Jak osłodzić sobie życie? Co zamiast cukru?

Czasami trzeba sobie osłodzić życie! Chyba każdy słyszał coś podobnego w swoim życiu. Smak słodki jest dla wielu jednym z najprzyjemniejszych doznań, a jeżeli pochodzi z pysznego ciastka, lodów lub innych "słodyczy", to więcej do szczęścia nie trzeba. No ok, jest w tym trochę prawdy, ponieważ nie jest tajemnicą, że nasz mózg wyjątkowo dobrze reaguje na cukier. Przynajmniej pozornie.

1. Jak funkcjonuje mózg łasucha?
2. Miód idealny na wszystko
3. Ksylitol - cukier brzozowy, czyli moda ostatnich lat
4. Stevia - 100% natury?
5. Tagatoza, trudno dostępna, jednak praktycznie idealna!
6. Aspartam, absolutne zło?
7. Podsumowanie

Jak funkcjonuje mózg łasucha?

Naukowcy przeskanowali mózgi osób, które jadły słodycze o bardzo wysokiej zawartości cukru. Część mózgu, nazywana jądrem półleżącym, pracowała u nich bardzo intensywnie – zupełnie tak samo, jak u ludzi biorących narkotyki. Dlaczego cukier nazywany jest największym narkotykiem XXI wieku? Ze względu na bardzo mocne właściwości uzależniające. Nasze mózgi są zaprogramowane na poszukiwanie różnorodności i nowych smaków, dzięki temu mamy większą szansę na zapewnienie sobie potrzebnych składników odżywczych. Jeśli jesz coś bardzo często, wydzielanie dopaminy słabnie i by zapewnić sobie taką samą przyjemność, musisz dostarczyć większą dawkę – w tym przypadku cukru.

Brzmi trochę jak skutki regularnego przyjmowania narkotyków, leków lub alkoholu. Nie będę dzisiaj zbytnio rozpisywał się na temat szkodliwości cukru, ponieważ to temat po pierwsze drażliwy, dla niektórych obrońców, po drugie, w obecnej dobie na pewno nie raz miałeś okazję posłuchać lub poczytać o jego szkodliwym działaniu. Prawdą jest, że problemem jest ilość, nie same właściwości. Cukier, pod różną postacią ukryty jest dzisiaj praktycznie wszędzie. Polecam przeczytać etykiety, a szybko okaże się, że jest obecny w wielu produktach, o których nie miałeś pojęcia.

Pytanie, czy istnieje inna alternatywa, bo przecież życie nie polega na ciągłych ograniczeniach. Czy możemy cieszyć się słodkim smakiem, bez obaw o szkodliwość spożywanej substancji? Niżej opowiemy sobie kilka słów o najpopularniejszych alternatywach! 

Miód idealny na wszystko

Już nasze babcie wiedziały, że jak herbata, to tylko z miodem! To właśnie złocisty, przypominający płynne złoto, miód zdobył serca poprzednich pokoleń. Jednak czy jest on rzeczywiście pozbawiony wad? Do jego niewątpliwych zalet należy bogactwo witamin, możliwy korzystny wpływ na naszą odporność, hamowanie procesów miażdżycowych, okresowe pobudzenie pracy naszego mózgu oraz brak dodatkowego "przetworzenia", jak to ma miejsce w wypadku cukru.

Minusem natomiast jest fakt, że bardzo łatwo się nabrać i kupić miód sztuczny, a nawet jeżeli mamy już w naszym domu prawdziwy, to dalej są to całkowicie cukry proste, które patrząc na naszą sylwetkę, działają zdecydowanie negatywnie. Oczywiście nie dajmy się zwariować, łyżeczka dziennie, do herbaty, nikomu nie zaszkodzi, jednak nasze poszukiwania idealnej alternatywy dla cukru muszą trwać dalej.

Ksylitol - cukier brzozowy, czyli moda ostatnich lat

Ksylitol jest naturalnym, zastępczym środkiem słodzącym pierwotnie przeznaczonym dla diabetyków. Główną zaletą tej słodkiej substancji jest fakt, że bardzo wolno podnosi cukier we krwi. Posiada aż 14-krotnie niższy indeks glikemiczny niż zwykły cukier stołowy (sacharoza). Z chemicznego punktu widzenia ksylitol jest alkoholem cukrowym o wyglądzie i smaku przypominającym zwykły cukier.

W przeciwieństwie do sacharozy ksylitol działa bakteriobójczo. W efekcie ma właściwości poprawiające odporności organizmu. Agencja Żywności i Leków działająca na terenie Ameryki potwierdziła, iż ksylitol bardzo skutecznie działa w walce z zapaleniem dziąseł i próchnicą. Jakie są jego wady? Ksylitol jest słodzikiem bezpiecznym, o ile nie spożywamy go w zbyt dużych ilościach i o ile nie cierpimy na zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego, takie jak zespół jelita drażliwego.

Ksylitol - naturalny zamiennik białego cukru 

Niestety jedną z głównych wad cukru brzozowego jest możliwość wywoływania biegunek i to już przy stosunkowo niewielkim spożyciu. O ile w przypadku osób zdrowych zazwyczaj górnym limitem dobrze tolerowanych dawek jest około 15 g na dobę, o tyle w przypadku jednostek borykających się z IBS już 2 – 3 g mogą wywołać nieprzyjemne efekty uboczne. Jeżeli smak słodki musi pojawiać się bardzo sporadycznie w Twojej diecie, to ksylitol faktycznie może być bardzo dobrym wyborem.

Stevia - 100% natury?

Stewia jest rośliną, która posiada szereg ciekawych właściwości. Powszechnie znana jest głównie z tego, że zawiera substancje, które nadają produktom spożywczym słodki smak, ale warto wiedzieć, że związki te kryją w sobie kilka innych walorów. Stewiozydy w niej zawarte poprawiają tolerancję glukozy, wpływając na parametr taki jak wrażliwość insulinowa. Jest to niezwykle ważne dla ogólnie pojętego zdrowia metabolicznego, zwłaszcza w przypadku osób borykających się ze sporym nadmiarem tkanki tłuszczowej i wszystkich chcących poprawić kompozycję sylwetki.

W przypadku otyłości gospodarka insulinowo-glukozowa nie działa prawidłowo. Aktywność fizyczna i odpowiednia dieta (oraz będący ich skutkiem ubytek tłuszczu ustrojowego) to kluczowe czynniki poprawiające ten parametr metaboliczny. Jaka jest podstawowa wada? Dla bardzo wielu osób stevia będzie gorzko-kwaśna i bardzo łatwo wyczuwalna we wszystkich napojach, wypiekach itp. Jej smak potrafi być tak bardzo specyficzny, że przyzwyczajenie się do niego jest praktycznie niemożliwe. Jak przekonać się, czy Stevia jest dla Ciebie? Spróbować!

Tagatoza, trudno dostępna, jednak praktycznie idealna!

Tagatoza jest monosacharydem, który budową przypomina fruktozę. W przeciwieństwie do niej jednak, jak i w odróżnieniu od innych znanych nam cukrów prostych takich jak glukoza czy sacharoza, charakteryzuje się ona stosunkowo niską wartością energetyczną (1,5 kcal / g). Tagatoza nie powoduje biegunek, wzdęć i gazów. W odróżnieniu od aspartamu, acesulfamu, cyklaminianów i sacharynianu jest substancją pochodzenia naturalnego, a z jej stosowaniem, póki co nie wiążą się żadne kontrowersje.

Badania naukowe wskazują, że tagatoza korzystnie wpływa przy tym na stan jelitowego ekosystemu, z jednej strony promując rozwój sprzyjających naszemu zdrowiu bakterii, a z drugiej ograniczają namnażanie się drobnoustrojów chorobotwórczych. Ze względu na fakt, iż sama tagatoza nie tylko, że nie podnosi istotnie poziomu glukozy we krwi, ale wręcz może obniżać poposiłkową glikemię (poprzez zmniejszenie absorpcji glukozy z przewodu pokarmowego), polecana jest diabetykom i osobom odchudzającym się. Gdzie natomiast jest haczyk? Ciężko w Polsce kupić tagatozę i jest ona zdecydowania drogą alternatywą.

Aspartam, absolutne zło?

W świecie dietetyki nie ma chyba bardziej kontrowersyjnej substancji niż aspartam. Przypisuje się jej wszelkie plagi tego świata, rzekomo działa rakotwórczo, jednak prawda, jak zawsze leży gdzieś pośrodku. Faktycznie, aspartam nie nadaje się do słodzenia rzeczy gorących lub wrzących, ze względu na wytwarzanie się diketopiperazyny, dodatkowo może powodować bóle głowy, problemy z koncentracją, nudności, problemy gastryczne czy bezsenność, jednak należy go spożywać regularnie i w bardzo dużych dawkach. Jak natomiast jest z jego działaniem rakotwórczym?

W latach 90 ubiegłego stulecia pojawiło się kilka publikacji traktujących na temat związku aspartamu z zachorowaniami na raka, jednak niedługo później zaczęto je kwestionować, ponieważ przedmiotem badań były szczury, które otrzymywały dawki tak duże, że dorosła osoba musiałaby spożyć 50 kg aspartamu, w krótkiej jednostce czasu (!). Jednak w obecnej dobie, aspartam wykluczyłbym mimo wszystko z naszego jadłospisu. Wszystkie wymienione wyżej alternatywy są lepsze.

Podsumowanie

Nic w życiu nie bywa idealne. Jedno jest jednak pewne, wszystko będzie lepszym wyborem niż cukier. Każda alternatywna forma słodzenia jest dla nas zdrowsza. Oczywiście zawsze będzie trwała batalia krytyków i obrońców. Jedni twierdzą, że cukier spożywany jest od stuleci, a słodziki powodują raka, inni uważają, że globalne spożycie cukru jest główną przyczyną praktycznie wszystkich chorób nowotworowych i cywilizacyjnych, a sam cukier jest tak samo groźny, jak heroina lub substancje psychotropowe. Gdzie jest prawda?

Ja nie uciekałbym tak mocno w żadnym z tych kierunków, jednak prawda jest niepodważalna, alternatywne metody słodzenia, takie jak stewia, ksylitol czy wspomniana wyżej tagatoza są zdecydowanie lepsze. Pozdrawiam