Dzikie oregano - co to jest? Właściwości i działanie

Dzika odmiana oregano (Origanum vulgare; lebiodka pospolita), to roślina z rodziny jasnotowatych (Lamiaceae), której występowanie obejmuje głównie obszary śródziemnomorskie. Roślina osiąga wysokość od 30 do 80 cm, ma silnie rozgałęzioną łodygę i charakterystyczne drobne, owalne liście. Ze względu na swoje właściwości aromatyczne jest jednym z najczęściej używanych ziół w kuchniach świata. Wiele badań naukowych wskazuje, że oregano sprawdza się nie tylko jako przyprawa, ale też jako środek prozdrowotny.

1. Właściwości oregano
2. Zastosowania oregano
3. Działanie oregano

Właściwości oregano

Gdzie można spotkać oregano?

Dzikie oregano na suchych, skalistych terenach, najczęściej na nasłonecznionych zboczach gór i wzgórz, na łąkach oraz nieużytkach. Dziko rosnące oregano jest zbierane i eksportowane głównie przez kraje basenu Morza Śródziemnego, w szczególności Grecję, Turcję i Włochy, ale także Maroko oraz kraje Bliskiego Wschodu. Handel oregano obejmuje świeże rośliny, suszone liście, a także przyprawy w formie sproszkowanej oraz ekstrakty w formie olejków i tabletek lub kapsułek.

Świeże czy suszone?

Różnica w smaku między świeżymi a suszonymi liśćmi oregano jest istotna – świeże oregano ma delikatniejszy, bardziej subtelny smak, idealnie komponujący się z lekkimi sałatkami lub jako dodatek do pieczywa, natomiast suszone liście stają się bardziej intensywne, o bardziej wyrazistej ziołowej nucie, co sprawia, że idealnie nadaje się do dań wymagających długiego gotowania lub pieczenia, gdzie jego smak może stopniowo się rozwijać.

W mieszankach i osobno

W kuchniach na całym świecie oregano nie tylko pełni rolę przyprawy, ale także bywa częścią złożonych mieszanek ziołowych, jak chociażby zioła prowansalskie, gdzie wraz z innymi ziołami, takimi jak tymianek czy majeranek, wzbogaca aromat wielu dań mięsnych i warzywnych.

Ogólna charakterystyka oregano

Zastosowania oregano

Kuchnia włoska

W kuchni włoskiej oregano jest niemal nieodzownym składnikiem wielu tradycyjnych dań, takich jak pizza, gdzie jego intensywny, lekko pikantny smak doskonale komponuje się z sosem pomidorowym i serem mozzarella. Równie ważne jest w potrawach makaronowych, zwłaszcza w sosach bazujących na pomidorach, jak spaghetti.

Kuchnia grecka

W kuchni greckiej oregano jest często używane do przyprawiania mięsa, zwłaszcza jagnięciny i kurczaka, a także do przygotowywania tradycyjnych sałatek, takich jak sałatka wiejska (horiatiki), gdzie stanowi idealne dopełnienie smaku świeżych warzyw i sera feta. Ponadto, w Grecji i innych krajach basenu Morza Śródziemnego oregano stosowane jest również do marynat, zwłaszcza przy grillowanych potrawach, ponieważ pod wpływem wysokiej temperatury zioło uwalnia jeszcze więcej swojego charakterystycznego aromatu.

Kuchnia latynoska

W kuchni latynoskiej oregano spotkać można zarówno po wschodniej, jak i zachodniej stronie Atlantyku. W wielu tradycyjnych potrawach, takich jak paella, czy różnego rodzaju tapasy, oregano podkreśla smak ryb, owoców morza oraz drobiu. W Meksyku oregano często w połączeniu z chili, stosowane jest do przyprawiania dań mięsnych, takich jak tacos, czy enchiladas, a także zup i gulaszy.

Działanie oregano

Za co cenione jest oregano?

Oregano, szczególnie olejek eteryczny, jest cenione za swoje liczne właściwości prozdrowotne głównie dzięki obecności fitozwiązków, takich jak karwakrol i tymol. Te substancje nadają oregano działanie przeciwdrobnoustrojowe, zwalczające niektóre bakterie, a także właściwości przeciwutleniające. Ekstrakt z oregano wykazuje potencjał w walce z bakteriami opornymi na antybiotyki, w tym Acinetobacter baumannii i Pseudomonas aeruginosa. Karwakrol działa szczególnie silnie, choć inne składniki olejku również przyczyniają się do jego efektywności.

Zastosowanie w dermatologi

Oregano wykazuje także działanie przeciwgrzybicze i przeciwpasożytnicze. Coraz większe zainteresowanie wzbudza jego zastosowanie w dermatologii. Nowoczesne preparaty, takie jak mikroemulsje, które poprawiają biodostępność związków z oregano, mogą wspomagać regenerację tkanek i gojenie ran, czy walkę z trądzikiem.

Źródła:

• Lombrea, A., Antal, D., Ardelean, F., Avram, S., Pavel, I. Z., Vlaia, L., Mut, A. M., Diaconeasa, Z., Dehelean, C. A., Soica, C., & Danciu, C. (2020). A Recent Insight Regarding the Phytochemistry and Bioactivity of Origanum vulgare L. Essential Oil. International journal of molecular sciences, 21(24), 9653. https://doi.org/10.3390/ijms21249653
• Bora, L., Avram, S., Pavel, I. Z., Muntean, D., Liga, S., Buda, V., Gurgus, D., & Danciu, C. (2022). An Up-To-Date Review Regarding Cutaneous Benefits of Origanum vulgare L. Essential Oil. Antibiotics (Basel, Switzerland), 11(5), 549. https://doi.org/10.3390/antibiotics11050549
• Fimbres-García, J. O., Flores-Sauceda, M., Othon-Díaz, E. D., García-Galaz, A., Tapia-Rodríguez, M. R., Silva-Espinoza, B. A., & Ayala-Zavala, J. F. (2022). Facing Resistant Bacteria with Plant Essential Oils: Reviewing the Oregano Case. Antibiotics (Basel, Switzerland), 11(12), 1777. https://doi.org/10.3390/antibiotics11121777
• Rodriguez-Garcia, I., Silva-Espinoza, B. A., Ortega-Ramirez, L. A., Leyva, J. M., Siddiqui, M. W., Cruz-Valenzuela, M. R., Gonzalez-Aguilar, G. A., & Ayala-Zavala, J. F. (2016). Oregano Essential Oil as an Antimicrobial and Antioxidant Additive in Food Products. Critical reviews in food science and nutrition, 56(10), 1717–1727. https://doi.org/10.1080/10408398.2013.800832