Miód wielokwiatowy - na co pomaga? Właściwości, wartości odżywcze

Miód jest naturalnym produktem spożywczym o długiej historii stosowania zarówno w diecie człowieka, jak i w tradycyjnej medycynie. Jego właściwości wynikają z unikalnego składu chemicznego oraz procesów biochemicznych, którym podlega podczas dojrzewania. W zależności od źródła nektaru lub spadzi, z których jest wytwarzany, wykazuje różne walory smakowe, zapachowe i zdrowotne. Zainteresowanie jego właściwościami obejmuje zarówno aspekty odżywcze, jak i potencjalne działanie prozdrowotne.

1. Powstawanie miodów
2. Kategorie miodu
3. Właściwości kulinarne i wartości odżywcze miodu
4. Działanie pomocne miodu

Powstawanie miodów

Miód powstaje w wyniku przetwarzania nektaru roślin lub wydzielin owadów ssących soki roślinne przez pszczoły miodne (Apis mellifera). Proces rozpoczyna się od zbierania surowca przez robotnice, które magazynują go w wolu miodowym i poddają działaniu enzymów hydrolizujących cukry złożone do cukrów prostych. Następnie surowy miód jest deponowany w plastrach i podlega dalszym przemianom enzymatycznym oraz odparowywaniu wody, co prowadzi do jego zagęszczenia i stabilizacji mikrobiologicznej. Dojrzały miód, po uszczelnieniu komórek woskiem, osiąga trwałość wynikającą z niskiej aktywności wodnej oraz obecności substancji antybakteryjnych, takich jak nadtlenek wodoru i flawonoidy.

Kategorie miodu

Miód można podzielić na kilka podstawowych kategorii ze względu na pochodzenie surowca.

Miód nektarowy powstaje z nektaru kwiatowego i w zależności od dominującego źródła botanicznego wyróżnia się miody jednokwiatowe (np. lipowy, gryczany, akacjowy) oraz wielokwiatowe, które są mieszanką nektaru z różnych roślin. 

Miody wielokwiatowe różnią się składem i właściwościami w zależności od sezonu zbioru – wiosenne są zazwyczaj jaśniejsze i delikatniejsze w smaku, letnie i późniejsze charakteryzują się głębszym aromatem i większą zawartością substancji bioaktywnych.

Miody spadziowe. Drugą główną grupę stanowią miody spadziowe, które powstają z przetworzonej wydzieliny owadów ssących soki drzew iglastych lub liściastych, zawierają większą ilość związków mineralnych i są mniej słodkie w porównaniu do nektarowych.

Miody mieszane. Dodatkowo wyróżnia się miody mieszane, będące połączeniem nektaru i spadzi, co wpływa na ich unikalne właściwości fizykochemiczne i sensoryczne.

Wartość odżywcza miodu wielokwiatowego

Właściwości kulinarne i wartości odżywcze miodu

Skład

Miód składa się głównie z cukrów prostych – fruktozy i glukozy, stanowiących ponad 95% suchej masy. Zawiera także enzymy (inwertazę, diastazę, oksydazę glukozową), kwasy organiczne (głównie glukonowy), aminokwasy, śladowe ilości witamin (zwłaszcza z grupy B) oraz minerały, takie jak potas, wapń, magnez i żelazo. Istotną rolę odgrywają polifenole, zwłaszcza flawonoidy i kwasy fenolowe, o właściwościach antyoksydacyjnych.

Zastosowanie 

• W gastronomii miód ceniony jest za słodycz, aromat i właściwości konserwujące. Stosowany jako naturalny słodzik w napojach, deserach i wypiekach, wpływa na smak, teksturę i trwałość produktów. Wykorzystuje się go w marynatach, sosach, dressingach i daniach mięsnych, zwłaszcza z dodatkiem kwaśnych składników.
• W piekarnictwie poprawia wilgotność i nadaje złocisty kolor wypiekom, a dzięki higroskopijności przedłuża świeżość chleba i ciast.
• W cukiernictwie wpływa na konsystencję wyrobów, a w fermentacji wykorzystywany jest do produkcji miodu pitnego, piwa miodowego i win aromatyzowanych.

Działanie pomocne miodu

Miód wykazuje szeroki potencjał prozdrowotny udowodniony licznymi badaniami z udziałem ludzi. Skutecznie może łagodzić kaszel, często przewyższając działanie leków takich jak dextrometorfan i difenhydramina, a także może stanowić naturalną alternatywę dla niektórych antybiotyków.

Przyspiesza gojenie ran, oparzeń i odleżyn skuteczniej, niż konwencjonalne opatrunki.

Regularne spożycie sprzyja redukcji poziomu glukozy na czczo, cholesterolu całkowitego i LDL, szczególnie w przypadku miodu akacjowego, koniczynowego i surowego. Jako źródło węglowodanów może wspomagać wydolność podczas aktywności fizycznej, a także regenerację i odporność po wysiłku. Odmiany takie jak manuka i wielokwiatowe wykazują działanie przeciw patogenom jamy ustnej.

Źródła:

• Abuelgasim H, Albury C, Lee J. Effectiveness of honey for symptomatic relief in upper respiratory tract infections: a systematic review and meta-analysis. BMJ Evid Based Med. 2021 Apr;26(2):57-64. doi: 10.1136/bmjebm-2020-111336. Epub 2020 Aug 18. PMID: 32817011.
• Jull AB, Cullum N, Dumville JC, Westby MJ, Deshpande S, Walker N. Honey as a topical treatment for wounds. Cochrane Database Syst Rev. 2015 Mar 6;2015(3):CD005083. doi: 10.1002/14651858.CD005083.pub4. PMID: 25742878; PMCID: PMC9719456.
• Oduwole O, Udoh EE, Oyo-Ita A, Meremikwu MM. Honey for acute cough in children. Cochrane Database Syst Rev. 2018 Apr 10;4(4):CD007094. doi: 10.1002/14651858.CD007094.pub5. PMID: 29633783; PMCID: PMC6513626.
• Hills SP, Mitchell P, Wells C, Russell M. Honey Supplementation and Exercise: A Systematic Review. Nutrients. 2019 Jul 12;11(7):1586. doi: 10.3390/nu11071586. PMID: 31336992; PMCID: PMC6683082.
• Ahmed A, Tul-Noor Z, Lee D, Bajwah S, Ahmed Z, Zafar S, Syeda M, Jamil F, Qureshi F, Zia F, Baig R, Ahmed S, Tayyiba M, Ahmad S, Ramdath D, Tsao R, Cui S, Kendall CWC, de Souza RJ, Khan TA, Sievenpiper JL. Effect of honey on cardiometabolic risk factors: a systematic review and meta-analysis. Nutr Rev. 2023 Jun 9;81(7):758-774. doi: 10.1093/nutrit/nuac086. PMID: 36379223; PMCID: PMC10251304.
•  Hbibi A, Sikkou K, Khedid K, El Hamzaoui S, Bouziane A, Benazza D. Antimicrobial activity of honey in periodontal disease: a systematic review. J Antimicrob Chemother. 2020 Apr 1;75(4):807-826. doi: 10.1093/jac/dkz527. PMID: 31977042.