Witaminy na oczy i wzrok - jakie stosować?

Na początku XX wieku grupa naukowców przeprowadziła serię eksperymentów na zwierzętach laboratoryjnych, aby zrozumieć wpływ diety na wzrok. Badania te polegały na karmieniu zwierząt dietami ubogimi w określone składniki, a następnie obserwowaniu, jak niedobory wpływają na ich zdrowie, zwłaszcza na wzrok.

1. Odżywianie a choroby oczu
2. Witamina A
3. Witamina C
4. Inne substancje odżywcze
5. Luteina i zeaksantyna (substancje witaminopodobne)

Odżywianie a choroby oczu

Naukowcy zauważyli, że brak pewnych składników, szczególnie witaminy A, prowadził do problemów takich jak nocna ślepota. Przez ponowne wprowadzenie tych składników do diety zwierząt, badacze zidentyfikowali witaminę A jako kluczową dla prawidłowego widzenia. To odkrycie było przełomowe, podkreślając znaczenie odpowiedniego odżywiania w utrzymaniu zdrowia oczu i zapobieganiu chorobom związanym z niedoborami witamin.

Witamina A

Witamina A, znana również jako retinol, jest niezbędna do funkcjonowania struktur fizjologicznych, których główną funkcją jest przekształcanie światła w impulsy nerwowe w siatkówce oka. Stanowi ona kluczowy składnik rodopsyny, elementu siatkówki oka, który jest strategiczny dla widzenia w warunkach niskiego oświetlenia.

Niedobór witaminy A może prowadzić do ślepoty zmierzchowej, stanu charakteryzującego się upośledzoną zdolnością do widzenia w słabym świetle. Dodatkowo brak tej witaminy może skutkować kseroftalmią, gdzie rogówki oka stają się suche i uszkodzone, co zwiększa ryzyko infekcji i innych problemów ocznych.

Źródłami witaminy A pod postacią retinolu są produkty pochodzenia zwierzęcego, takie jak wątróbka, ryby i produkty mleczne. Warzywa, takie jak marchewka, dostarczają beta-karoten, będący prekursorem witaminy A, który jest przekształcany w retinol w organizmie, by móc spełniać swoje funkcje w oku.

Poziom zapotrzebowania

Witamina C

Witamina C, znana również jako kwas askorbinowy, jest silnym przeciwutleniaczem odgrywającym istotną rolę w ochronie komórek w organizmie. Jej działanie w oczach koncentruje się przede wszystkim na wspieraniu zdrowia naczyń krwionośnych. Prawidłowe funkcjonowanie naczyń krwionośnych jest kluczowe dla utrzymania odpowiedniego przepływu krwi do oczu. Witamina C chroni je nie tylko poprzez mechanizmy antyoksydacyjne, ale również dzięki regulacji produkcji kolagenu, głównego białka budulcowego organizmu.

Bogate źródła witaminy C obejmują owoce cytrusowe, takie jak pomarańcze i cytryny, jagody, brokuły i paprykę. Te produkty są nie tylko doskonałym źródłem witaminy C, ale także zawierają inne, silne antyoksydanty.

Poziom zapotrzebowania

Inne substancje odżywcze

Omega-3

Kwasy tłuszczowe Omega-3, szczególnie DHA (kwas dokozaheksaenowy) i EPA (kwas eikozapentaenowy), są istotne dla prawidłowego funkcjonowania siatkówki oraz nerwów, w tym nerwu wzrokowego, czyli jednego z nerwów mózgowych. DHA jest ważnym składnikiem strukturalnym siatkówki oka i wpływa na funkcjonowanie fotoreceptorów, które są odpowiedzialne za przekształcanie światła w sygnały nerwowe. Regularne spożywanie źródeł Omega-3, takich jak tłuste ryby (łosoś, makrela, sardynki), może przyczynić się do optymalizacji stanu zdrowia oczu i zapobiegania stanom degeneracyjnym, takim jak AMD oraz zespół suchego oka.

Poziom zapotrzebowania

Cynk

Cynk również odgrywa ważną rolę w funkcjonowaniu wielu zmysłów, w tym wzroku. Jest on niezbędny dla działania enzymów, które są zaangażowane w przekształcanie witaminy A w melanopsynę, co jest niezbędne do modulacji różnych aspektów widzenia. Cynk pomaga również w ochronie oczu przed szkodliwym wpływem światła UV i wspiera ogólną integralność strukturalną oka. Bogatymi źródłami cynku są mięsa, owoce morza, nasiona dyni, orzechy i pełnoziarniste produkty zbożowe. 

Poziom zapotrzebowania

Luteina i zeaksantyna (substancje witaminopodobne)

Poza witaminami, które można stosować dla zdrowia oczu, tj. witaminami A i C, a także kwasami omega-3 i cynkiem, wzrok wesprzeć można substancjami przypominającymi witaminy. Luteina i zeaksantyna to karotenoidy, przypominające witaminę A, które naturalnie akumulują się w plamce żółtej siatkówki, części oka odpowiedzialnej za centralne widzenie i percepcję szczegółów.

Działają one jak naturalny filtr światła, chroniąc oczy przed szkodliwym promieniowaniem UV, które może przyczyniać się do uszkodzeń siatkówki i przyspieszać procesy starzenia się oka. Głównymi źródłami luteiny i zeaksantyny są zielone warzywa liściaste, takie jak szpinak, jarmuż, oraz inne warzywa i niektóre owoce.

Źródła:

• Thirunavukarasu AJ, Ross AC, Gilbert RM. Vitamin A, systemic T-cells, and the eye: Focus on degenerative retinal disease. Front Nutr. 2022 Jul 18;9:914457. doi: 10.3389/fnut.2022.914457. PMID: 35923205; PMCID: PMC9339908.
• Lim JC, Caballero Arredondo M, Braakhuis AJ, Donaldson PJ. Vitamin C and the Lens: New Insights into Delaying the Onset of Cataract. Nutrients. 2020 Oct 14;12(10):3142. doi: 10.3390/nu12103142. PMID: 33066702; PMCID: PMC7602486.