Żurawina – na co pomaga? Czy jest moczopędna?

Po setkach lat obserwacji niektórych produktów spożywczych o potencjale prozdrowotnym dziś ich efektywność można ocenić za pomocą precyzyjnych narzędzi statystycznych.  Produktem, który przez lata uznawany był za panaceum w kontekście zdrowia dróg moczowych jest żurawina. W lipcu 2024 roku opublikowano najbardziej szczegółowy przegląd badań naukowych, w którym naukowcy zweryfikowali doniesienia ludowe z obszaru tradycyjnego ziołolecznictwa.

1. Charakterystyka żurawiny
2. Zastosowania kulinarne żurawiny
3. Właściwości i działanie żurawiny
4. Żurawina a zdrowie metaboliczne

Charakterystyka żurawiny

Żurawina to niewielki, czerwony owoc o intensywnym, kwaśnym smaku, który rośnie przede wszystkim w chłodniejszych regionach półkuli północnej, takich jak Ameryka Północna i Europa. Żurawina rozwija się na niskiej, pełzającej roślinie, której delikatne, cienkie łodygi rozrastają się przy ziemi. Roślina ta posiada małe, wiecznie zielone liście, które są eliptyczne i lekko błyszczące, a na wiosnę pojawiają się na niej drobne, białe lub różowo zabarwione kwiaty w kształcie dzwonków, które późnym latem przekształcają się w charakterystyczne czerwone jagody. Najczęściej spotykana jest w lasach, na torfowiskach i mokradłach, bowiem wilgotne i kwaśne środowisko sprzyja jej rozwojowi.

Ogólny opis żurawiny

Zastosowania kulinarne żurawiny

W kuchni żurawina jest ceniona za swoją wszechstronność i intensywny smak, który doskonale równoważy charakter wielu potraw. Często wykorzystywana jest do produkcji przetworów, takich jak dżemy, konfitury i soki, które stanowią doskonały dodatek do mięs, zwłaszcza dziczyzny i drobiu, nadając im wyjątkowy charakter.

Naturalny środek słodzący

Suszona żurawina jest chętnie dodawana do wypieków, takich jak ciasta i ciasteczka, gdzie pełni rolę naturalnego środka słodzącego z nutą kwasowości. Sprawdza się też jako dodatek do sałatek i musli, gdzie jej wyrazisty smak tworzy interesujące kontrasty. Coraz częściej wykorzystywana jest również w różnorodnych deserach i koktajlach.

Właściwości i działanie żurawiny

Od dawna żurawina kojarzona jest z tym, że jest moczopędna, a także że pomaga w prewencji i terapii infekcji dróg moczowych. Współczesne badania potwierdzają tę zależność, choć wyniki są zróżnicowane i wymagają dalszych, bardziej szczegółowych analiz.

Infekcja dróg moczowych

W przeglądzie badań z lipca 2024 roku, obejmującym 20 eksperymentów i 3091 uczestników, wykazano, że regularne spożywanie soku z żurawiny może znacząco zmniejszyć liczbę epizodów UTI (infekcja dróg moczowych), redukując je o 54% w porównaniu z brakiem leczenia oraz o 27% w porównaniu z placebo. Co więcej, stosowanie soku z żurawiny wiązało się z istotnym zmniejszeniem potrzeby stosowania antybiotyków, co ma kluczowe znaczenie w kontekście narastającej oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe.

Profilaktyka

Dodatkowo część badań dotyczących suplementacji żurawiną przeprowadzona została wśród kobiet w ciąży. Grupa ta jest szczególnie narażona na nawracające infekcje dróg moczowych. W jednym z przeglądów zaobserwowano, że żurawina może być obiecującym środkiem profilaktycznym, jednak konieczne są jeszcze kolejne, lepiej zorganizowane badania kliniczne, które uwzględnią standaryzację produktów żurawinowych.

Żurawina a zdrowie metaboliczne

W przeglądzie badań z marca 2024 roku, analizującym wpływ żurawiny na zdrowie metaboliczne, zaobserwowano pewne korzyści, które przemawiają za regularnym stosowaniem jej w diecie. W analizie tej spożywanie żurawiny związane było z obniżeniem stosunku całkowitego cholesterolu do HDL, co w niektórych przypadkach może wpływać na zmniejszenie ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Wykazano również potencjał w kierunku obniżania insulinooporności. Żurawina nie miała jednak wpływu na inne parametry, takie jak poziom trójglicerydów, glukozy na czczo, hemoglobiny glikowanej (HbA1c), czy poziom insuliny. W formie skoncentrowanej (kapsułki, proszek, tabletki) zaobserwowano wpływ obniżający na insulinę na czczo.

Źródła:

• Moro, C., Phelps, C., Veer, V., Jones, M., Glasziou, P., Clark, J., Tikkinen, K. A. O., & Scott, A. M. (2024). Cranberry Juice, Cranberry Tablets, or Liquid Therapies for Urinary Tract Infection: A Systematic Review and Network Meta-analysis. European urology focus, S2405-4569(24)00122-6. Advance online publication. https://doi.org/10.1016/j.euf.2024.07.002
• Li, X., Chen, W., Xia, J., Pan, D., & Sun, G. (2024). The Effects of Cranberry Consumption on Glycemic and Lipid Profiles in Humans: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. Nutrients, 16(6), 782. https://doi.org/10.3390/nu16060782
• Bolgarina, Z., Gonzalez-Gonzalez, L. F., Rodroiguez, G. V., & Camacho, A. (2023). Cranberry Supplements for Urinary Tract Infection Prophylaxis in Pregnant Women: A Systematic Review of Clinical Trials and Observational Studies on Efficacy, Acceptability, Outcomes Measurement Methods, and Studies' Feasibility. Cureus, 15(10), e46738. https://doi.org/10.7759/cureus.46738