Moringa - co to jest? Właściwości i działanie

Moringa, znana również jako "moringa olejodajna" lub "drzewo chrzanowe", pochodzi z północnych Indii. Obecnie uprawiana jest w Afryce, Azji i Ameryce Łacińskiej. Osiąga wysokość do 10-12 metrów, ma delikatne gałęzie z jasnozielonymi, pierzastymi liśćmi, szorstką szaro-brązową korą i białymi, intensywnie pachnącymi kwiatami zebranymi w luźne wiechy. Jej długie, zielone strąki zawierają nasiona w kształcie skrzydełek. Choć moringa jest rośliną egzotyczną, coraz popularniejsza staje się w sklepach w krajach z chłodniejszym klimatem.

1. Właściwości moringi
2. Wykorzystanie moringi
3. Moringa a zdrowie metaboliczne
4. Moringa a patogeny
5. Moringa a udary
6. Suplementacja moringą

Właściwości moringi

Moringa to drzewo o wszechstronnych zastosowaniach, którego każdy element jest wykorzystywany w różnorodny sposób.

Liście moringi

Liście moringi, po wysuszeniu i zmieleniu, zamieniają się w proszek, który jest dodawany do potraw jako przyprawa lub stosowany jest jako suplement diety.

Świeża forma

W świeżej formie, która w krajach europejskich jest raczej niespotykana, liście moringi trafiają do sałatek i gotowanych dań obiadowych.

Kwiaty moringi

Kwiaty moringi, delikatne i aromatyczne, również mogą wzbogacić smak potraw, a nawet herbat i innych napojów.

Młode strąki i korzenie

Mające smak przypominający chrzan, są spożywane jako warzywo, dodając potrawom ostrzejszy akcent. Podobne zastosowanie mają korzenie.

Nasiona

Nasiona moringi są wykorzystywane do produkcji oleju, który znajduje zastosowanie w kosmetyce, gdzie pełni funkcję nawilżającą.

Wykorzystanie moringi

Liście moringi mają największe znaczenie, jeśli chodzi o sprzedaż części tego drzewa w krajach w regionie środkowoeuropejskim Liście moringi są bogate w wiele bioaktywnych związków, które czynią je cennym składnikiem suplementów diety. Zawierają one witaminy, w tym witaminy rozpuszczalne w tłuszczach, a także witaminy z grupy B (w tym B1, B2, B3, B6). Są one również źródłem cennych pierwiastków mineralnych, w tym wapnia, potasu czy magnezu.

Wyjątkowy liść

Warto zauważyć, że liście moringi zawierają stosunkowo dużo tłuszczu, który w innych roślinach zazwyczaj koncentruje się w nasionach. Może on stanowić nawet 70% masy liścia. W głównej mierze jest to kwas oleinowy, który w dużych ilościach występuje również w oliwie z oliwek.

Wśród związków bioaktywnych (poza składnikami odżywczymi) znaleźć można izotiocyjaniny, w tym charakterystyczną moringinę i moringininę, a także polifenole i flawonoidy, które pełnią funkcje przeciwutleniające. W liściach moringi obecny jest także chlorofil, który ma swoje własne unikalne właściwości, takie jak kumulacja magnezu, a także działać może antyoksydacyjnie.

Ogólna charakterystyka moringi

Moringa a zdrowie metaboliczne

Moringa oleifera wykazuje potencjalne korzyści w zarządzaniu cukrzycą, szczególnie w kontekście metabolizmu glukozy i lipidów. Metaanaliza badań na modelach zwierzęcych wykazała, że codzienne podawanie wyciągów z moringi istotnie obniża podwyższony poziom glukozy we krwi i poprawia profil lipidowy, zmniejszając poziom triglicerydów i cholesterolu.

Zaobserwowano, że jednorazowa dawka liści moringi może poprawić tolerancję glukozy po posiłku, choć długotrwałe spożywanie przez cztery tygodnie nie wpływa na poziom glukozy na czczo ani hemoglobiny A1C w kontekście długoterminowym. W trzymiesięcznych eksperymentach zauważono znaczące obniżenie poziomu glukozy na czczo.

Eksperymenty z udziałem ludzi - wpływ na zdrowie i wagę

Potencjalne działanie moringi zaobserwowano również w niektórych badaniach z udziałem ludzi. Jak wskazują niektóre wyniki, długotrwałe stosowanie proszku z liści moringi (10 tygodni) może zmniejszyć wskaźnik masy ciała (BMI), poziom insuliny, ciśnienie krwi i zwiększyć poziom cholesterolu HDL. U osób z nadwagą i otyłością, 8-tygodniowa suplementacja ekstraktem z liści w dawce 400 mg związana była z obniżeniem BMI, całkowitego cholesterolu i cholesterolu LDL. Podkreśla się jednak, że potrzebne są dalsze badania, aby w pełni potwierdzić te korzyści.

Moringa a patogeny

W licznych badaniach mikrobiologicznych, prowadzonych poza organizmem ludzkim, zaobserwowano, że ekstrakty z moringi wykazują właściwości przeciwdrobnoustrojowe. W dużej mierze odpowiadać mogą za to izotiocyjaniany. Ekstrakt z korzeni zawiera związek, który zwalcza szerokie spektrum bakterii i grzybów. Ekstrakt z liści hamuje takie bakterie, jak E. coli (pałeczki okrężnicy) i Staphylococcus (gronkowiec).

Ekstrakty mieszane z liści, nasion i łodyg mogą działać szczególnie efektywnie na różne grzyby, w tym Aspergillus i Penicillium. Sok z liści może w określonych warunkach zwalczać patogenne bakterie, natomiast w owocach zaobserwowano związki, które hamują rozwój Candida albicans.

Moringa a udary

Moringa oleifera dzięki swojej kompozycji tłuszczy oraz zawartości antyoksydantów oferuje pewne korzyści w obrębie układu nerwowego. Do tej pory przeprowadzono jeden przegląd i analizę wyników badań, aby sprawdzić, jak ekstrakt z moringi działa in vivo (czyli na żywych organizmach), w przypadku zwierząt z udarem mózgu.

Zaobserwowano, że w porównaniu z grupami kontrolnymi, stosowanie ekstraktu znacząco zmniejszało obszar uszkodzeń mózgu i poziom szkodliwych związków, jednocześnie zwiększając poziom enzymów antyoksydacyjnych, które chronią komórki przed uszkodzeniem. Potrzebne są jednak jeszcze kolejne eksperymenty z udziałem ludzi, aby potwierdzić jakie substancje i jakie dawki wykazują najlepsze działanie.

Suplementacja moringą

Suplementowanie moringi w Europie jest bardziej praktyczne niż poszukiwanie jej świeżej formy z kilku powodów. Po pierwsze, świeża moringa jest trudna do zdobycia, ponieważ rośnie głównie w tropikach, co czyni jej import kosztownym i skomplikowanym. Suplementy, takie jak proszek, kapsułki czy olej, są bardziej skoncentrowane i wygodne w użyciu.

Proces suszenia i mielenia liści moringi pozwala zachować większość wartości odżywczych, a suplementy mają dłuższy termin przydatności i są łatwe do przechowywania. Typowe dawki suplementów to 1-3 gramy proszku dziennie lub odpowiadające im ilości w kapsułkach. Niekiedy są one standaryzowane, co zapewnia stałą jakość i dawkę składników aktywnych, co jest trudne do osiągnięcia w przypadku świeżych liści, których skład odżywczy może się różnić w zależności od warunków uprawy.

Źródła:

• Pareek, A., Pant, M., Gupta, M. M., Kashania, P., Ratan, Y., Jain, V., Pareek, A., & Chuturgoon, A. A. (2023). Moringa oleifera: An Updated Comprehensive Review of Its Pharmacological Activities, Ethnomedicinal, Phytopharmaceutical Formulation, Clinical, Phytochemical, and Toxicological Aspects. International journal of molecular sciences, 24(3), 2098. https://doi.org/10.3390/ijms24032098
• Cuschieri, A., Camilleri, E., & Blundell, R. (2023). Cerebroprotective effects of Moringa oleifera derivatives extracts against MCAO ischemic stroke: A systematic review and meta-analysis. Heliyon, 9(6), e16622. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2023.e16622
• Louisa, M., Patintingan, C. G. H., & Wardhani, B. W. K. (2022). Moringa Oleifera Lam. in Cardiometabolic Disorders: A Systematic Review of Recent Studies and Possible Mechanism of Actions. Frontiers in pharmacology, 13, 792794. https://doi.org/10.3389/fphar.2022.792794
• Nova, E., Redondo-Useros, N., Martínez-García, R. M., Gómez-Martínez, S., Díaz-Prieto, L. E., & Marcos, A. (2020). Potential of Moringa oleifera to Improve Glucose Control for the Prevention of Diabetes and Related Metabolic Alterations: A Systematic Review of Animal and Human Studies. Nutrients, 12(7), 2050. https://doi.org/10.3390/nu12072050
• Watanabe, S., Okoshi, H., Yamabe, S., & Shimada, M. (2021). Moringa oleifera Lam. in Diabetes Mellitus: A Systematic Review and Meta-Analysis. Molecules (Basel, Switzerland), 26(12), 3513. https://doi.org/10.3390/molecules26123513