Tribulus terrestris (Buzdyganek naziemny) - efekty, dawkowanie

Najczęściej Tribulus terrestris kojarzony jest z suplementami. I jest to jak najbardziej słuszne skojarzenie. Jednak należy pamiętać przede wszystkim o tym, że suplement z napisem Tribulus terrestris uzyskuje się z niewielkiego krzewu należącego do rodziny Parolistowate (Zygophyllaceae).

Jak wiele innych stosowanych w suplementacji ziół, swoje korzenie (dosłownie) zapuścił w Azji. Najwięcej informacji historycznych na temat Tribulus terrestris znajdziemy w pracach pochodzących z Indii i Chin. Jednak rośnie także w wielu innych miejscach - wszędzie tam, gdzie jest gorąco i sucho. Znajdziemy go więc także w Europie (głównie południowej), Afryce i na Bliskim Wschodzie.

1. Buzdyganek naziemny - efekty stosowania
2. Tribulus terrestris - dawkowanie
3. Tribulus terrestris - skutki uboczne
4. Jaki suplementy zawierające buzdyganek naziemny wybrać?
5. Z czym warto łączyć Tribulus terrestris?

Za wszystkie, potencjalnie pozytywne, efekty stosowania Tribulus terrestris odpowiadają głównie zawarte w nim saponiny, flawonoidy, glikozydy, alkaloidy i garbniki. O czym warto pamiętać - zarówno skład, jak i wzajemne ich proporcje mogą się znacząco różnić, w zależności od tego, skąd pochodzi uprawiana roślina.

Buzdyganek naziemny - efekty stosowania

Podobnie jak przypadku wielu roślin, o czasem wielotysięcznej tradycji stosowania, rozpatrując efekty działania buzdyganka naziemnego (Tribulus terrestris), warto wpierw sięgać do tradycyjnych zastosowań, a później przyjrzeć się, jak na nie zapatruje się nowoczesna medycyna. Warto pamiętać, że w ludowej medycynie swoje zastosowanie znalazły zarówno owoce, jak i korzeń buzdyganka naziemnego. Wśród głównych zastosowań tradycyjnych dla Tribulus terrestris wymienia się jego wpływ na libido, gdzie starożytni wykorzystywali go m.in. jako afrodyzjak.

Poza wzmaganiem pożądania zauważono jego zdolność do leczenia impotencji, chorób wenerycznych czy niedomagań seksualnych. Nasi poprzednicy stosowali go także jako środek odkażający mocz. Znajdował swoje zastosowanie także w wielu schorzeniach układu moczowo-płciowego. Pozostając w tych rejonach ciała, należy wspomnieć o jego wykorzystaniu tradycyjnym jako środka moczopędnego. Wspomina się także o zastosowaniu Tribulus terrestris jako środka zwalczającego nadciśnienie, a także w przypadkach dolegliwości ze strony wątroby, żołądka, chorób oczu, bólów głowy.

Współczesna medycyna, głównie na podstawie badań przeprowadzanych na zwierzętach, wskazuje na możliwość zastosowania buzdyganka naziemnego w aspekcie moczopędnym i jako środek przeciwdziałający podwyższonemu ciśnieniu krwi. Obserwuje się także potencjalny, pozytywny wpływ na stymulację odpowiedzi immunologicznej. Badania naukowe wskazują także na nowe możliwe zastosowanie buzdyganka naziemnego jako środka do kontroli podwyższonego poziomu cukru we krwi.

Jednocześnie obserwowano poprawę podwyższonego poziomu cholesterolu całkowitego oraz cholesterolu typu LDL, a także poziomu trójglicerydów. Poprawa tych parametrów może mieć wpływ na sprawność działania układu sercowo-naczyniowego. I faktycznie obserwowano również potencjalny pozytywny wpływ na miażdżycę naczyń mózgowych, chorobę wieńcową, czy też zdrowie mięśnia sercowego.

W zależności od źródła pochodzenia Tribulus terrestris stwierdzono również możliwe działanie antybakteryjne. Jednak chyba najbardziej, w szerokiej świadomości, kojarzone są potencjalne działania wspierające sprawność seksualną mężczyzn. Stanowi to potwierdzenie mądrości starożytnych. Warto przy tym wspomnieć o tym, że działania wspierające pożądanie obserwowano w przypadku obu płci. W ujęciu stricte sportowym warto wspomnieć o potencjalnych działaniach Tribulus terrestris na rzecz wspierania walki ze stresem (adaptogen), poprawy regeneracji, wspierania jakości snu, zdolności do uzyskania lepszej „pompy mięśniowej”.

Tribulus terrestris - dawkowanie

W zależności od głównego zastosowania dla suplementacji Tribulus terrestris, w badaniach naukowych obserwuje się dość duży rozrzut dawkowania. Tradycyjnie warto zaczynać stosowanie danego suplementu od najmniejszej efektywnej dawki. W przypadku buzdyganka naziemnego poprawę libido obserwowano już od dawki 250 mg. Częściej jednak stosuje się większe dawki 1000 mg do 1500 mg.

W badaniach wykorzystywane są także dawki wyższe rzędu np. 3000 mg (3 g). W przypadku stosowania zioła, a nie ekstraktu, wykorzystywano jeszcze większe dawki np. 6 g. Najczęściej jednak stosuje się dawkowanie w zakresie od 750 mg do 1500 mg.

Tribulus terrestris - skutki uboczne

Tribulus terrestris uchodzi za bardzo bezpieczny suplement. Jeśli obserwowano w ogóle jakiekolwiek skutki uboczne, to są one niewielkie i dotyczą głównie dolegliwości ze strony układu trawiennego. Interpolując badanie wykonane na szczurach na ludzi nawet dawka 80 mg na kilogram masy ciała (dla osoby o wadze 80 kg będzie to 6400 mg suchego ekstraktu z owoców Tribulus terrestris), podawana przez 28 dni, nie wykazała objawów toksyczności. Jeśli więc zachowa się standardowe dawkowanie, jedynie w wyjątkowo niesprzyjających okolicznościach można doświadczyć skutków ubocznych.

Jaki suplementy zawierające buzdyganek naziemny wybrać?

Ze względu na to, o czym wspomniano wyżej, różne źródła Tribulus terrestris mogą inaczej oddziaływać, podobnie jak w przypadku większości suplementów pochodzących z roślin, pierwszą rzeczą, na którą należy zwracać uwagę, jest to, czy suplement posiada standaryzację i jaki związek jest jej podstawą. W przypadku Tribulus terrestris większość preparatów, jeśli w ogóle posiada standaryzację, deklaruje zawartość w produkcie aktywnych saponin. Najczęściej na półkach sklepu z odżywkami można spotkać preparaty z Tribulus terrestris o 60% zawartości saponin. Gdy na opakowaniu brak podanej standaryzacji, najczęściej mamy wtedy do czynienia z mieloną rośliną/owocami.

Z czym warto łączyć Tribulus terrestris?

Wspomniałem wyżej, że jednym z działań Tribulus terrestris są właściwości adaptogenne. W związku z tym można łączyć, w tym samym czasie, różne adaptogeny. Od razu przychodzą do głowy żeń-szeń, Ashwagandha, różeniec górski (Rhodiola rosea). Wykorzystując potencjalne działanie wzmagające libido, można połączyć także Tribulus terrestris z pokrzywą indyjską (Forskolina), Ashwagandhą, kozieradką, czarnuszką, świętą bazylią, granatem, macą, DAA, korzeniem pieprzycy peruwiańskiej, pokrzywą, owsem etc., czyli składnikami niezwykle często stosowanymi w tzw. testoboosterach.

Autor: Dietetyk mgr inż. Zbyszko Tarczewski