Berberyna - mity i fakty

Berberyna to naturalny alkaloid pozyskiwany z roślin, takich jak berberys i mahonia, który od wieków stosowany był w medycynie chińskiej i ajurwedyjskiej. Współcześnie zdobywa na popularności jako suplement diety wspierający regulację poziomu cukru, cholesterolu i odchudzanie. Jednak mimo korzyści zdrowotnych wokół niej narosło wiele mitów. W niniejszym artykule odpowiemy na najczęściej zadawane pytania, rozwiejemy mity i przedstawimy fakty na temat berberyny.

1. Czym jest berberyna?
2. Jak działa berberyna na organizm?
3. Jakie są korzyści zdrowotne stosowania berberyny?
4. Jakie są skutki uboczne stosowania berberyny?
5. Jakie dawki berberyny są zalecane?
6. Mity i fakty dotyczące berberyny
7. Porada autora
8. Podsumowanie

Czym jest berberyna?

Berberyna to alkaloid, który występuje w korzeniach i łodygach roślin, takich jak berberys zwyczajny (Berberis vulgaris), mahonia pospolita czy Coptis chinensis. Jej żółty kolor sprawił, że była używana również jako barwnik, a jej właściwości lecznicze były wykorzystywane przez wieki w leczeniu infekcji, stanów zapalnych oraz problemów trawiennych. Dziś berberyna znana jest głównie z regulowania poziomu cukru we krwi oraz wspomagania zdrowia metabolicznego.

Jak działa berberyna na organizm?

Berberyna działa na poziomie komórkowym, aktywując enzym AMPK (kinaza białkowa aktywowana adenozynomonofosforanem), który reguluje metabolizm energetyczny komórek. Poprzez zwiększenie wrażliwości na insulinę, ułatwia transport glukozy do komórek, co przyczynia się do obniżenia poziomu cukru we krwi. Ponadto, berberyna wpływa na profil lipidowy, obniżając poziom LDL (złego cholesterolu) i trójglicerydów oraz zwiększając poziom HDL (dobrego cholesterolu).

Jakie są korzyści zdrowotne stosowania berberyny?

Regulacja poziomu cukru we krwi

Berberyna jest szczególnie skuteczna w obniżaniu poziomu glukozy we krwi, co czyni ją cennym suplementem wspierającym leczenie cukrzycy typu 2. Badania wykazały, że jej działanie może być porównywalne do leków przeciwcukrzycowych, takich jak metformina.

Wspomaganie odchudzania

Berberyna pomaga regulować metabolizm tłuszczów i wpływa na hormony odpowiedzialne za przechowywanie tłuszczu. W badaniach na ludziach wykazano, że regularne stosowanie berberyny przyczynia się do umiarkowanej utraty wagi, szczególnie u osób z otyłością brzuszną.

Wsparcie zdrowia serca

Poprzez poprawę lipidogramu, berberyna obniża ryzyko rozwoju miażdżycy oraz innych chorób sercowo-naczyniowych. Jej działanie przeciwzapalne dodatkowo chroni serce i naczynia krwionośne przed szkodliwymi procesami zapalnymi.

Działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne

Berberyna wykazuje silne właściwości przeciwzapalne i antyoksydacyjne, co wspomaga walkę z przewlekłymi stanami zapalnymi oraz chroni komórki przed stresem oksydacyjnym, który przyczynia się do starzenia się organizmu i rozwoju wielu chorób.

Jakie są skutki uboczne stosowania berberyny?

Berberyna niekiedy może powodować skutki uboczne, szczególnie w przypadku stosowania zbyt wysokich dawek. Najczęściej zgłaszane działania niepożądane to zaburzenia żołądkowo-jelitowe, takie jak biegunka, wzdęcia i bóle brzucha. Długotrwałe stosowanie w dużych dawkach może również prowadzić do obniżenia ciśnienia krwi.

Berberyna może wchodzić w interakcje z lekami, zwłaszcza tymi metabolizowanymi w wątrobie. Dlatego przed rozpoczęciem suplementacji, zwłaszcza u osób przyjmujących inne leki, warto skonsultować się z lekarzem. Kobiety w ciąży oraz karmiące piersią powinny unikać stosowania berberyny, ze względu na brak badań dotyczących jej bezpieczeństwa w tych grupach.

Jakie dawki berberyny są zalecane?

Standardowe dawki berberyny wynoszą od 500 mg do 1500 mg dziennie, podzielone na 2-3 porcje. Ważne jest, aby berberynę przyjmować regularnie, najlepiej przed posiłkami. Zaczynanie od mniejszych dawek i stopniowe ich zwiększanie może pomóc uniknąć skutków ubocznych.

Mity i fakty dotyczące berberyny

Mit 1: Berberyna może zastąpić leki na cukrzycę.

Fakt: Berberyna ma właściwości obniżające poziom cukru we krwi, ale nie może zastępować zaleconych już leków na receptę. Może być stosowana jako suplement wspomagający terapię, ale zawsze po konsultacji z lekarzem.

Mit 2: Berberyna to cudowny środek na odchudzanie.

Fakt: Berberyna skutecznie wspomaga proces odchudzania, ale nie jest cudownym środkiem na szybką utratę wagi. Regularne stosowanie w połączeniu z dietą i aktywnością fizyczną może przynieść korzystne efekty, zarówno w redukcji wagi, jak i poprawie estetyki.

Mit 3: Berberyna jest bezpieczna dla każdego.

Fakt: Berberyna może wchodzić w interakcje z lekami i wywoływać skutki uboczne. Osoby przyjmujące leki na receptę, kobiety w ciąży i karmiące piersią powinny unikać stosowania berberyny lub skonsultować się z lekarzem przed jej zażyciem.

Mit 4: Berberyna działa natychmiastowo.

Fakt: Najbardziej widoczne efekty działania berberyny mogą pojawić się dopiero po kilku tygodniach regularnego stosowania. W zależności od celu suplementacji pełne efekty mogą być widoczne dopiero po dłuższym czasie. Sam wpływ na poziom cukru jest natomiast zauważalny znacznie szybciej.

Porada autora

Stosowanie berberyny może przynieść wymierne korzyści zdrowotne, ale nie należy jej traktować jako cudownego leku. Berberyna najlepiej działa w połączeniu z odpowiednią dietą oraz regularną aktywnością fizyczną. Zawsze warto skonsultować jej stosowanie z lekarzem, zwłaszcza jeśli przyjmujesz inne leki lub cierpisz na choroby przewlekłe.

Podsumowanie

Berberyna to silny i skuteczny suplement o szerokim spektrum działania prozdrowotnego, wspierający regulację poziomu cukru we krwi, poprawę lipidogramu oraz redukcję stanów zapalnych. Jednak jej stosowanie wymaga odpowiedzialności i umiaru. Osoby zainteresowane suplementacją powinny pamiętać o konsultacji z lekarzem oraz regularności w jej stosowaniu, aby osiągnąć najlepsze efekty.

Autor: Łukasz Domeracki - mgr inż. technologii żywności i żywienia człowieka

Źródła:

• https://www.healthline.com/nutrition/berberine-benefits
• https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/berberine-and-diabetes
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/effects-of-berberine
• https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0166354219301745
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/berberine-clinical