Czekolada dla diabetyków - jaką wybrać?

Istnieje wiele powodów, dla których diabetycy powinni ściśle kontrolować poziom cukru we krwi w ciągu dnia. Krótkotrwałe zaburzenia poziomu cukru we krwi, takie jak hiper-, czy hipoglikemia, mogą powodować osłabienie, zmęczenie, nadmierne pragnienie, a w skrajnych przypadkach prowadzić do utraty przytomności lub kwasicy ketonowej. W kontrolowaniu glikemii ważne jest m.in. regularne spożywanie posiłków, ale też dobór odpowiednich produktów spożywczych, zwłaszcza jeśli mowa jest o słodyczach.

1. Patofizjologia cukrzycy
2. Czynniki wpływające na cukrzycę
3. Czekolada a cukrzyca
4. Wybór czekolady przy cukrzycy

Patofizjologia cukrzycy

Istnieją dwa główne mechanizmy patofizjologiczne, które kojarzone są z cukrzycą i mają związek z insuliną, hormonem regulującym poziom cukru we krwi. U zdrowego człowieka trzustka produkuje insulinę, która jest odpowiedzialna za transport glukozy z krwi do komórek, gdzie jest wykorzystywana jako źródło energii.

Cukrzyca typu 1

W przypadku cukrzycy typu 1, która najczęściej rozwija się w dzieciństwie, układ odpornościowy zaczyna atakować komórki beta trzustki, odpowiedzialne za produkcję insuliny, co prowadzi do ich zniszczenia i niedoboru tego hormonu.

Cukrzyca typu 2

Cukrzyca typu 2, bardziej powszechna w populacji dorosłych, jest związana z insulinoopornością, czyli stanem, w którym komórki organizmu stają się mniej wrażliwe na działanie insuliny. W odpowiedzi na to trzustka początkowo produkuje coraz więcej insuliny, aby zrekompensować tę oporność, jednak z czasem jej wydolność spada.

Czynniki wpływające na cukrzycę

Geny i czynniki środowiskowe

Czynniki genetyczne odgrywają istotną rolę w rozwoju obu typów cukrzycy, jednak w przypadku cukrzycy typu 2 największy wpływ również czynniki środowiskowe, takie jak niezdrowa dieta bogata w przetworzone węglowodany, brak aktywności fizycznej, nadwaga i otyłość. Inny ważny mechanizm dotyczy przewlekłego stanu zapalnego, który może nasilać insulinooporność, a także zakłócać funkcje metaboliczne komórek.

Otyłość brzuszna

Ponadto adipokiny, czyli substancje wydzielane przez tkankę tłuszczową, mogą dodatkowo zaburzać sygnalizację insulinową, co jest szczególnie istotne w kontekście otyłości brzusznej, która jest jednym z kluczowych czynników ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2. W połączeniu z siedzącym trybem życia i postępującym z wiekiem osłabieniem funkcji metabolicznych te procesy prowadzą do trwałych zaburzeń regulacji glikemii.

Ogólna charakterystyka czekolady

Czekolada a cukrzyca

Dlaczego nie z cukrem?

Mleczna czekolada, która zawiera znaczną ilość cukru i tłuszczów, może prowadzić do szybkiego wzrostu poziomu glukozy we krwi. Cukry proste w mlecznej czekoladzie są szybko metabolizowane, powodując gwałtowny skok glikemii, co może prowadzić do hiperglikemii.

Słuszna alternatywa dla cukru

Mleczna czekolada bez cukru wydaje się być dużo bezpieczniejszą alternatywą. Tego rodzaju produkty często zawierają substytuty cukru, takie jak poliole (np. maltitol), które mają niski indeks glikemiczny i są prawie bezkaloryczne, a dodatkowo nie wpływają na rozwój cukrzycy. Niektóre tego typu czekolady zawierają dodatek białka, który sprzyja stabilizacji poziomu glukozy we krwi.

Czekolady gorzkie

Warte uwagi są również czekolady gorzkie, szczególnie o wysokiej zawartości kakao (powyżej 70%). Zawiera ona zdecydowanie mniej cukru niż czekolada mleczna, a więcej związków bioaktywnych, takich jak flawonoidy, które mogą poprawiać wrażliwość na insulinę oraz wpływać na obniżenie stanu zapalnego i poprawę funkcji naczyń krwionośnych.

Flawonoidy zawarte w kakao mają działanie antyoksydacyjne, co może być korzystne dla osób z cukrzycą, które są narażone na stres oksydacyjny prowadzący do powikłań, takich jak neuropatia czy choroby sercowo-naczyniowe. Co więcej, substancje takie jak teobromina, zawarta naturalnie w kakao, może wpływać na modulację nastroju i poziom energii umysłowej.

Wybór czekolady przy cukrzycy

Przy cukrzycy warto wybierać zarówno czekoladę mleczną bez cukru, jak i czekoladę gorzką z wysoką zawartością kakao. Czekolada mleczna bez cukru ogranicza spożycie cukrów prostych, co może pomóc w lepszej kontroli glikemii czy prewencji próchnicy, natomiast czekolada gorzka, bogata w przeciwutleniacze, wspiera zdrowie serca i poprawia wrażliwość na insulinę.

Najlepszym rozwiązaniem jest spożywanie tych czekolad w połączeniu z innymi zdrowymi produktami, takimi jak orzechy, jogurty naturalne czy chude serniki, które dostarczą dodatkowych wartości odżywczych i pomogą utrzymać stabilny poziom cukru we krwi.

Źródła:

• Tan TYC, Lim XY, Yeo JHH, Lee SWH, Lai NM. The Health Effects of Chocolate and Cocoa: A Systematic Review. Nutrients. 2021;13(9):2909. Published 2021 Aug 24. doi:10.3390/nu13092909
• Morze, J., Schwedhelm, C., Bencic, A., Hoffmann, G., Boeing, H., Przybylowicz, K., & Schwingshackl, L. (2020). Chocolate and risk of chronic disease: a systematic review and dose-response meta-analysis. European journal of nutrition, 59(1), 389–397. https://doi.org/10.1007/s00394-019-01914-9