Jako sól kuchenną określić można artykuł spożywczy, który praktycznie jest czystym chlorowodorkiem sodu (NaCl) stosowanym w kuchni, jako przyprawa i konserwant. Jednak jest ona również bardzo ważnym składnikiem mineralnym w diecie człowieka. Przyjęło się mówić, iż należy ograniczać spożycie soli, jednak jej brak może być równie szkodliwy. Ta popularna przyprawa stanowi podstawowe źródło sodu dla naszego organizmu.
- Sól niejedno ma imię
- Czym tak naprawdę jest tak popularna sól himalajska?
- Rola sodu w organizmie
- Zapotrzebowanie na sód
Sól niejedno ma imię
Nie każdy zdaje sobie z tego sprawę, ale sól występuje pod wieloma postaciami. Wyróżnić można np. sól:
- Kamienną (najczęściej spotykana i stosowana. W jej skład wchodzą niewielkie ilości wapnia i magnezu)
- Warzoną (raczej rzadko stosowana jest w kuchni)
- Hawajską (jest solą morską z dodatkiem pyłu wulkanicznego zawierającego aktywny węgiel. Może ona mieć barwę czarną, czerwoną lub różową)
- Morską (wartościowa pod względem zawartości jodu w swoim składzie. Szczególnie dla osób z niedoczynnością tarczycy)
- Smakową (zawierająca dodatki smakowe, takie jak: zioła, suszony czosnek, przyprawy, skórka cytryny czy najpopularniejszy pieprz)
- Potasową (jest to połączenie soli kuchennej, czyli chlorku sodu z dodatkiem chlorku potasu. Ciekawy dodatek dla osób chorujących na serce oraz o wysokiej aktywności fizycznej)
Wyróżnić warto również, a nawet przede wszystkim Sól Himalajską.
Czym tak naprawdę jest tak popularna sól himalajska?
Sól tą określić można jako sól kamienną o różnym zabarwieniu i strukturze. Spotykana jest sól gruboziarnista lub drobnoziarnista. Z kolei barwa od białej poprzez jasnoczerwoną do różowej. Pochodzi ona głównie z okolic Pakistanu, kilkaset kilometrów od Himalajów. Podobnie jak inne sole jest ona głównie źródłem sodu oraz w mniejszych ilościach dostarcza inne minerały.
Inne składniki mineralne mogące pojawić się w Soli Himalajskiej
Żelazo |
Wapń |
Magnez |
Cynk |
Potas |
Jod |
Rola sodu w organizmie
Sód jest głównym kationem płynu pozakomórkowego, dlatego jego odpowiedni poziom jest tak ważny dla zachowania równowagi wodno-elektrolitowej. Niewiele osób jest świadomych, ale w ciele człowieka jest około 100 g sodu, zgromadzonego głównie w kościach, płynach wewnątrzkomórkowych i tkankach.
Z tego też względu można wywnioskować, że nie tylko nadmiar sodu może szkodzić, lecz jego niedobór również. Szczególnie na zaburzenia wodno-elektrolitowe spowodowane czynnikami środowiskowymi narażone są osoby:
- Pracujące w wysokich temperaturach
- Pracujące fizyczni
- Aktywne fizycznie
Wraz z potem i moczem wydalane są elektrolity w tym sód, co może doprowadzić do wielu zaburzeń wodno-elektrolitowych, spadku siły i wytrzymałości, a w ekstremalnych przypadkach doprowadzić nawet do śmierci. Z tego też względu zapotrzebowanie na ten pierwiastek u niektórych osób jest wyższe.
Prawidłowy poziom sodu w surowicy krwi wynosi 135–145 mmol/l, od tego poziomu uzależniona jest ilość wydalanego pierwiastka z moczem, oznacza to, że przy nadmiarze sodu jego wydalanie zwiększa się, zaś przy spadku stężenia dochodzi do zatrzymywania sodu w organizmie. Sód poza udziałem w gospodarce wodno- elektrolitowej pełni jeszcze inne funkcje:
- Jest ważny w utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej
- Jest niezbędny do prawidłowej pracy układu nerwowego i mięśniowego
- Jest składnikiem kwasu solnego w żołądku
Zapotrzebowanie na sód
Zapotrzebowanie na ten pierwiastek jest bardzo indywidualne, mimo iż w Polsce przyjęto, że wystarczające spożycie to 1500 mg/dobę dla osób dorosłych to jednak zawartość sodu w diecie powinna uzupełniać wszelkie straty, które powstają wraz z potem, moczem i kałem, a w przypadku dzieci i młodzieży zapewnić również prawidłowy rozwój i wzrost organizmu. Warto jednak zaznaczyć, że sól to jednak nie sam sód, lecz również chlor.
Limity WHO
Dlatego uogólniając wg rekomendacji WHO, mówi się o spożyciu soli do 5 g na dobę. Limity te jednak nie do końca mogą sprawdzić się u wyżej wymienionych grup osób, które są narażone na wyższe straty tego pierwiastka.
Z tego względu wiele osób sięga po napoje izotoniczne, hipotoniczne i hipertoniczne. Ich zadaniem jest nie tylko uzupełnienie płynów, ale również elektrolitów, jak i węglowodanów.
Domowy isotonik
Wiele osób wykonuje jednak takie isotoniki również samemu w domu. W tym przypadku wykorzystuje się miód lub cukier, trochę soku z cytryny, oraz wspomnianą sól, które miesza się w odpowiedniej proporcji z wodą.
Zastosowanie i walory Soli Himalajskiej
- Jako uzupełnienie istotnych składników mineralnych w dietach każdego z nas.
- Jest ona pochodzenia naturalnego, przy wydobyciu bez zastosowania urządzeń mechanicznych i procesów chemicznych.
- Świetnie podkreśla smak przygotowywanych przez nas potraw.
- Sprawdza się bardzo dobrze jako dodatek do własnej roboty napojów izotonicznych nawadniając nasz organizm
- Według badań zamieszczonych w Water & Salt – The Essence of Life jest ona źródłem blisko 100 substancji pozytywnie wpływających na nasz organizm
Źródła:
- Kłodawskie i himalajskie różowe sole kamienne – porównanie wybranych składników ,Przegląd Solny / Salt Review, 2019/2020, 15: 78–88
- https://ncez.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2021/03/normy_zywienia_2020web.pdf
Zawarte treści mają charakter wyłącznie edukacyjny i informacyjny. Starannie dbamy o ich merytoryczną poprawność. Niemniej jednak, nie mają one na celu zastępować indywidualnej porady u specjalisty, dostosowanej do konkretnej sytuacji czytelnika.