Co to jest cholekalcyferol?

Kwitując sprawę jednym zdaniem – cholekalcyferol to chemiczna nazwa witaminy D3. No ale oczywiście to jedno zdanie nie wyczerpuje całości zagadnienia… Przede wszystkim chodzi o to, że pomimo faktu, iż cholekalcyferol jest chemiczną nazwą witaminy D3, obie te nazwy nie są synonimami. Bo chociaż mamy wiele definicji witamin, w każdą z definicji wpisany jest ich egzogenny charakter.

1. Więcej o witaminie D
2. Aktywność przeciwkrzywicza
3. Więcej o hormonach steroidowych
4. Niezbędny do kształtowania masy, szybkości i siły mięśni
5. Co czyni go witaminą?
6. Z pomocą przychodzi suplement

A więc są to związki syntetyzowane poza ludzkim organizmem, no a cholekalcyferol może powstawać również w naszej skórze, eksponowanej na promieniowanie słoneczne. Innymi słowy – witaminą D3 jest tylko ten cholekalcyferol, który powstaje poza naszym organizmem i występuje w produktach spożywczych.

Więcej o witaminie D

Ogólnie grupę witaminy D tworzą dwa związki – ergokalcyferol i cholekalcyferol, czyli witamina D2 i D3. Ergokalcyferol występuje tylko w roślinnych produktach spożywczych, przede wszystkim w grzybach, a cholekalcyferol tylko w produktach zwierzęcych, przede wszystkim w rybach, ich wątróbkach i tłuszczu (tranie).

Oba te związki dlatego zaliczono do grupy witaminy D, że pierwotnie witaminą D nazwano pochodzący z pożywienia czynnik przeciwkrzywiczy (w analogii do odkrytych już wcześniej witamin A, B i C), a dopiero później ustalono jego strukturę chemiczną.

Aktywność przeciwkrzywicza

I dopiero po ustaleniu tej struktury wyjaśniono, że czynnik przeciwkrzywiczy pochodzący z grzybów to inny związek chemiczny, niż czynnik przeciwkrzywiczy pochodzący z ryb. Aktywność przeciwkrzywicza ergokalcyferolu i cholekalcyferolu wynika z ich zdolności do przemiany w jeden z najważniejszych hormonów steroidowych ludzkiego organizmu – kalcytriol, który m.in. zawiaduje gospodarką wapniową tkanki kostnej. Mówiąc więc inaczej – ergokalcyferol i cholekalcyferol są prohormonami kalcytriolu.

Więcej o hormonach steroidowych

Hormony steroidowe działają w organizmie przede wszystkim poprzez swoje receptory jądrowe, zlokalizowane we wnętrzu komórek naszego ciała. Wiążąc się ze swoim receptorem jądrowym, każdy hormon steroidowy stymuluje ekspresję swoistych dla siebie genów, co z kolei pobudza produkcję odpowiednich białek.

Tak więc również we wszystkich komórkach naszego ciała występują receptory kalcytriolu, oznaczone symbolem VDR, a wiązanie się z nimi hormonu reguluje ekspresję ponad 900 genów. I to właśnie na tej drodze aktywności hormonalnej kalcytriol zawiaduje mineralizacją tkanki kostnej oraz prawidłowymi czynnościami układu nerwowego, odpornościowego, hormonalnego, sercowo-naczyniowego i mięśniowego.

Niezbędny do kształtowania masy, szybkości i siły mięśni

I chociaż w powszechnej świadomości utrwaliło się przekonanie, że najważniejszym hormonem steroidowym dla sportowców z dyscyplin siłowych i sylwetkowych jest testosteron, który pobudza produkcję białek i włókien mięśniowych, to jednak nie mniej ważny okazuje się tutaj kalcytriol. Jak bowiem dowiodły badania, kalcytriol stymuluje syntezę białek mięśniowych i produkcję włókien mięśniowych typu II, a w związku z tym okazuje się niezbędny do kształtowania masy, szybkości i siły mięśni.

Co czyni go witaminą?

Ponieważ cholekalcyferol jest wydajniejszym od ergokalcyferolu prohormonem kalcytriolu, dlatego jest też preferowanym, dietetycznym źródłem witaminy D (jako witamina D3). W tym miejscu rodzi się jednak pytanie: dlaczego musimy pobierać cholekalcyferol z diety, skoro jest on jednocześnie wytwarzany w naszym organizmie?

Katalizator – energii promieni słonecznych

Otóż cholekalcyferol jest związkiem produkowanym przez komórki naszej skóry, głównie przez komórki warstwy rozrodczej naskórka - keratynocyty. Komórki skóry wytwarzają go z jednej z form cholesterolu (7-dehydrocholesterolu), używając przy tym – jako najważniejszego katalizatora – energii promieni słonecznych. Dlatego też, jak ustalili naukowcy, aby zaspokoić podstawowe zapotrzebowanie naszego organizmu na cholekalcyferol, musielibyśmy codziennie eksponować przez ok. 15 min. ok. 20% powierzchni naszej skóry na promieniowanie słoneczne.

Słoneczny luksus

Oczywiście w niektórych strefach geograficznych, m.in. w Polsce, gdzie odpowiedni czas nasłonecznienia i temperatury sprzyjające paradowaniu w krótkich spodenkach i w krótkim rękawku są luksusem dostępnym jedynie sezonowo, jest to zadanie niewykonalne. W krajach południowych, pomimo sprzyjających warunków, problem syntezy cholekalcyferolu wcale się lepiej nie prezentuje, albowiem miejscowa ludność kryje się zwyczajowo przed słońcem.

Z pomocą przychodzi suplement

Dlatego właśnie musimy uzupełniać cholekalcyferol z diety jako witaminę D3. A jeśli nie gustujemy w rybach lub hołdujemy dietom wegańskim czy wegetariańskim, najlepszym rozwiązaniem pozostają suplementy witaminy D3.

Jak bowiem dowiodły badania, odpowiedni poziom spożycia witaminy D3 wiąże się z wieloma korzyściami zdrowotnymi, spośród których literatura tematu wymienia w pierwszej kolejności takie, jak: poprawa funkcji poznawczych i ogólnego samopoczucia, obniżenie podatności na infekcje, właściwa kondycja tkanki kostnej, zmniejszenie ryzyka rozwoju chorób nowotworowych i układu krążenia oraz cukrzycy i stwardnienia rozsianego. No i warto mieć na uwadze korzyści z suplementacji cholekalcyferolu odnotowywane u sportowców, w postaci większych rozmiarów włókien mięśniowych oraz większej masy, siły i zdolności wysiłkowej mięśni.

Sławomir Ambroziak

Źródła:

• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10254656/
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6722905/