Orzechy brazylijskie - właściwości i wartości odżywcze

Orzechy brazylijskie (Bertholletia excelsa) nie należą do najczęściej spożywanych w Europie, choć ich popularność rośnie wraz ze wzrostem zainteresowania zdrową dietą i produktami bogatymi w antyoksydanty. Wciąż są mniej powszechne niż migdały czy orzechy włoskie, co wynika z ich egzotycznego pochodzenia, specyficznego smaku i wysokiej zawartości tłuszczów. Charakteryzują się podłużnym, trójkątnym kształtem oraz wyjątkowo wysoką zawartością selenu, ważnego mikropierwiastka.

1. Charakterystyka orzechów brazylijskich
2. Wartości odżywcze orzechów brazylijskich
3. Właściwości kulinarne orzechów brazylijskich

Charakterystyka orzechów brazylijskich

Pochodzenie 

Orzechy brazylijskie pochodzą z dziko rosnących drzew występujących w lasach deszczowych Amazonii, głównie na terenie Brazylii, Boliwii i Peru. Drzewa te w naturalnym środowisku osiągają nawet 50 metrów wysokości. Ich kwiaty mogą być zapylane jedynie przez określone gatunki dużych pszczół, co sprawia, że bez odpowiedniego ekosystemu wprowadzanie tych drzew na plantacje poza obszarem ich naturalnego występowania jest skomplikowane i rzadko przynosi oczekiwane rezultaty.

Owoce

Owoce drzewa są kuliste, mają średnicę wielkości 10–15 cm, dojrzewają nawet 14 miesięcy, zanim naturalnie opadną na ziemię. W każdej takiej torebce znajduje się od 10 do 25 trójkątnych nasion otoczonych twardą, brązową skorupką – to właśnie one, po usunięciu łupiny, są znane jako orzechy brazylijskie.

Zbiór

Zbiór orzechów odbywa się ręcznie przez lokalnych zbieraczy, którzy wydobywają nasiona z rozbitych owoców. Główne rynki eksportowe to kraje Ameryki Północnej i Europy, a największym światowym eksporterem jest obecnie Boliwia, której produkcja przewyższa nawet Brazylię. Ograniczone możliwości uprawy w kontrolowanych warunkach oraz zależność od naturalnych zbiorów sprawiają, że cena orzechów brazylijskich jest stosunkowo wysoka.

Wartości odżywcze orzechów brazylijskich

Kształt orzechów brazylijskich, podłużny i trójkątny w przekroju, bywa porównywany do pojedynczego płata tarczycy (składającej się z dwóch asymetrycznych płatów). Struktura tego gruczołu, odpowiadającego za regulację metabolizmu i gospodarki hormonalnej organizmu, ma nieregularny, zaokrąglony kształt, który w pewnym stopniu przypomina przekrój przez pojedynczy orzech brazylijski.

Kalorie i makroskładniki

Orzechy brazylijskie dostarczają około 650 kcal na 100 g, z czego większość energii pochodzi z tłuszczów, których zawartość wynosi aż 65 g na 100 g produktu. Są to w dużej mierze tłuszcze nienasycone, które wspierają zdrowie układu sercowo-naczyniowego i działają przeciwzapalnie. Białko stanowi około 14 g, natomiast węglowodany – 12 g, z czego błonnik pokarmowy to blisko 7,5 g, co sprawia, że orzechy te korzystnie wpływają na funkcjonowanie przewodu pokarmowego.

Najlepsze źródło selenu

Pod względem mikroelementów szczególnie wyróżniają się niezwykle wysoką zawartością selenu, który w ilości przekraczającej 1900 µg na 100 g stanowi nawet kilkaset procent zalecanego dziennego spożycia, co sprawia, że regularne spożywanie zaledwie jednej do dwóch sztuk dziennie może pokryć zapotrzebowanie na ten pierwiastek. Oprócz tego orzechy brazylijskie są bogatym źródłem magnezu i miedzi, a także dostarczają witaminę E.

Pierwiastki mineralne i witamina E w orzechach brazylijskich

Właściwości kulinarne orzechów brazylijskich

Zastosowanie orzechów brazylijskich w kuchni jest szerokie, choć ze względu na ich specyficzną strukturę i wysoką zawartość tłuszczów są najczęściej spożywane w formie surowej lub lekko prażonej. Ich delikatnie maślany smak i krucha konsystencja sprawiają, że dobrze komponują się z mieszankami orzechowymi, musli oraz deserami, a ich tłusta struktura pozwala na wykorzystanie w wypiekach jako zamiennik innych orzechów, np. w ciastach i kruchych spodach.

Ze względu na naturalnie wysoką zawartość tłuszczów wykorzystywane są również do produkcji oleju z orzechów brazylijskich, który charakteryzuje się bogactwem kwasów tłuszczowych i znajduje zastosowanie nie tylko w kuchni, ale także w kosmetyce, zwłaszcza w preparatach pielęgnacyjnych do skóry i włosów.

Źródła:

• Colpo E, Vilanova CD, Brenner Reetz LG, Medeiros Frescura Duarte MM, Farias IL, Irineu Muller E, Muller AL, Moraes Flores EM, Wagner R, da Rocha JB. A single consumption of high amounts of the Brazil nuts improves lipid profile of healthy volunteers. J Nutr Metab. 2013;2013:653185. doi: 10.1155/2013/653185. Epub 2013 Jun 11. PMID: 23840948; PMCID: PMC3693158.
• Cardoso BR, Duarte GBS, Reis BZ, Cozzolino SMF. Brazil nuts: Nutritional composition, health benefits and safety aspects. Food Res Int. 2017 Oct;100(Pt 2):9-18. doi: 10.1016/j.foodres.2017.08.036. Epub 2017 Aug 14. PMID: 28888463.