Jak działa multiwitamina i czy jest skuteczna?

Złożona, biologiczna „maszyna”, jaką jest człowiek, wymaga odpowiedniego „serwisowania”, aby wszystko funkcjonowało w niej w sposób płynny i niezawodny. Potrzebne do tego są związki, które tworzą tkanki, a także związki pośrednio regulujące przemiany biochemiczne i zjawiska fizjologiczne. Niestety wiele związków z obu grup ulega zużywaniu na bieżąco, podczas przebiegu codziennych procesów życiowych. W związku z tym niektóre „zabiegi serwisowe” należy dokonywać na co dzień. Każdego dnia uzupełniać należy m.in. liczne witaminy i składniki mineralne, które albo zużywane są w dużych ilościach, albo nie mogą być magazynowane.

1. Czym są multiwitaminy?
2. Co dają multiwitaminy?
3. Jaka jest skuteczność multiwitamin?

Czym są multiwitaminy?

Chociaż nazwa produktów multiwitaminowych wskazuje na obecność w nich kompozycji głównie witamin, to w praktyce określenie to stosuje się do opisu kompleksów zawierających również składniki mineralne. Niekiedy zawierają one jeszcze dodatkowe substancje, takie jak ekstrakty pochodzenia roślinnego, kwasy tłuszczowe, czy związki witamino-podobne.

Multiwitaminy ukierunkowane są na wielotorową regulację stanu odżywienia u osób, których dieta nie jest w stanie zaspokoić codziennych potrzeb organizmu. Przyczyną niedoborów bywają preferencje i awersje smakowe, nietolerancje i alergie pokarmowe, a także uwarunkowania zdrowotne, starczy wiek, czy wysoki poziom obciążenia aktywnością fizyczną.

Łatwo jest zubożyć zasoby niezbędnych substancji, kiedy spożywa się głównie produkty wysoko przetworzone, nadużywa się alkoholu, unika się warzyw i owoców lub mięs, ryb, jaj czy przetworów mlecznych. Wyrównywanie niedoborów znacząco utrudniają również choroby żołądka, jelit, a także wątroby i trzustki, czy chroniczne przekraczanie zdolności regeneracyjnych organizmu na skutek intensywnych i / lub długotrwałych treningów, czy pracy fizycznej.

Co dają multiwitaminy?

Uzupełnienie witamin i składników mineralnych, zwłaszcza gdy przez dłuższy okres czasu nie były konsumowane, lub gdy były zbyt intensywnie eksploatowane, jest z reguły łatwiejsze przy zastosowaniu preparatów multiwitaminowych, aniżeli przy samej diecie. Multiwitamina działa poprzez nasycanie organizmu zabezpieczanie przed potencjalnymi brakami odżywczymi w dni i okresy, kiedy dieta daleka jest od ideału, a także, gdy w grę wchodzi przemęczenie i stres związane z pracą.

Multiwitaminy zawierają bowiem najważniejsze elektrolity (potas, wapń, magnez), metale (cynk, żelazo, miedź, chrom), czy mikropierwiastki (selen, jod), a także witaminy rozpuszczalne w wodzie (C, B1, B2, B3, B5, B6, B7, B9, B12) oraz w tłuszczach (A, D, E, K). Warto jednak wiedzieć, że dobre produkty oferują korzyści wykraczające poza regulację stanu odżywienia.

Dodatkowe wsparcie antyoksydacyjne w preparatach multiwitaminowych zapewniają np. ekstrakty z cytrusów i herbaty czy kwas alfa-liponowy oraz niekiedy również kwasy omega-3. Co więcej, szerokie spektrum działań fizjologicznych wykazują również substancje witamino-podobne, takie jak cholina, koenzym Q10, karnityna czy inozytol.

Jaka jest skuteczność multiwitamin?

Między innymi ze względu na mnogość substancji odżywczych oraz ich biologicznych funkcji badanie skuteczności tak zwanych multiwitamin było przez lata niezwykle trudne. Dzięki zaawansowanym technikom analityki statystycznej można jednak określić już pewne parametry, które omawiane preparaty mogą poprawiać. Dotychczas zaobserwowano na przykład istotne, odwrotnie proporcjonalne powiązanie pomiędzy stosowaniem multiwitamin a poziomem stresu oksydacyjnego. Multiwitamina może być zatem skuteczna na przykład w obniżaniu poziomu cholesterolu, a także ochronie komórek i regulacji wielu innych procesów niezbędnych do życia w zdrowiu.

Źródła:

• Long SJ, Benton D. Effects of vitamin and mineral supplementation on stress, mild psychiatric symptoms, and mood in nonclinical samples: a meta-analysis. Psychosom Med. 2013 Feb;75(2):144-53. doi: 10.1097/PSY.0b013e31827d5fbd. Epub 2013 Jan 29. PMID: 23362497.
• Lee S, Huh I, Kang S, Nam YE, Cho Y, Kamruzzaman M, Hong J, Kwon O, Park T. Meta-Analysis of Randomized Clinical Trials Evaluating Effectiveness of a Multivitamin Supplementation against Oxidative Stress in Healthy Subjects. Nutrients. 2022 Mar 10;14(6):1170. doi: 10.3390/nu14061170. PMID: 35334829; PMCID: PMC8955918.