Czy kurkuma działa przeciwzapalnie?

Stany zapalne są naturalną reakcją organizmu, która chroni przed szkodliwymi czynnikami, takimi jak infekcje, urazy, czy toksyny, lecz stają się problemem, gdy przybierają charakter przewlekły i niezwiązany z zagrożeniami zdrowia lub życia. Do sytuacji prowokujących taki stan często przyczyniają się niewłaściwe nawyki żywieniowe. W walce z różnymi rodzajami zapaleń w organizmie pomocne mogą okazać się środki zielarskie, a jednym z najintensywniej badanych w tym kontekście surowców jest kurkuma.

1. Przyczyny stanów zapalnych
2. Formy stanów zapalnych
3. Ogólna charakterystyka kurkumy
4. Kurkuma a stany zapalne

Przyczyny stanów zapalnych

Patogeny

Stany zapalne powstają w odpowiedzi na różnorodne bodźce, w tym patogeny, takie jak bakterie (np. Helicobacter pylori w żołądku), wirusy (np. koronawirus w drogach oddechowych), czy grzyby (np. przerost Candida albicans w górnych drogach pokarmowych).

Uszkodzenia mechaniczne, używki, środki chemiczne

Do zapalenia w organizmie dojść może też na skutek uszkodzeń mechanicznych, np. po upadku na twardą powierzchnię, czy oparzeniach, a także poprzez narażenie na szkodliwe substancje chemiczne, takie jak alkohol, dym papierosowy, czy substancje żrące oraz środki ochrony roślin.

Stres oksydacyjny

Stres oksydacyjny będący wynikiem starzenia się, czy wielu chorób, również odgrywa istotną rolę w inicjowaniu stanów zapalnych. Do chorób tych zalicza się m.in. nieprawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego, szczególnie w chorobach autoimmunologicznych i nowotworowych.

Błędy żywieniowe, stres, niedobór snu

Niebagatelny wpływ mają również czynniki środowiskowe, takie jak dieta bogata w przetworzoną żywność, odwodnienie, nadmiar tłuszczów trans w towarzystwie soli i cukru, brak aktywności fizycznej, przewlekły stres oraz niewystarczająca ilość snu.

Formy stanów zapalnych

W formie ostrej, przejściowej

Stan zapalny może przebiegać w formie ostrej, charakteryzującej się krótkotrwałym działaniem i zwykle prowadzącej do pełnego wyzdrowienia, lub przewlekłej, która utrzymuje się przez dłuższy czas i stopniowo powoduje uszkodzenie tkanek oraz rozwój innych schorzeń. Przewlekły proces zapalny wiąże się z nadmierną aktywnością układu immunologicznego, który wydziela cząsteczki blokujące działanie innych związków o znaczeniu biologicznym, a także enzymy degradujące komórki i uszkadzające tkanki, co z czasem prowadzi do dysfunkcji narządów.

Przewlekły stan zapalny - podstawa wielu chorób

Tego rodzaju stan zapalny jest podstawą wielu chorób cywilizacyjnych, takich jak cukrzyca typu drugiego, miażdżyca, nadciśnienie tętnicze, przewlekłe choroby nerek, niektóre choroby neurodegeneracyjne, a także nowotwory. Przewlekłe stany zapalne nie tylko osłabiają funkcje regeneracyjne organizmu, ale również przyspieszają procesy starzenia, obniżają odporność na infekcje i stresory środowiskowe, wpływają na kondycję psychiczną, zwiększając ryzyko depresji i zaburzeń lękowych, a w dłuższej perspektywie mogą skracać długość życia.

Ogólna charakterystyka kurkumy

Kurkuma a stany zapalne

Niektóre produkty spożywcze są wyjątkowo bogate w substancje przeciwzapalne. Jak się okazuje, jednym z nich jest kurkuma, a dokładniej zawarta w niej kurkumina, czyli główna substancja aktywna. W licznych badaniach z udziałem ludzi zaobserwowano, że kurkuma może obniżać poziomy markerów zapalnych, takich jak CRP (białko C-reaktywne), TNF-α (czynnik martwicy nowotworów alfa) i IL-6 (interleukina 6).

Skuteczność i bezpieczeństwo

W chorobach zapalnych, jak reumatoidalne zapalenie stawów, dna moczanowa, czy choroba zwyrodnieniowa stawów, kurkumina może zmniejszać ból i poprawiać funkcjonowanie stawów, osiągając wyniki porównywalne z niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi, ale z niższym ryzykiem działań niepożądanych.

W zespole metabolicznym stosowanie kurkumy związane było z redukują stanów zapalnych, obwodu w talii, poziomu glukozy na czczo, czy regulacją profilu lipidowego. Co więcej, wykazało umiarkowaną skuteczność w łagodzeniu bólu i regeneracji mięśni po wysiłku.

Koniecznie z piperyną

Dawki od 120 mg do 1500 mg dziennie przez 4 do 36 tygodni są dobrze tolerowane i bezpieczne. Mimo obiecujących rezultatów konieczne są dalsze badania nad optymalnymi dawkami, czy metodami podawania. Obecnie dużą uwagę zwraca się m.in. na połączenie kurkumy z pieprzem czarnym i zawartą w nim piperyną, która zwiększa przyswajalność kurkuminy.

Źródła:

• Dehzad, M. J., Ghalandari, H., Nouri, M., & Askarpour, M. (2023). Antioxidant and anti-inflammatory effects of curcumin/turmeric supplementation in adults: A GRADE-assessed systematic review and dose-response meta-analysis of randomized controlled trials. Cytokine, 164, 156144. https://doi.org/10.1016/j.cyto.2023.156144
• Qiu, L., Gao, C., Wang, H., Ren, Y., Li, J., Li, M., Du, X., Li, W., & Zhang, J. (2023). Effects of dietary polyphenol curcumin supplementation on metabolic, inflammatory, and oxidative stress indices in patients with metabolic syndrome: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Frontiers in endocrinology, 14, 1216708. https://doi.org/10.3389/fendo.2023.1216708
• Zeng, L., Yang, T., Yang, K., Yu, G., Li, J., Xiang, W., & Chen, H. (2022). Efficacy and Safety of Curcumin and Curcuma longa Extract in the Treatment of Arthritis: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trial. Frontiers in immunology, 13, 891822. https://doi.org/10.3389/fimmu.2022.891822
• Oxley, R. A., & Peart, D. J. (2024). The effect of curcumin supplementation on functional strength outcomes and markers of exercise-induced muscle damage: A systematic review and meta-analysis. Nutrition and health, 30(1), 77–92. https://doi.org/10.1177/02601060231186439
• Sahebkar A. (2014). Are curcuminoids effective C-reactive protein-lowering agents in clinical practice? Evidence from a meta-analysis. Phytotherapy research : PTR, 28(5), 633–642. https://doi.org/10.1002/ptr.5045
• Derosa, G., Maffioli, P., Simental-Mendía, L. E., Bo, S., & Sahebkar, A. (2016). Effect of curcumin on circulating interleukin-6 concentrations: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Pharmacological research, 111, 394–404. https://doi.org/10.1016/j.phrs.2016.07.004
• Feng, J., Li, Z., Tian, L., Mu, P., Hu, Y., Xiong, F., & Ma, X. (2022). Efficacy and safety of curcuminoids alone in alleviating pain and dysfunction for knee osteoarthritis: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. BMC complementary medicine and therapies, 22(1), 276. https://doi.org/10.1186/s12906-022-03740-9
• White, C. M., Pasupuleti, V., Roman, Y. M., Li, Y., & Hernandez, A. V. (2019). Oral turmeric/curcumin effects on inflammatory markers in chronic inflammatory diseases: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Pharmacological research, 146, 104280. https://doi.org/10.1016/j.phrs.2019.104280