Niedobór której witaminy powoduje łupież?

Łupież to schorzenie skóry głowy, objawiające się złuszczaniem naskórka, świądem i podrażnieniem. Jego przyczyny nie są w pełni poznane, ale kluczowe znaczenie mają mikrobiom skóry, wydzielanie sebum i stan bariery skórnej. Badania wskazują, że niedobory substancji odżywczych mogą wpływać na jego przebieg bezpośrednio. W rozwiązaniach terapeutycznych coraz częściej rozważa się rolę witamin, a także rośnie zainteresowanie probiotykami, regulującymi mikrobiom i odporność.

1. Charakterystyka łupieżu
2. Objawy łupieżu
3. Witaminy a łupież
4. Łupież a mikrobiom i probiotyki

Charakterystyka łupieżu

Czym jest łupież?

Łupież i łojotokowe zapalenie skóry są przewlekłymi, zapalnymi schorzeniami skóry głowy, w których dochodzi do zaburzenia równowagi mikrobiologicznej oraz nieprawidłowej odpowiedzi immunologicznej na obecność drobnoustrojów. Kluczową rolę w patogenezie odgrywa grzyb Malassezia, zwłaszcza jego gatunki Malassezia restricta i Malassezia globosa, które kolonizują skórę bogatą w lipidy. W warunkach równowagi mikrobiota skóry zapewnia stabilne środowisko, jednak nadmiar Malassezia w połączeniu z osłabieniem funkcji barierowej skóry, prowadzi do stanu zapalnego i zwiększonego złuszczania naskórka.

Uszkodzenia bariery skórnej

Badania wykazały, że osoby z łupieżem mają podwyższony stosunek M. restricta/M. globosa oraz obniżony stosunek bakterii Cutibacterium/Staphylococcus, co może przyczyniać się do uszkodzenia bariery skórnej, wzrostu utraty wody przez naskórek i zmian w pH skóry.

Objawy łupieżu

Objawy łupieżu obejmują suchą, łuszczącą się skórę głowy, często z towarzyszącym świądem, a w przypadku SD – dodatkowo erytrodermię oraz nasilenie zmian w obszarach bogatych w gruczoły łojowe, takich jak twarz czy klatka piersiowa. Wpływ na zaostrzenie objawów mogą mieć czynniki hormonalne, stres, dieta oraz stosowanie nieodpowiednich preparatów pielęgnacyjnych.

Witaminy a łupież

Witaminy rozpuszczalne w wodzie i ich rola 

Witaminy pełnią kluczową funkcję w utrzymaniu zdrowia skóry i włosów, a ich niedobory mogą sprzyjać rozwojowi łupieżu i innych dermatoz. Witamina C jest potrzebna do produkcji kolagenu, podstawowego białka budującego tkanki w organizmie, a dodatkowo chroni komórki przed stresem oksydacyjnym, w tym przed uszkodzeniami wywoływanymi przez promieniowanie UV. Witamina B7 (biotyna) wpływa na syntezę keratyny, czyli podstawowego białka budulcowego włosów i naskórka. Jej deficyt może objawiać się łamliwością włosów, suchością skóry oraz tendencją do nadmiernego złuszczania.

Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach i ich rola 

Ważne są też witaminy rozpuszczalne w tłuszczach. Witamina D odgrywa istotną rolę w modulacji układu odpornościowego skóry oraz różnicowaniu keratynocytów. Również witamina A jest niezbędna dla zdrowia skóry, bowiem uczestniczy w procesie namnażania komórek naskórka oraz w regulacji wydzielania łoju. Witamina E, działająca jako silny antyoksydant, pomaga w ochronie skóry przed stresem oksydacyjnym i wspiera jej barierę lipidową, co ma istotne znaczenie w kontekście utrzymania nawilżenia i ochrony przed podrażnieniami.

Zalecane poziomy spożycia witamin kluczowych dla skóry i włosów dla osób zdrowych dorosłych.

Łupież a mikrobiom i probiotyki

Mikrobiom skóry i jelit to połączenie, które odgrywa kluczową rolę w patogenezie łupieżu. Analiza wyników badań z udziałem ludzi wykazała istotne różnice w składzie mikrobioty między osobami z łupieżem a zdrowymi. Na skórze głowy dominują bakterie Actinobacteria i Firmicutes oraz grzyby Ascomycota i Basidiomycota.

U osób z łupieżem, jak wspomnianio wcześniej, obniżony jest stosunek Cutibacterium/Staphylococcus, a wyraźna przewaga Malassezia restricta nad Malassezia globosa koreluje w badaniach z nasileniem świądu i podrażnieniem.

Probiotyki i ich rola 

Probiotyki mogą regulować mikrobiom skóry i modulować odpowiedź immunologiczną. Analiza wyników badań klinicznych i przedklinicznych wykazała ich potencjał w stymulacji wzrostu włosów poprzez pobudzenie czynników VEGF i IGF-1 oraz w kontroli łupieżu poprzez wpływ na oś jelito-skóra. Choć efekty probiotyków w terapii łupieżu są obiecujące, brakuje badań nad wpływem suplementacji witamin na mikrobiotę skóry i równowagę mikrobiologiczną skóry głowy.

Warto też dodać, że bakterie probiotyczne uczestniczą w produkcji niektórych witamin, w tym witamin z grupy B, które mogą mieć znaczenie dla procesów metabolicznych związanych z produkcją komórek skóry oraz ich kondycją.

Źródła:

• Yin CS, Minh Nguyen TT, Yi EJ, Zheng S, Bellere AD, Zheng Q, Jin X, Kim M, Park S, Oh S, Yi TH. Efficacy of probiotics in hair growth and dandruff control: A systematic review and meta-analysis. Heliyon. 2024 Apr 16;10(9):e29539. doi: 10.1016/j.heliyon.2024.e29539. PMID: 38698995; PMCID: PMC11064082.
• Tao R, Li R, Wang R. Skin microbiome alterations in seborrheic dermatitis and dandruff: A systematic review. Exp Dermatol. 2021 Oct;30(10):1546-1553. doi: 10.1111/exd.14450. Epub 2021 Aug 27. PMID: 34415635.
• Akbaş A, Kılınç F, Şener S, Hayran Y. Vitamin D levels in patients with seborrheic dermatitis. Rev Assoc Med Bras (1992). 2023 Jul 17;69(7):e20230022. doi: 10.1590/1806-9282.20230022. PMID: 37466593; PMCID: PMC10352003.
• Borda LJ, Wikramanayake TC. Seborrheic Dermatitis and Dandruff: A Comprehensive Review. J Clin Investig Dermatol. 2015 Dec;3(2):10.13188/2373-1044.1000019. doi: 10.13188/2373-1044.1000019. Epub 2015 Dec 15. PMID: 27148560; PMCID: PMC4852869.