródbłonka, co jest istotne dla zdrowia naczyń krwionośnych, zwłaszcza u pacjentów z chorobami sercowo-naczyniowymi. Śródbłonek jest dysfunkcyjny między innymi w nadciśnieniu. Ta poprawa została potwierdzona w przeglądzie 21 badanych grup.

Działanie resweratrolu na stany zapalne

Resweratrol wykazuje obiecujące działanie przeciwzapalne. W licznych badaniach zaobserwowano, że suplementacja resweratrolem może znacząco obniżyć poziom markerów stanu zapalnego, takich jak białko C-reaktywne (CRP) i czynnik martwicy nowotworów alfa (TNF-α). Potwierdziła to ostatnia analiza zebranych dotychczas wyników z 81 badań z udziałem 4088 uczestników.

Inny przegląd wyników, tym razem z 35 badań klinicznych, potwierdził, że resweratrol obniża zarówno CRP, jak i jego bardziej czułą formę hs-CRP, szczególnie przy długotrwałej suplementacji (powyżej 10 tygodni) i wysokiej dawce (powyżej 500 mg na dzień).

Funkcje poznawcze, nastrój i odporność na stres

Badania na zwierzętach wykazały, że resweratrol może wspomagać neurogenezę, czyli proces powstawania nowych neuronów w mózgu, szczególnie w obszarach, takich jak strefa podkomorowa i hipokamp, które wpływają na funkcje poznawcze, nastrój i odporność na stres. U osób starszych, resweratrol może poprawiać funkcje naczyń mózgowych i teoretycznie zmniejszać ryzyko demencji, w tym choroby Alzheimera.

Badania kliniczne na pacjentach z łagodnym zaburzeniem poznawczym (MCI) i chorobą Alzheimera (AD) wykazały, że suplementacja resweratrolem może zmniejszać poziom szkodliwych białek w mózgu, poprawiać objętości niektórych obszarów mózgu oraz polepszać wyniki testów oceniających zdolności poznawcze.

Działanie resweratrolu na kości i stawy

W badaniach na modelach zwierzęcych z osteoporozą stwierdzono, że resweratrol może znacząco zwiększać gęstość mineralną kości w okolicach udowej i kręgosłupa lędźwiowego, a także poprawiać ogólną strukturę beleczek kości, która odpowiada za ich odporność. Ponadto resweratrol w obserwacjach poprawił wskaźniki biomechaniczne kości, takie jak maksymalne obciążenie i gęstość połączeń.

Chociaż istnieje niewystarczająca liczba danych klinicznych dotyczących osteoporozy u ludzi, zbiorcze analizy wykazały, że resweratrol może zmniejszać wskaźników biochemicznych powiązanych z metabolizmem tkanki kostnej. W badaniach klinicznych nad reumatycznymi chorobami, takimi jak osteoartroza i reumatoidalne zapalenie stawów, resweratrol wykazywał zdolność do zmniejszania bólu, poprawy funkcji stawów, redukcji aktywności choroby oraz zmniejszania obrzęku i markerów zapalnych.

Działanie resweratrolu na płodność

Jak zaobserwowano w badaniach, u kobiet z zespołem policystycznych jajników (PCOS) resweratrol może poprawiać poziom prolaktyny, zmniejszać trądzik i obniżać cholesterol, ale nie wpływa znacząco na poziomy innych hormonów płciowych. W badaniach dotyczących zapłodnienia in vitro (IVF) u kobiet powyżej 35 lat, resweratrol poprawił reakcję jajników na stymulację hormonalną, co może zwiększać skuteczność procedury IVF.

W przypadku mężczyzn wyniki są mieszane; niektóre badania wskazują na poprawę jakości nasienia, inne nie wykazują istotnych zmian. Jednak badania in vitro sugerują, że resweratrol może chronić plemniki przed uszkodzeniami podczas mrożenia i rozmrażania.

Źródła resweratrolu - dlaczego nie wino?

Poszukiwanie resweratrolu w winie, mimo jego znanej obecności, nie jest najefektywniejszym sposobem na korzystanie z korzyści zdrowotnych tego związku. Przede wszystkim, ilość resweratrolu w winie jest stosunkowo niska i może się znacznie różnić w zależności od rodzaju wina. Spożycie dużych ilości wina w celu uzyskania terapeutycznej dawki resweratrolu wiąże się z ryzykiem spożycia nadmiernej ilości alkoholu, co może prowadzić do negatywnych skutków zdrowotnych, takich jak uszkodzenie wątroby, zwiększone ryzyko raka i uzależnień, czy problemy z układem sercowo-naczyniowym. Ponadto wino zawiera również cukry i kalorie, co może być problematyczne dla osób dbających o dietę i masę ciała.

Ekstrakty standaryzowane

Dużo lepszym rozwiązaniem okazują się ekstrakty standaryzowane z roślin bogatych w resweratrol, takich jak rdestowiec japoński (Polygonum cuspidatum), które oferują znacznie bardziej skoncentrowaną i stałą zawartość tego związku. Dodatkowo produkty te są często poddawane rygorystycznym testom jakości, co gwarantuje ich czystość i skuteczność.

Źródła:

• Lin, F., Chen, J., Chen, M., Lin, S., & Dong, S. (2023). Protective effect and possible mechanisms of resveratrol in animal models of osteoporosis: A preclinical systematic review and meta-analysis. Phytotherapy research : PTR, 37(11), 5223–5242. https://doi.org/10.1002/ptr.7954
• Li, Q., Yang, G., Xu, H., Tang, S., & Lee, W. Y. (2021). Effects of resveratrol supplementation on bone quality: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. BMC complementary medicine and therapies, 21(1), 214. https://doi.org/10.1186/s12906-021-03381-4
• An, R., Luo, Q., Li, L., Cui, D., & Jin, J. (2024). The effects of resveratrol in animal models of primary osteoporosis: a systematic review and meta-analysis. Journal of orthopaedic surgery and research, 19(1), 137. https://doi.org/10.1186/s13018-024-04595-1
• Carvalho, J. F., & Lerner, A. (2023). Resveratrol in Rheumatological Diseases: A Systematic Review. European journal of rheumatology, 10(4), 163–168. https://doi.org/10.5152/eurjrheum.2023.23064
• Molani-Gol, R., & Rafraf, M. (2024). Effects of resveratrol on the anthropometric indices and inflammatory markers: an umbrella meta-analysis. European journal of nutrition, 63(4), 1023–1040. https://doi.org/10.1007/s00394-024-03335-9
• Gorabi, A. M., Aslani, S., Imani, D., Razi, B., Sathyapalan, T., & Sahebkar, A. (2021). Effect of resveratrol on C-reactive protein: An updated meta-analysis of randomized controlled trials. Phytotherapy research : PTR, 35(12), 6754–6767. https://doi.org/10.1002/ptr.7262
• Conforti, A., Iorio, G. G., Di Girolamo, R., Rovetto, M. Y., Picarelli, S., Cariati, F., Gentile, R., D'Amato, A., Gliozheni, O., Fioretti, B., & Alviggi, C. (2024). The impact of resveratrol on the outcome of the in vitro fertilization: an exploratory randomized placebo-controlled trial. Journal of ovarian research, 17(1), 81. https://doi.org/10.1186/s13048-024-01391-7
• Larik, M. O., Ahmed, A., Khan, L., & Iftekhar, M. A. (2024). Effects of resveratrol on polycystic ovarian syndrome: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Endocrine, 83(1), 51–59. https://doi.org/10.1007/s12020-023-03479-4
• Cannarella, R., Mehta, P., Garofalo, V., Kaiyal, R. S., Kuroda, S., Calogero, A. E., & Rajender, S. (2024). Resveratrol and male infertility: a systematic review of the literature. Minerva endocrinology, 10.23736/S2724-6507.23.04099-X. Advance online publication. https://doi.org/10.23736/S2724-6507.23.04099-X
• Azargoonjahromi, A., Abutalebian, F., & Hoseinpour, F. (2024). The role of resveratrol in neurogenesis: a systematic review. Nutrition reviews, nuae025. Advance online publication. https://doi.org/10.1093/nutrit/nuae025
• Buglio, D. S., Marton, L. T., Laurindo, L. F., Guiguer, E. L., Araújo, A. C., Buchaim, R. L., Goulart, R. A., Rubira, C. J., & Barbalho, S. M. (2022). The Role of Resveratrol in Mild Cognitive Impairment and Alzheimer's Disease: A Systematic Review. Journal of medicinal food, 25(8), 797–806. https://doi.org/10.1089/jmf.2021.0084
• Jin, S., Guan, X., & Min, D. (2023). Evidence of Clinical Efficacy and Pharmacological Mechanisms of Resveratrol in the Treatment of Alzheimer's Disease. Current Alzheimer research, 20(8), 588–602. https://doi.org/10.2174/0115672050272577231120060909
• Mohammadipoor, N., Shafiee, F., Rostami, A., Kahrizi, M. S., Soleimanpour, H., Ghodsi, M., Ansari, M. J., Bokov, D. O., Jannat, B., Mosharkesh, E., & Pour Abbasi, M. S. (2022). Resveratrol supplementation efficiently improves endothelial health: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Phytotherapy research : PTR, 36(9), 3529–3539. https://doi.org/10.1002/ptr.7562
• Cao, X., Liao, W., Xia, H., Wang, S., & Sun, G. (2022). The Effect of Resveratrol on Blood Lipid Profile: A Dose-Response Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. Nutrients, 14(18), 3755. https://doi.org/10.3390/nu14183755
• García-Martínez, B. I., Ruiz-Ramos, M., Pedraza-Chaverri, J., Santiago-Osorio, E., & Mendoza-Núñez, V. M. (2022). Influence of Age and Dose on the Effect of Resveratrol for Glycemic Control in Type 2 Diabetes Mellitus: Systematic Review and Meta-Analysis. Molecules (Basel, Switzerland), 27(16), 5232. https://doi.org/10.3390/molecules27165232
• Gu, W., Geng, J., Zhao, H., Li, X., & Song, G. (2022). Effects of Resveratrol on Metabolic Indicators in Patients with Type 2 Diabetes: A Systematic Review and Meta-Analysis. International journal of clinical practice, 2022, 9734738. https://doi.org/10.1155/2022/9734738