Na co jest dobry kwiat lipy? Jakie ma właściwości

Lipa, czyli drzewo z rodziny lipowatych, jest łatwo rozpoznawalna między innymi dzięki swoim charakterystycznym kwiatom. Znalezienie kwiatów lipy jest stosunkowo proste, bowiem wystarczy wybrać się do pobliskich parków, alej czy lasów liściastych. Są one cenione w ziołolecznictwie za bogactwo substancji bioaktywnych, co czyni je popularnym składnikiem herbat i naparów. Osoby, które chcą wyciągnąć jak najwięcej z kwiatów lipy zazwyczaj sięgają po ekstrakty, zarówno w formie płynnej, jak i w kapsułkach.

1. Charakterystyka lipy
2. Działanie kwiatów lipy
3. Lipa w mieszankach ziołowych
4. Przepis na ekstrakt z lipy

Charakterystyka lipy

Imponująca lipa

Lipa rośnie do imponujących rozmiarów, osiągając nawet 30 metrów wysokości. Kora młodych drzew jest gładka i szarozielona, z czasem staje się ciemniejsza i pęka, tworząc charakterystyczne bruzdy. Liście lipy mają sercowaty kształt, są duże, jasnozielone i ostro zakończone. Ich brzegi są drobno ząbkowane, a na spodzie można dostrzec drobne kępki włosków. Kwiaty są małe, kremowo-żółte i zebrane w luźne, zwisające wiechy.

Zapach, który zna każdy

Kwiaty wydzielają intensywny, słodki zapach, który przyciąga liczne owady, zwłaszcza pszczoły. Każda wiecha ma kilka kwiatów osadzonych na długich szypułkach, co ułatwia ich rozpoznanie. Kwitnące lipy są łatwo zauważalne nie tylko dzięki zapachowi, ale również dzięki jasnym plamom kwiatów kontrastującym z zielenią liści. Zbierając kwiaty lipy, warto pamiętać, aby robić to w suche dni, najlepiej przed południem, kiedy kwiaty są w pełni rozwinięte i mają najwięcej aromatycznych olejków eterycznych.

Ogólny opis lipy

Działanie kwiatów lipy

Dla jelit

Kwiaty lipy są bogate w różnorodne substancje bioaktywne, które od wieków były stosowane w tradycyjnym zielarstwie, Chociaż istnieją liczne przesłanki historyczne mówiące o efektywności kwiatów lipy, a dodatkowo dostępne są wyniki eksperymentów na modelach komórkowych i zwierzęcych, to wciąż potrzeba więcej badań klinicznych, aby w pełni potwierdzić te korzyści u ludzi​. Jednym z mechanizmów, poprzez które kwiaty lipy mogą wspierać organizm, jest odżywianie mikrobiomu jelitowego.

Na alergie i przeziębienie 

Główne składniki to flawonoidy, takie jak kwercetyna i kemferol. Wstępne badania na modelach komórkowych oraz zwierzęcych sugerują, że te związki mogą wspierać układ odpornościowy oraz pomagać w łagodzeniu objawów alergii, przeziębienia i grypy.

Stany zapalne gardła

Śluzy zawarte w kwiatach lipy składają się z polisacharydów, mają właściwości powlekające, co może być korzystne przy kaszlu, chrypce czy stanach zapalnych gardła.

Relaks i odporność

Glikozydy fenolowe, takie jak tilirozyd, mogą mieć działanie uspokajające i przeciwlękowe. Dzięki temu kwiaty lipy tradycyjnie były stosowane nie tylko do wzmocnienia odporności, ale również do łagodzenia stanów stresowych. Olejki eteryczne obecne w kwiatach lipy dodatkowo wzmacniają potencjalne efekty relaksacyjne.

Lipa w mieszankach ziołowych

W sezonie zachorowań

W tradycyjnych europejskich spisach zielarskich kwiaty lipy często łączone są z innymi ziołami. W celu łagodzenia objawów przeziębienia i grypy obok lipy pojawiają się susze, syropy lub ekstrakty z czarnego bzu, rumianku i tymianku, co wspomaga działanie przeciwzapalne.

Na uspokojenie

Kwiaty lipy, ze względu na swoje potencjalne właściwości uspokajające, są również stosowane w połączeniu z melisą, walerianą i chmielem w celu łagodzenia stanów nerwowych, bezsenności oraz łagodnych stanów lękowych.

Na nadmiar wody 

Właściwości diuretyczne substancji zawartych w kwiatach lipy są wykorzystywane w połączeniu z pokrzywą i mniszkiem lekarskim, aby wspierać pracę nerek i eliminację toksyn z organizmu.

Przepis na ekstrakt z lipy

Przygotowanie ekstraktu z kwiatów lipy w domu jest stosunkowo proste, jednak warto pamiętać, że przetwory domowe nie dają tak stabilnej zawartości substancji bioaktywnych oraz trwałości, jak niektóre suplementy. Świeże kwiaty lipy zbiera się rano, gdy są pełne olejków eterycznych, następnie myje i osusza. Kwiaty suszy się w przewiewnym miejscu, z dala od słońca.

Po wysuszeniu kwiaty są gotowe do ekstrakcji. Do przygotowania ekstraktu alkoholowego suszone kwiaty wypełniają połowę słoika, po czym zalewa się je wysokoprocentowym alkoholem do pełna. Słoik zamyka się szczelnie i pozostawia w ciemnym, chłodnym miejscu na 4-6 tygodni, codziennie potrząsając.

Źródła:

• Noguerón-Merino, M. C., Jiménez-Ferrer, E., Román-Ramos, R., Zamilpa, A., Tortoriello, J., & Herrera-Ruiz, M. (2015). Interactions of a standardized flavonoid fraction from Tilia americana with Serotoninergic drugs in elevated plus maze. Journal of ethnopharmacology, 164, 319–327. https://doi.org/10.1016/j.jep.2015.01.029
• Karioti, A., Chiarabini, L., Alachkar, A., Fawaz Chehna, M., Vincieri, F. F., & Bilia, A. R. (2014). HPLC-DAD and HPLC-ESI-MS analyses of Tiliae flos and its preparations. Journal of pharmaceutical and biomedical analysis, 100, 205–214. https://doi.org/10.1016/j.jpba.2014.08.010
• Marrassini, C., Anesini, C., & Ferraro, G. (2011). HPLC fingerprint of a flower extract of Tilia × viridis and correlation with antiproliferative and antioxidant activity. Phytotherapy research : PTR, 25(10), 1466–1471. https://doi.org/10.1002/ptr.3444
• Loscalzo, L. M., Wasowski, C., & Marder, M. (2009). Neuroactive flavonoid glycosides from Tilia petiolaris DC. extracts. Phytotherapy research : PTR, 23(10), 1453–1457. https://doi.org/10.1002/ptr.2800
• Czerwińska, M. E., Dudek, M. K., Pawłowska, K. A., Pruś, A., Ziaja, M., & Granica, S. (2018). The influence of procyanidins isolated from small-leaved lime flowers (Tilia cordata Mill.) on human neutrophils. Fitoterapia, 127, 115–122. https://doi.org/10.1016/j.fitote.2018.02.018
• Kruk, A., Granica, S., Popowski, D., Malinowska, N., & Piwowarski, J. P. (2022). Tiliae flos metabolites and their beneficial influence on human gut microbiota biodiversity ex vivo. Journal of ethnopharmacology, 294, 115355. https://doi.org/10.1016/j.jep.2022.115355