Białko
Białko (proteiny, polipeptydy) – białka należą do elementarnych składników odżywczych, są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu oraz utrzymania życia. Pod względem chemicznym są polimerami, a podstawowymi jednostkami (monomerami) są aminokwasy, które zbudowane są z atomów węgla, tlenu, azotu, wodoru oraz siarki. Białka stanowią podstawowy element budulcowy organizmu – wchodzą w skład tkanek, a także hormonów i enzymów, i innych substancji aktywnych biologicznie.Proteiny warunkują prawidłowy przebieg procesów metabolicznych, regulują procesy energetyczne, są niezbędne do wszelkich procesów życiowych.
Źródłami białka w codziennej diecie są jaja, mięso, ryby, nabiał, a także niektóe pokarmy roślinne (soja, orzechy, warzywa strączkowe).Niedostateczna podaż protein prowadzi do niedożywienia białkowego, czego konsekwencją jest osłabienie organizmu, zburzenie mechanizmów odpornościowych, niedokrwistość, spadek siły mięśni, zaburzenia w funkcjonowaniu układu trawiennego. Nadmiar białek jest również niezdrowy – wg niektórych źródeł prowadzić może do zakwaszenia organizmu (tzw. chronic low-grade metabolic acidosis), zaburzać pracę przewodu pokarmowego, a także może powodować wzrost stężenia homocysteiny we krwi.
Białko - dawkowanie
W diecie sportowca białko stanowi szczególnie istotny składnik pokarmowy. Przyjmuje się, iż sportowcy dyscyplin siłowych powinni przyjmować ok 1,7 - 2,5g na kg masy ciała. Sportowcy dyscyplin wytrzymałościowych i wytrzymałościowo siłowych ok 1,3 - 2g na kg masy ciała. Osoby o niskiej aktywności ok 0,8 - 1,1g na kg masy ciała. Całkowita należyta podaż białka uzależniona jest od podaży innych składników pokarmowych takich jak węglowodany i tłuszcze.
Białko, a odżywka białkowa
Odżywki białkowe są to produkty, które dostarczają głównie białka do naszego organizmu w formie rozpuszczonego proszku. Oznacza to, że ich wykorzystanie jest proste i w sposób bezproblemowy dostarcza nam pełnowartościowych białek. Wystarczy wsypać proszek do szejkera, dodać wody lub mleka i gotowe. Wypijamy i nie martwimy się tym, że naszemu ciału brakuje aminokwasów podczas wysiłku.
Zazwyczaj odżywki białkowe są podzielone na te, które zawierają białka roślinne i te z białkami zwierzęcymi. Zazwyczaj to właśnie białka zwierzęce królują na rynku suplementacji i to z nich korzystają sportowcy.
Do białek pochodzenia zwierzęcego zaliczamy białka serwatkowe, białka bazujące na albuminie jajecznej oraz białka wołowe. Białka serwatkowe są to takie odżywki, jak Koncentrat, Izolat, Hydrolizat (WPC, WPI, WPH)
WPC czyli koncentrat białek serwatkowych to podstawowe białko, z którego zazwyczaj korzystają sportowcy. To je najczęściej spotykamy na sklepowych półkach, jak i w domowym magazynku. Białko to zasobne jest w aminokwasy egzogenne, a zawartość białka w odżywce tego typu sięga około 80%.
WPI z kolei to izolat białek serwatkowych, który stanowi nieco podrasowaną wersję białka podstawowego. Izolat charakteryzuje się większą ilością białka na 100 g produktu, stąd też często wykorzystywany jest przez osoby na redukcji.
WPH to trzecia frakcja białek, która bazuje na hydrolizacie białek serwatkowych i jest to białko, które zostało wstępnie poddane procesowi hydrolizy, a więc, jak gdyby trawienia. Hydrolizat wykorzystywany jest głównie okołotreningowo z tego względu, że nie stanowi obciążenia dla układu pokarmowego.
Białko, a wykorzystanie w sporcie
W sporcie białko wykorzystywane jest dodatkowo w postaci odżywek, gdzie pozyskiwane jest ono zazwyczaj z białek mleka w wyniku specyficznego działania technologicznego. Zazwyczaj też na półkach sklepowych spotykamy odżywki białkowe w formie podstawowej WPC, czyli koncentratu białek serwatkowych. Dostępne też frakcje to WPI, czyli izolat białek serwatkowych, bardziej oczyszczony z węglowodanów czy też tłuszczy. Zaznaczyć trzeba, że izolat nie różni się od koncentratu budową swoich białek, a jedyna różnica polega na większej ilości białka na 100g, przy ograniczeniu pozostałych komponentów.