Grypa a przeziębienie - czym się różnią?

Historia klasyfikacji grypy i przeziębień sięga starożytności. Choroby te były postrzegane jako część szerokiej grupy schorzeń powodujących gorączkę i kaszel. W średniowieczu grypę utożsamiano z „zarazą”, a dopiero w XVIII wieku włoski lekarz opisał „influenzę” jako odrębną chorobę wirusową. Rozwój badań nad grypą przyspieszył w XX wieku wraz z odkryciem wirusa grypy i różnych jego typów (A, B, C). Wirus grypy A był odpowiedzialny za większość groźnych pandemii.

Grypa a przeziębienie

Wirus grypy A był czynnikiem sprawczym takich wydarzeń, jak pandemia hiszpanki w 1918 roku, która zabiła od 50 do 100 milionów ludzi na całym świecie. Przeziębienie, które jest zdecydowanie łagodniejszą formą infekcji (wywoływane m.in. przez rinowirusy, czy koronawirusy), początkowo klasyfikowano w ramach nieswoistych infekcji dróg oddechowych.

Statystyki

Statystyki pokazują, że w sezonie grypowym każdego roku na grypę choruje od 5 do 15% populacji światowej, a liczba zgonów oscyluje wokół 0,5 miliona rocznie, głównie wśród osób starszych i z osłabioną odpornością. Dla porównania przeziębienia są jedną z najczęstszych infekcji na świecie, dotykając średnio dorosłego człowieka 2-4 razy w roku, a dzieci nawet 6-8 razy rocznie, jednak rzadko prowadzą do poważnych powikłań. 

Podstawowe różnice między grypą a przeziębieniem (wiele cech może być wspólnych).

Zapobieganie i leczenie infekcji

Podejście prewencyjne i terapeutyczne w przypadku grypy i przeziębienia różni się głównie ze względu na odmienny charakter tych chorób oraz wirusy, które je wywołują.

Grypa 

Grypa, będąca poważniejszą infekcją wirusową, jest obiektem bardziej zaawansowanych działań prewencyjnych, z których najważniejsze to coroczne szczepienia przeciwko wirusowi grypy, zalecane szczególnie osobom starszym, małym dzieciom, kobietom w ciąży oraz osobom z osłabioną odpornością. Szczepionki przeciw grypie są stale modyfikowane, aby odpowiadały zmieniającym się sezonowym szczepom wirusa, co czyni je skutecznym narzędziem ograniczającym liczbę zachorowań i zgonów. 

Przeziębienie 

W przypadku przeziębienia prewencja skupia się głównie na działaniach higienicznych, takich jak częste mycie rąk, unikanie bliskiego kontaktu z osobami chorymi oraz wzmacnianie odporności poprzez zdrową dietę i regularny sen. Nie istnieje szczepionka przeciwko przeziębieniu, ponieważ wywołują je różne wirusy, a ich duża liczba i zmienność utrudniają stworzenie skutecznej szczepionki.

Terapia

Terapia grypy może uwzględniać leki przeciwwirusowe. Leczenie przeziębienia opiera się natomiast na łagodzeniu objawów poprzez stosowanie leków przeciwbólowych, przeciwgorączkowych i przeciwkaszlowych. W obu przypadkach kluczowe znaczenie mają domowe metody wspierania organizmu, takie jak nawadnianie, odpoczynek i unikanie nadmiernego wysiłku. 

Wsparcie organizmu w infekcji

Najczęściej stosowane niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), takie jak ibuprofen, mają działanie przeciwbólowe, przeciwgorączkowe i przeciwzapalne, co przynosi ulgę pacjentom z gorączką, bólem głowy, bólem gardła czy mięśni. Niemniej jednak ich stosowanie nie skraca czasu trwania infekcji, ponieważ nie wpływają na przyczynę choroby, czyli wirusy, które zazwyczaj organizm zwalcza samodzielnie w ciągu kilku dni.

NLPZ - ryzyko

Warto również pamiętać, że NLPZ mogą powodować działania niepożądane, takie jak podrażnienie błony śluzowej żołądka, dlatego nie powinny być stosowane bez potrzeby przez długi czas.

W pewnych przypadkach, zwłaszcza przy łagodnym przebiegu przeziębienia, zaleca się raczej „przeczekanie” choroby, pozwalając organizmowi na naturalne zwalczenie infekcji. Odpoczynek, odpowiednie nawodnienie i dieta bogata w składniki odżywcze mogą być równie skuteczne, co doraźne środki farmakologiczne.

Wspomaganie diety

Suplementacja może wspomagać organizm w walce z infekcją, zwłaszcza jeśli dostarczane składniki wpływają na poprawę funkcji układu odpornościowego. Witamina C oraz cynk są często badane pod kątem wspierania odporności. Niektóre wyniki badań sugerują, że suplementacja cynkiem może skracać czas trwania przeziębienia, jeśli zostanie podana w ciągu doby od infekcji. Witamina C, choć nie zapobiega przeziębieniom, może zmniejszać nasilenie objawów u osób regularnie ją przyjmujących.

Źródła:

• InformedHealth.org [Internet]. Cologne, Germany: Institute for Quality and Efficiency in Health Care (IQWiG); 2006-. Overview: Common colds. [Updated 2023 Dec 11]. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK279543/
• Lee WJ. Common Cold and Flu. Vitamin C in Human Health and Disease. 2019 Aug 7:89–100. doi: 10.1007/978-94-024-1713-5_5. PMCID: PMC7122289.