Na co działa witamina A+E?

Witaminy A oraz E, które występują w przyrodzie pod postaciami karotenoidów lub retinoidów (A) oraz różnych form tokoferolu (E), należą do witamin o niebagatelnym wpływie na zdrowie. Ich długotrwałe niedobory zagrażają wszystkim obszarom organizmu. Bez nich nie byłaby możliwa np. pełna ochrona komórek przed szkodliwym stresem oksydacyjnym, czyli działaniem wolnych rodników, które mogą wpływać na przedwczesne uszkodzenia i utratę funkcji wielu ważnych elementów fizjologiczno-biochemicznej układanki, jaką jest organizm.

1. Zaburzenia odpornościowe
2. Problemy skórne
3. Zaburzenia wzroku
4. Problemy z płodnością
5. Osteoporoza
6. Choroby Serca
7. Choroby wątroby
8. Zapotrzebowania na witaminy A i E

Zaburzenia odpornościowe

Witamina A odgrywa ważną rolę w modulowaniu odpowiedzi immunologicznej. Jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania białych krwinek. Witamina E, będąca silnym przeciwutleniaczem, chroni błony komórkowe przed uszkodzeniem przez zarówno patogeny, jak i wolne rodniki, które osłabiają kondycję komórek.

Wspólne działanie witamin A i E może być szczególnie korzystne dla osób po przebytych chorobach infekcyjnych, czy w okresach ciężkiej pracy lub stresu, kiedy układ odpornościowy jest narażony na szwank.

Problemy skórne

Witamina A jest kluczowa dla zdrowia skóry, ponieważ reguluje biologiczne procesy wzrostu komórek skóry. Działa na receptory retinoidowe, co przyczynia się do zmniejszenia stanów zapalnych i pośredniej regulacji produkcji sebum, czyli łoju. Dlatego znajduje zastosowanie np. w terapii trądziku. Witamina E, z kolei, ze względu na swoje właściwości przeciwutleniające, pomaga witaminie A w ochronie skóry przed promieniowaniem UV.

Zaburzenia wzroku

Witamina A jest niezbędna dla prawidłowej pracy specyficznych struktur w oku, które pozwalają na widzenie w słabym świetle. Niedobór witaminy A może prowadzić do ślepoty zmierzchowej. Witamina E jako przeciwutleniacz chroni komórki siatkówki przed uszkodzeniem oksydacyjnym, co może opóźnić postęp chorób takich jak zwyrodnienie plamki związane z wiekiem.

Wspólne suplementowanie witamin A i E może być korzystne dla osób z problemami wzrokowymi, które wynikają m.in. ze złej diety i cukrzycy i/lub miażdżycy i/lub nadciśnienia.

Problemy z płodnością

Witamina E jest badana pod kątem potencjalnego wpływu na poprawę jakości spermy, w tym jej ruchliwości i morfologii. Ma to związek z jej zdolnością do neutralizacji wolnych rodników, które mogą uszkadzać komórki plemników. Witamina A, z kolei, jest niezbędna dla różnicowania komórek i odgrywa kluczową rolę w początkowych etapach rozwoju zarodka. Dla par starających się o potomstwo suplementacja witamin A i E może wspierać zarówno męską, jak i żeńską płodność, jednak musi być elementem złożonej strategii.

Osteoporoza

Osteoporoza to schorzenie, które prowadzi do zwiększonej kruchości kości i podwyższonego ryzyka złamań. Witamina A odgrywa kluczową rolę w kontroli procesu powstawania komórek kościogubnych, czyli powodujących „rozpuszczenie” kostnych minerałów. Efekt hamowania rozpadu kości blokować może również witamina E, jednak poprzez inne, bardziej pośrednie mechanizmy molekularne.

Choroby Serca

Choroby sercowo-naczyniowe są główną przyczyną zgonów na świecie. Witamina E, dzięki swoim właściwościom przeciwutleniającym, pomaga chronić komórki serca przed uszkodzeniami spowodowanymi stresem oksydacyjnym. W pewnym stopniu działa również przeciwzakrzepowo. Witamina A jest zaangażowana w produkcję czerwonych krwinek oraz utrzymanie ścian naczyń krwionośnych w dobrej kondycji.

Choroby wątroby

Wątroba jest głównym miejscem magazynowania witaminy A w organizmie. Witamina E jako silny przeciwutleniacz chroni hepatocyty, czyli komórki charakterystyczne dla wątroby, przed uszkodzeniami spowodowanymi przez toksyny i leki, czy inne środki hepatotoksyczne. Co więcej, przy zaburzeniach pracy wątroby dochodzi często do gorszego trawienia tłuszczy, a zatem i witamin A i E, które są rozpuszczalne właśnie w tłuszczach.

Zapotrzebowania na witaminy A i E

Tabela: Średnie poziomy zapotrzebowania na witaminy A i E.

Należy pamiętać, iż wartości te wzrastają m.in. przy stresie fizycznym i psychicznym, korzystaniu z używek, czy podczas infekcji.

Źródła:

Peng, C., Wang, X., Chen, J., Jiao, R., Wang, L., Li, Y. M., Zuo, Y., Liu, Y., Lei, L., Ma, K. Y., Huang, Y., & Chen, Z. Y. (2014). Biology of ageing and role of dietary antioxidants. BioMed research international, 2014, 831841. https://doi.org/10.1155/2014/831841