Cała prawda o masłach orzechowych!

Czy jest w ogóle ktoś, kto nie lubi masła orzechowego? Jeśli należysz do grona takich osób, to niestety ten artykuł nie jest dla Ciebie, ponieważ wraz z innymi zwolennikami, wybieramy się w podróż do krainy, gdzie królują orzechy w najlepszej możliwej postaci – gęstego masła orzechowego, o którym przestajemy myśleć, dopiero kiedy łyżeczka uderzy w dno słoika. Tak, drodzy Masłożercy. Przyszła pora na odrobinę szczegółów na temat naszej ulubionej "fit" przekąski. Czy masło orzechowe faktycznie jest tak bardzo zdrowe i można je konsumować bez wyrzutów sumienia? Odpowiem już na samym początku – tak i nie. Zanim jednak z frustracją wciśniesz alt+F4 daj mi chwilę na wyjaśnienia.

1. Po co nam masło orzechowe w diecie?
2. O orzechach słów kilka
3. Orzeszki ziemne
4. Orzechy nerkowca
5. Migdały
6. Pistacje
7. Czy masło orzechowe jest zdrowe?
8. Jakie masło wybrać?

Po co nam masło orzechowe w diecie?

To pierwsze pytanie i najważniejsze. Wszystko, co znajdzie się na naszym przysłowiowym talerzu, czy w naszym jadłospisie, powinno mieć jakiś większy cel. Nie inaczej jest w tym przypadku. Jak sama nazwa wskazuje, głównym składnikiem masła orzechowego są... orzechy! A jak powszechnie wiadomo, są one jednym z najbardziej wartościowych źródeł tłuszczy w naszej diecie. Tłuszcze to naturalne związki organiczne, nierozpuszczalne w wodzie, zwane lipidami. Dla naszego organizmu są absolutnie niezbędne i odpowiadają za prawidłową pracę naszego układu krwionośnego, mogą być źródłem bardzo dużych pokładów energetycznych, poprawiają ukrwienie mózgu, usprawniają przepływ bodźców nerwowych, zapobiegają zatorom i zakrzepom, przeciwdziałają procesom zapalnym, pozwalają rozpuszczać witaminy D, E, K i A, czy też podnoszą odporność naszego organizmu.

Oczywiście piszemy tutaj o "zdrowych tłuszczach", szczególnie tych z grupy Omega 3. Orzechy zawierają ich całe mnóstwo, co jest ich niewątpliwym atutem, ale czy jest w nich coś jeszcze? Warto zwrócić uwagę na wysoką zawartość białka, błonnik i bardzo cenne witaminy z grupy B oraz witaminę E. Dodatkowo w orzechach znajdziemy fosfor, magnez, cynk, potas czy żelazo, zatem o braku minerałów również nie możemy mówić. Orzechy możemy spokojnie nazwać "superfoodem", bo jak ich nie analizować, są nieocenione w naszym menu.

O orzechach słów kilka

Istnieje bardzo wiele odmian orzechów, w tym artykule poświęcimy czas na te najbardziej popularne, a przede wszystkim te, z których uzyskiwane jest masło orzechowe i które można dość łatwo nabyć na naszym rynku. Poza opisanymi poniżej odmianami znajdziecie mnóstwo innych orzechów, takich jak laskowe, pekan, włoskie, makadamia, brazylijskie czy piniowe. Dzisiaj skupimy się na tych najpopularniejszych, które zdominowały nasz świat Masłożerców, a do reszty jeszcze kiedyś wrócimy- obiecuję!

Orzeszki ziemne

Przez wielu nie są uważane za orzechy, ponieważ należą do tej samej grupy, co groch czy fasola oraz dojrzewają pod ziemią. Patrząc jednak na ich właściwości, możemy śmiało sklasyfikować je wraz z orzechami. Zawierają bardzo dużo białka, ok. 25 gramów na 100 gramów, są bogate w witaminę E i kwas foliowy oraz kwasy tłuszczowe z grupy Omega- szczególnie Omega 6. Patrząc obiektywnie na orzechy arachidowe, ich największą zaletą jest cena. Czy orzechy ziemne mają jakieś wady? Ich smak jest kwestią subiektywną, jednak patrząc na rosnącą popularność maseł z orzechów arachidowych – wypada bardzo dobrze. Jako jedyny minus możemy wskazać dość dużą ilość uczuleń na orzechy ziemne.

Orzechy nerkowca

Czyli nasiona tropikalnego drzewa nanercza zachodniego, które rośnie na terenie Brazylii, Nigerii, Tanzanii oraz Indii. Ich walory smakowe zostały docenione stosunkowo niedawno, na początku XX wieku. Zdaniem wielu specjalistów kulinarnych, są to najsmaczniejsze i najbardziej aromatyczne orzechy na świecie, z powodzeniem używane w przepisach kuchni dalekowschodniej. Często dodawane są jako dodatek do sałatek i deserów. Niezwykle miękkie jak na orzechy. Nerkowiec to prawdziwa skarbnica witamin z grupy B, witaminy A i E, magnezu, wapnia, cynku i fosforu. Ich smak jest niezwykle delikatny i lekko słodki. Można rzec "orzech doskonały".

Migdały

Naszym zdaniem to nerkowiec jest "orzechem doskonałym", jednak tytuł "królewskiego" orzecha wędruje w stronę migdałów. Migdały zawierają bardzo dużą ilość magnezu, 100 g tego orzecha pokrywa praktycznie całkowicie dzienne zapotrzebowanie. Imponująco wygląda także zawartość błonnika, która jest najwyższa wśród wszystkich orzechów, wynosi prawie 13 g/100 g. Ze względu na swój skład, migdałom, przypisuje się korzystny wpływ na układ krwionośny, pracę mózgu, paznokcie, stres, regulację poziomu cukru czy też odchudzanie. Orzech ten, uważany jest za jeden z najskuteczniejszych afrodyzjaków. Już w starożytnej Grecji stanowił symbol miłości, a jak wiadomo, miłości nigdy nie za wiele. W przypadku migdałów jesteśmy zdecydowanie na "tak".

Pistacje

Patrząc pod względem botanicznym, są to pestkowce. Tą niezwykle pożądaną część jadalną stanowi pestka, która pokryta jest zdrewniałą łupiną z charakterystycznym pęknięciem, odsłaniającym pestkę. Po tym poznajemy, że dany orzech jest całkowicie dojrzały. Drzewa, które w nie owocują, są z rodzaju pistacji i występują w wielu odmianach. W przeciwieństwie do nerkowca pistacje znane są ludzkości od tysięcy lat. Pierwsze znaleziska datują ich obecność na 7 tysięcy lat p.n.e., chociaż niektóre źródła podnoszą poprzeczkę i podają, że nerkowiec był znany ludzkości już 10 000 lat p.n.e.!

Co odróżnia pistacje od innych orzechów? Przede wszystkim luteina i zeaksantyna, które korzystnie wpływają na pracę oczu i zmniejszają ryzyko upośledzenia plamki żółtej. Pistacje wykazują także duży potencjał antyoksydacyjny i istnieją badania, które wskazują na wpływ pistacji w leczeniu nowotworów. Jeśli jesteśmy przy właściwościach pistacji, warto wskazać tutaj usprawnienie pracy jelit, odchudzania, funkcjonowania układu krwionośnego i regulację ciśnienia krwi (głównie za sprawą bardzo wysokiej zawartości potasu).

Jedyną wadą pistacji jest cena, która stale rośnie. Wynika to jednak z faktu, że drzewo pistacjowe owocuje co dwa lata, a warunkiem uzyskania dobrych zbiorów jest prawie 1000 godzin wegetacji tego drzewa, w temperaturze nieprzekraczającej 7 stopni Celsjusza. Ciekawostką jest też nazewnictwo. To, co my nazywamy pistacją, dla Chińczyków będzie "orzechem szczęścia" lub "zielonymi migdałami".

Czy masło orzechowe jest zdrowe?

Pamiętasz, jak na początku artykułu wspomniałem, że masło orzechowe może być zarówno zdrowe, jak i niezdrowe? Pewnie teraz zastanawiasz się, jak to możliwe, skoro wyżej wymieniłem kilkanaście niesamowitych cech, jakie posiadają orzechy. Przecież masło orzechowe uzyskujemy z danego orzecha. Sprawa powinna być jasna, prawda? No właśnie nie do końca. Rosnącą falę popularności maseł orzechowych producenci często wykorzystują na swoją korzyść, dając nam produkt, który w znacznym stopniu masłem orzechowym nie jest. Dlaczego tak? Warto przyjrzeć się składowi produktu, po jaki sięgamy. Często osoby mniej świadome kierują się w stronę sklepowej półki i nie analizują składu, ponieważ widzą napis "masło z orzechów" i są przekonani o słuszności wyboru. Jeśli jeszcze jest dopisek "natural" to sprawa wydaje się załatwiona. Co otrzymujemy w zamian?

Masło orzechowe, które często zawiera bardzo dużą zawartość soli, która jest szkodliwa w dużych ilościach dla naszego organizmu. Po drugie cukier. Pomyśl, że krem czekoladowy zawiera 50 g cukru w 100 g produktu, a mi zdarzyło się spotkać masło orzechowe o zawartości ponad 30 g cukru na 100 g produktu. Po trzecie olej palmowy utwardzany, czyli inaczej tłuszcz trans, który zgodnie z przeprowadzonymi przez Europejskie Biuro ds. Bezpieczeństwa Żywności powoduje miażdżycę i diametralnie podnosi ryzyko wszystkich chorób układu krwionośnego, na czele z wysokim cholesterolem. Często jest on składnikiem niskiej jakości maseł orzechowych, ponieważ pozwala na osiągnięcie idealnej konsystencji, którą da się smarować podobnie jak masło.

Czy trzeba pisać coś jeszcze? Paradoksalnie stosowanie powyższych zabiegów obniża koszt produkcji masła orzechowego, podnosząc przy tym jego finalną cenę dla klienta. Dlatego stwierdziłem podchwytliwie, że masło orzechowe nie zawsze bywa zdrowe. Jeśli zależy nam na pozytywnych właściwościach, jakie niosą orzechy, to gdzie tutaj miejsce na tłuszcze trans, sól czy też potężną zawartość cukru? No właśnie. Porozmawiajmy jednak o tych "dobrych" masłach orzechowych.

Jakie masło wybrać?

Wiemy już doskonale jakie masło orzechowe być nie powinno. Zatem co charakteryzować będzie wysokiej jakości masło orzechowe, takie, które może znaleźć stałe miejsce w naszym jadłospisie? Przede wszystkim spójrzmy na skład. Przykładowo, jeśli 100 g orzechów zawiera więcej niż 10 g cukru, to jestem praktycznie przekonany, że masło orzechowe zawiera dosypany zewnętrznie cukier. Naturalne masło orzechowe będzie zawierało od 3 do 8 g cukru. Dalej mamy zawartość soli. Bezpieczną ilością będą 4 gramy dla masła arachidowego i adekwatnie mniejsze dla pozostałych orzechów. Olej palmowy utwardzany jest absolutnie niedopuszczany.

Uproszczając to wszystko, jedynym składnikiem masła orzechowego powinny być dane orzechy, z których masło jest utworzone. Czy istnieje od tego jakiś wyjątek? Coraz bardziej popularne są masła z dodatkiem białka WPC lub z dodatkiem smakowym, które wydają się bardzo racjonalnym rozwiązaniem dla osób aktywnych. Łączymy tutaj dwa światy. Białko roślinne, pochodzące z orzechów, z białkiem serwatkowym. Dodatkowo zyskujemy całkowicie nowy smak!

Jakiej konsystencji powinno być masło? Orzechy zawierają dużą ilość tłuszczu, który w momencie zamienienia orzecha w gęstą masę, będzie się w naturalny sposób oddzielał. Skutkuje to cienką warstwą oleju na powierzchni produktu. Jest to jak najbardziej naturalne zjawisko. Olej taki wystarczy wymieszać i w kilka sekund nasze masło wraca do normalnej konsystencji. Co w przypadku, kiedy masło wiecznie ma stałą konsystencję, która się nie zmienia?

Najprawdopodobniej jest to zasługą wspomnianych utwardzaczy. Finalna kwestia to wybór konkretnego rodzaju orzechów, z którego kupimy masło. Jeśli szukacie najlepszego wyboru, skierowałbym się ku migdałom lub nerkowcom. Nie dajmy się jednak zwariować. Masło z orzechów arachidowych będzie trzykrotnie tańsze i jedna łyżka dziennie do omleta lub owsianki nie jest zbrodnią. Warto jednak pamiętać, że arachidy zawierają dużo kwasów Omega 6, które oczywiście są zdrowe, pod warunkiem, że spożywamy je z udziałem kwasów z grupy Omega 3. Jeśli suplementujesz Omegę 3 lub Twoja dieta jest w nią bogata, nie bój się orzeszków ziemnych. Jakie rozwiązanie będzie najlepsze?

Kupić dwa masła i stosować je na zmianę. Unikniemy nudy i będziemy mogli się cieszyć dwoma, kompletnie odmiennymi smakami. Zatem do dzieła Masłożercy!