Co to jest rutyna i na co pomaga?

Podobnie jak rutyna (powtarzalność) w życiu ułatwia organizowanie pracy i pozwala na oszczędzanie energii oraz czasu, tak rutyna (C27H30O16) pochodząca z produktów spożywczych wspomaga organizację aktywności układu odpornościowego organizmu oraz pośrednio wiele innych obszarów życia codziennego. Związek ten należy do silnych antyoksydantów, dzięki czemu pełni szereg funkcji prozdrowotnych, które coraz bardziej szczegółowo opisywane są przez naukę.

1. Budowa rutyny
2. Działanie rutyny
3. Suplementacja diety rutyną

Budowa rutyny

Rutyna, niekiedy zwana również rutozydem, czy sofornyą, a historycznie nawet witaminą P, jest związkiem pochodzącym od kwercetyny, będącej jednym z najszerzej rozpowszechnionych w roślinach flawonoidów. Chociaż rutyna zawiera w cząsteczce glukozę, to nie zawiera jej tyle, aby móc podnosić kaloryczność diety. Charakterystyczna jest dla gryki, męczennicy cielistej, czy perełkowca japońskiego. Swoją nazwę zawdzięcza roślinie, z której pozyskana została po raz pierwszy, czyli z ruty zwyczajnej.

Rutynę znaleźć można również w cytrusach, winogronach, jabłkach czy brzoskwiniach. Pewne jej ilości znajdują się również w eukaliptusie czy herbacie. Zawierają ją szparagi i cebula. Wiele źródeł rutyny znanych było tradycyjnej medycynie ludowej jeszcze zanim ją wyizolowano i opisano za pomocą sformułowań typowych dla współczesnej nauki.

Działanie rutyny

Mechanizmy stojące za działaniem rutyny w organizmie nie zostały jeszcze precyzyjnie opisane. Wiele aktywności biologicznych wiąże się z właściwościami antyoksydacyjnymi, toteż największe znaczenie rutyna może mieć we wspomaganiu organizmu w walce z wolnymi rodnikami, czy zaawansowanymi produktami glikacji. Oba czynniki znane są z pogarszania kondycji organizmu i zwiększania ryzyka wystąpienia zaburzeń metabolicznych, czy choroby Alzheimera i innych. Ze względu na stosunkowo dobrą rozpuszczalność i niską masę cząsteczkową, rutyna przenika nawet przez barierę krew-mózg i może tam spełniać swoje funkcje, takie jak działanie przeciwzapalne.

Istnieją wczesne przesłanki z badań na komórkach oraz organizmach zwierzęcych, że rutyna wykazuje potencjał ochronny wobec tkanek przewodu pokarmowego oraz że przeciwdziała stanom zapalnym, co przekładać się może na stan naczyń krwionośnych.

Suplementacja diety rutyną

Ze względu na silne właściwości antyoksydacyjne rutyny najczęściej pojawia się ona w preparatach przeznaczonych szczególnie do wspomagania odporności. Są to między innymi tabletki / kapsułki z dodatkiem witaminy C, czy niekiedy również cynku lub innych ekstraktów pochodzenia naturalnego, np. z dzikiej róży czy czarnego bzu lub jeżówki purpurowej. Suplementacja zazwyczaj polega na stosowaniu 20 – 25 mg rutyny, 2 – 4 razy dziennie, zwłaszcza w okresach wzmożonej zapadalności na choroby infekcyjne.

Warto wiedzieć, że wchłanianie rutyny, podobnie jak wielu innych związków flawonoidowych, zależne jest od aktywności metabolicznej bakterii jelitowych zasiedlających przewód pokarmowy. Jest to jeden z wielu powodów, dla których warto troszczyć się o stan śluzówki jelit poprzez unikanie alkoholu, wielu leków i odżywianie prozdrowotnych bakterii poprzez konsumpcję błonnika oraz dbanie o nawodnienie.

Źródła:

• Hosseinzadeh H, Nassiri-Asl M. Review of the protective effects of rutin on the metabolic function as an important dietary flavonoid. J Endocrinol Invest. 2014 Sep;37(9):783-8. doi: 10.1007/s40618-014-0096-3. Epub 2014 May 31. PMID: 24879037.
• Habtemariam S. Rutin as a Natural Therapy for Alzheimer's Disease: Insights into its Mechanisms of Action. Curr Med Chem. 2016;23(9):860-73. doi: 10.2174/0929867323666160217124333. PMID: 26898570.
• Ghorbani A. Mechanisms of antidiabetic effects of flavonoid rutin. Biomed Pharmacother. 2017 Dec;96:305-312. doi: 10.1016/j.biopha.2017.10.001. Epub 2017 Oct 7. PMID: 29017142.
• Riva A, Kolimár D, Spittler A, Wisgrill L, Herbold CW, Abrankó L and Berry D (2020) Conversion of Rutin, a Prevalent Dietary Flavonol, by the Human Gut Microbiota. Front. Microbiol. 11:585428. doi: 10.3389/fmicb.2020.585428