Czy dżem bez cukru jest zdrowy?

Historia dżemu, produktu o bogatej i zróżnicowanej przeszłości, rozpoczęła się wiele tysięcy lat temu. Przetwarzanie owoców przez ludzkość ma swoje korzenie w starożytności, kiedy to różne cywilizacje eksperymentowały z metodami konserwacji żywności, w tym z suszeniem, fermentacją oraz używaniem miodu jako konserwantu. 

1. Historia dalsza i bliższa współczesnej
2. Nowe dżemy na rynku - ksylitol i erytrytol
3. Dżemy bez cukru a zdrowie
4. Zastosowania dżemów bez cukru

Historia dalsza i bliższa współczesnej

W starożytnym Egipcie, na przykład, owoce były suszone i przechowywane w miodzie, co mogło być jednym z pierwszych przykładów przetwarzania owoców w sposób przypominający współczesny dżem.

Cukier - bogactwo i luksus

W średniowiecznej Europie, z rozwojem technik konserwacji żywności, zaczęto eksperymentować z gotowaniem owoców z cukrem. Cukier, który początkowo był drogim i rzadkim towarem, stopniowo stawał się bardziej dostępny, co umożliwiło szerszą produkcję dżemów. W tamtym czasie dżemy były uważane za luksusowe produkty i często służyły jako pokaz bogactwa i statusu społecznego.

Wraz z rozwojem handlu międzynarodowego w XV i XVI wieku, cukier stał się bardziej dostępny na większą skalę, co doprowadziło do rozprzestrzeniania się produkcji dżemu poza granice Europy.

Cukier jako konserwant

Odkrycie, że cukier działa jako konserwant, umożliwiło przechowywanie owoców na dłuższy czas, co było szczególnie ważne w czasach, gdy świeże owoce nie były łatwo dostępne przez cały rok. Przemysłowa rewolucja przyniosła ze sobą ulepszenia w produkcji i konserwacji żywności, w tym rozwój technik pasteryzowania i hermetycznego zamykania, co umożliwiło masową produkcję dżemów i ich długoterminowe przechowywanie. W XIX wieku dżem stał się powszechnym produktem, dostępnym dla szerszych warstw społecznych.

Nowe dżemy na rynku - ksylitol i erytrytol

W XX wieku, z rosnącą świadomością na temat zdrowia i odżywiania, zaczęto poszukiwać alternatyw dla tradycyjnych dżemów z wysoką zawartością cukru. To doprowadziło do rozwoju dżemów niskocukrowych i bezcukrowych.

Naturalne słodziki zamiast cukru

Współczesne technologie umożliwiły wykorzystanie naturalnych słodzików, takich jak stewia, czy ksylitol lub erytrytol, a także metod, które pozwalają na zachowanie naturalnej słodyczy owoców bez dodatku cukru. Dodatkowo nowoczesne metody produkcji umożliwiają zachowanie większej ilości składników odżywczych i antyoksydantów, co czyni te nowe wersje dżemu bardziej atrakcyjnymi dla osób dbających o zdrowie.

Dżemy bez cukru a zdrowie

Diabetycy

Jedną z głównych grup, dla których dżemy bez cukru są szczególnie korzystne, są osoby z cukrzycą. W przypadku cukrzycy kontrola poziomu cukru we krwi jest kluczowa, a wysoki indeks glikemiczny tradycyjnych dżemów może prowadzić do niepożądanych skoków poziomu glukozy. Dżemy bez dodatku cukru, zawierające naturalne słodziki o niskim indeksie glikemicznym, mogą być bezpieczniejszą opcją, pozwalającą na cieszenie się smakiem dżemu bez „nadwyrężania” gospodarki glukozowo-insulinowej.

Osoby kontrolujące wagę i odchudzające się

Kolejną grupą są osoby dbające o swoją wagę lub chcące zmniejszyć kaloryczność diety i masę ciała. Tradycyjne dżemy są kaloryczne ze względu na wysoką zawartość cukru. Zamienniki bezcukrowe oferują możliwość cieszenia się smakiem dżemu bez dodatkowych kalorii. 

Osoby dbające o zęby

Kolejną korzyścią jest neutralny wpływ substancji słodzących zastępujących cukier na szkliwo zębów oraz prewencję próchnicy. Cukier jest jednym z głównych czynników przyczyniających się do rozwoju problemów z uzębieniem u dzieci.

Porównanie dżemów klasycznego i bez cukru 

Zastosowania dżemów bez cukru

Dżemy bez cukru to wszechstronny dodatek do zdrowych posiłków, pozwalający na dodanie słodyczy bez nadmiaru kalorii. Są one idealne do porannego jogurtu, twarożku, owsianki lub musli, dodając naturalnej słodyczy i smaku. Można je także wykorzystać jako zdrowy dodatek do kanapek, na przykład z pełnoziarnistym pieczywem i twarożkiem.

W deserach dżem bez cukru świetnie nadaje się jako nadzienie do dietetycznych ciast i tart, a także jako składnik sosów do deserów, jak na przykład do naleśników czy lodów. W kuchni azjatyckiej można użyć go do przygotowania słodko-kwaśnych sosów, zastępując tradycyjnie używany cukier. Dodatkowo dżem bez cukru może posłużyć do kreacji zdrowszych wersji dresingów do sałatek, łącząc go na przykład z octem balsamicznym i oliwą z oliwek.

Źródła:

McKenzie E, Lee SY. Sugar reduction methods and their application in confections: a review. Food Sci Biotechnol. 2022 Mar 8;31(4):387-398. doi: 10.1007/s10068-022-01046-7. PMID: 35464251; PMCID: PMC8994798.