Colostrum (siara bydlęca, młodziwo) - co to jest?

Jednym z kluczowych dla noworodka czynników kształtujących zdrowie przewodu pokarmowego i mikrobiotę jelitową jest mleko matki. Poza tym, że jest pełne cennych substancji odżywczych, takich jak białka i tłuszcze oraz witaminy i składniki mineralne, to jeszcze zawiera komplet bakterii, które wspomagają pierwsze procesy odpornościowe organizmu.

1. Czym jest colostrum i co zawiera?
2. Kiedy stosuje się colostrum?
3. Jak stosuje się colostrum?

Chociaż wiedza na temat molekularnych mechanizmów działania układu odpornościowego prawdziwy rozwój przechodzi od stosunkowo niedawna, to warto wiedzieć, że colostrum (siarę lub młodziwo), czyli mleko pierwsze, pozyskiwano od krów dla celów prozdrowotnych już od starożytności.

Czym jest colostrum i co zawiera?

Colostrum, czyli siara, jest mlekiem wydzielanym przez ssaki po urodzeniu młodych. Różni się ono składem od mleka, które wytwarzane jest później. Jest „koktajlem” pełnym przeciwciał i składników odżywczych. Jest gęste, co pomaga noworodkowi w stopniowym i stabilnym wchłanianiu z przewodu pokarmowego.

W latach 50. i 60. XX wieku zidentyfikowano składniki colostrum, takie jak immunoglobuliny i laktoferynę, które okazały się mieć kluczowe znaczenie dla działania fizjologicznego. W latach 80. i 90. pojawiły się komercyjne suplementy z colostrum, promowane jako wsparcie dla odporności. Gotowy proszek, przygotowany z gęstego colostrum, jest nieco żółtawy, gdyż ma wysoką zawartość karoteinoidów, różnych form i pochodnych witaminy A.

Kiedy stosuje się colostrum?

Colostrum w żywieniu noworodków 

Badania nad zastosowaniem colostrum w dietetyce i w medycynie nadal trwają, a preparaty zawierające tę substancję cieszą się sporą popularnością. Jednym z obszarów o największym znaczeniu dla ludzi jest żywienie noworodków urodzonych przedterminowo. W dużym przeglądzie badań z 2023 roku zaobserwowano, że wcześniaki spożywające colostrum mają więcej prozdrowotnych bakterii Lactobacillus i Bifidobacterium w przewodzie pokarmowym, a także rzadziej zmagają się z martwiczym zapaleniem jelit, czy sepsą.

Colostrum w suplementacji osób dorosłych

Istnieją też pewne wskazania odnośnie suplementacji colostrum u osób dorosłych. W kolejnym szeroko zakrojonym przeglądzie z bieżącego roku naukowcy podkreślili rolę suplementacji w przeciwdziałaniu skutkom ubocznym antybiotyków, niesteroidowych leków przeciwzapalnych, czy kortykosteroidów, a nawet środków przeciwnowotworowych. Dotyczy to szczególnie sytuacji, gdy na skutki te (stany zapalne jelit, wrzody żołądka) narażone są osoby zmagające się z wysokim poziomem obciążenia stresem fizycznym lub psychicznym, czy u sportowców i osób przebywających w tropikalnych klimatach.

Jedna z substancji aktywnych colostrum, laktoferryna, również jest intensywnie badana. Do tej pory wykazano, że jej właściwości prebiotyczne, czyli wspierające mikrobiotę, przekładać się mogą na mniejszą zapadalność na infekcje górnych dróg oddechowych czy szybsze leczenie anemii.

Jak stosuje się colostrum?

Preparaty colostrum dostępne są zarówno pod postacią proszku, jak i tabletek. Profilaktyczne zastosowanie zaczyna się od około 2 g, jednak zazwyczaj sięga 5 – 10 g dziennie. W zastosowaniu terapeutycznym warto skonsultować się ze specjalistą. Jako że colostrum zawiera substancje działające prebiotycznie, czyli korzystnie dla zdrowych bakterii jelitowych, często łączy się je z probiotykami, takimi jak Lactobacillus, czy Bifidobacterium, a także postbiotykami, takimi jak maślan sodu.

Źródła:

• Davison, Glen. “The Use of Bovine Colostrum in Sport and Exercise.” Nutrients vol. 13,6 1789. 24 May. 2021, doi:10.3390/nu13061789
• Artym, Jolanta, and Michał Zimecki. “Colostrum and Lactoferrin Protect against Side Effects of Therapy with Antibiotics, Anti-inflammatory Drugs and Steroids, and Psychophysical Stress: A Comprehensive Review.” Biomedicines vol. 11,4 1015. 27 Mar. 2023, doi:10.3390/biomedicines11041015
• Slouha, E., Anderson, Z. S., Ankrah, N. M. N., Kalloo, A. E., & Gorantla, V. R. (2023). Colostrum and Preterm Babies: A Systematic Review. Cureus, 15(7), e42021. https://doi.org/10.7759/cureus.42021
• Zhao, X., Zhang, X., Xu, T., Luo, J., Luo, Y., & An, P. (2022). Comparative Effects between Oral Lactoferrin and Ferrous Sulfate Supplementation on Iron-Deficiency Anemia: A Comprehensive Review and Meta-Analysis of Clinical Trials. Nutrients, 14(3), 543. https://doi.org/10.3390/nu14030543
• Berthon, B. S., Williams, L. M., Williams, E. J., & Wood, L. G. (2022). Effect of Lactoferrin Supplementation on Inflammation, Immune Function, and Prevention of Respiratory Tract Infections in Humans: A Systematic Review and Meta-analysis. Advances in nutrition (Bethesda, Md.), 13(5), 1799–1819. https://doi.org/10.1093/advances/nmac047