Rozmaryn lekarski - na co pomaga? Działanie i zastosowanie

Pierwsze odnotowane doświadczenia ludzi z rozmarynem lekarskim sięgają starożytności. Roślina ta była używana przez starożytnych Greków i Rzymian zarówno jako przyprawa oraz jako lekarstwo. W starożytności uważano, że rozmaryn poprawia pamięć i koncentrację, dlatego był stosowany jako środek na zaburzenia demencyjne.

1. Co to rozmaryn i do czego pasuje?
2. Jak działa rozmaryn?
3. Wskazania do stosowania
4. Dawkowanie rozmarynu lekarskiego
5. Z czym łączyć rozmaryn?

W późniejszych czasach rozmaryn opisano jako lekarstwo na problemy z trawieniem. W XX wieku, badania nad rozmarynem lekarskim skupiły się na jego właściwościach przeciwutleniających i przeciwzapalnych.

Co to rozmaryn i do czego pasuje?

Rozmaryn lekarski to sino-zielony krzew pochodzący z regionów Morza Śródziemnego. Charakteryzuje się igiełkowatymi liśćmi, a jego są drobne, w kolorze niebiesko-fioletowym, białym lub różowym. Roślina ta ma silny, aromatyczny zapach, który pochodzi z olejku eterycznego, który zawiera. Rozmaryn jest stosowany jako przyprawa, a także w medycynie naturalnej ze względu na swoje właściwości antyoksydacyjne i przeciwzapalne.

Co ciekawe, roślina ta jest bardzo odporna na suszę i najlepiej rośnie w nasłonecznionych stanowiskach, dlatego często uprawiana jest na obszarach o upalnym klimacie.

Smak i zapach 

Rozmaryn to surowiec zielarski o intensywnym, charakterystycznym smaku i zapachu. Świetnie komponuje się z różnorodnymi potrawami, jednak głównie są to pieczone mięsa (np. wieprzowina i wołowina), czy warzywa poddawane obróbce termicznej (np. fasolka, ziemniaki).

Element sosów

Często stanowi też element sosów, w których zazwyczaj pojawia się z czosnkiem i cebulą. Warto pamiętać, że rozmaryn jest przyprawą o intensywnym smaku i zapachu, dlatego należy go dodawać ostrożnie.

Jak działa rozmaryn?

Działanie przeciwzapalne

Rozmaryn lekarski zawiera wiele bioaktywnych substancji, a jedną z najintensywniej badanych i najbardziej z rozmarynem kojarzonych jest kwas rozmarynowy. Ta i inne substancje aktywne rozmarynu (np. podobne do tych, które występują w eukaliptusie), mają różny wpływ na organizm, jednak najwięcej mówi się o właściwościach antyoksydacyjnych. Z nimi wiąże się bowiem działanie przeciwzapalne w organizmie, które sprzyja ochronie DNA oraz komórek, a tym samym zapobieganiu chorobom cywilizacyjnym, w tym nowotworom.

Wydzielanie soków trawiennych

Co więcej, związki, które kreują aromat rozmarynu pobudzają wydzielanie soków trawiennych, co może mieć zbawienne znaczenie przy funkcjonalnych zaburzeniach funkcjonowania przewodu pokarmowego, a także w chorobach wątroby.

Wpływ na układ nerwowy

Warto jeszcze zwrócić uwagę na przesłanki wskazujące na działanie prokognitywne rozmarynu. Ekstrakt z tej rośliny może działać bowiem hamująco wobec enzymu, który rozkłada acetylocholinę w układzie nerwowym, a jest to neuroprzekaźnik niezbędny w prawidłowej pracy mózgu oraz mięśni.

Wskazania do stosowania

Dla wątroby i układu pokarmowego

Ze względu na swoje cenne właściwości bioaktywne rozmaryn lekarski wykorzystywany pod postacią wysoce stężonych ekstraktów. Głównym wskazaniem do tego jest chęć poprawy funkcjonowania przewodu pokarmowego i przechodzenie procesu regeneracji wątroby. Dotyczyć to może zarówno osób, które nadużywają alkoholu, jak i tych, które stosują wysokoprzetworzoną dietę.

Rozmaryn lekarski może bowiem pomóc w regulacji wydzielania soków żołądkowych i enzymów trawiennych, co przyczynia się do lepszej przyswajalności składników odżywczych i niezalegania resztek. Wpływ ma to również na pracę wątroby oraz wydalanie toksyn z organizmu.

Dla pamięci i koncentracji

Oprócz tego we wstępnych eksperymentach naukowcy zaobserwowali potencjał związków zawartych w rozmarynie do wspierania koncentracji i pamięci, a także funkcjonowania układu oddechowego.

Wskazaniem do włączenia suplementu mogą być bowiem starcze zaburzenia kognitywne, czy przemęczenie nauką lub pracą umysłową.

Dla serca 

Nie można też zapominać, że rozmaryn, tak jak wiele innych ziół, zawiera bogactwo antyoksydantów, które przeciwdziałają stresowi oksydacyjnemu, co znaczenie ma choćby w prewencji chorób sercowo-naczyniowych.

Dawkowanie rozmarynu lekarskiego

Rozmaryn stosować można pod różnymi postaciami, jednak za najbardziej wartościowe uznaje się preparaty pod postacią kapsułek, tabletek, czy olejków, gdyż mają z góry ustaloną, wysoką zawartość substancji bioaktywnych.

Jaką formę wybrać?

Sama suszona przyprawa czy napary wodne mogą się okazać niewystarczające do uzyskania prozdrowotnych efektów. Olejki z kolei mają bardzo intensywny zapach, przez co częściej niż do suplementacji diety, wykorzystuje się je do użytku zewnętrznego lub aromaterapii.

Zalecana porcja

Ekstrakt z rozmarynu lekarskiego do celów prozdrowotnych zwykle stosuje się pod postacią kapsułek lub tabletek z dawkami 200 - 400 mg na sztukę, 1 lub 2 razy dziennie.

Pamiętać jednak należy, że w przypadku występowania różnych chorób i stosowania różnych leków suplementację rozmarynem należy skonsultować ze specjalistą.

Z czym łączyć rozmaryn?

Rozmaryn lekarski może działać synergistycznie z innymi ziołami i substancjami. Dla wzmocnienia potencjału prozdrowotnego poprzez zwiększenie wchłaniania rozmaryn łączy się z kurkuminą. Ponadto kurkumina również wykazuje właściwości przeciwzapalne. Oprócz tego dosyć popularną mieszanką uwzględniającą rozmaryn jest połączenie ostropestu i karczocha, czyli surowców fitoterapeutycznych o silnym potencjale wzmacniającym wątrobę.