Na co pomaga cynk? Właściwości zdrowotne

Niektóre składniki mineralne w znaczący sposób regulują procesy biochemiczne i fizjologiczne związane ze zdrowiem. Jednym z najważniejszych pierwiastków zaliczających się do tej grupy jest cynk. Jego niedobory upośledzać mogą wiele „funkcji” organizmu, zaś homeostaza może przynieść liczne korzyści.

1. Cynk w organizmie
2. Właściwy poziom spożycia 
3. Cynk w diecie
4. Kto jest narażony na ryzyko niedoborów?
5. Właściwości zdrowotne cynku
6. Pomocne działanie cynku

Cynk w organizmie

W ludzkim organizmie znajduje się około 2–3 gramy cynku, z czego około 0,01% jest codziennie zużywane i uzupełniane. Potrzebny jest dla funkcjonowania kilkuset enzymów i kilku tysięcy elementów białek i za ich pośrednictwem uczestniczy m.in. we wzroście i rozwoju organizmu.

Stanowi ważny element cyklu życiowego komórek w organizmie, reguluje funkcje odpornościowe, metaboliczne, reprodukcyjne, związane ze wzrokiem i smakiem, a także funkcjami poznawczymi i zachowaniem. Bierze udział w przekaźnictwie nerwowym (uproszczając: efektywności funkcjonowania układu nerwowego) i pośredniczy w neuro- i synaptogenezie (procesach rozwijających układ).

Właściwy poziom spożycia 

Szacuje się, że dla osób dorosłych w populacji polskiej poziomem spożycia wystarczającym do pokrycia zapotrzebowania jest około 8 mg dla kobiet oraz 11 mg dla mężczyzn. Najbardziej narażone na niedobory są osoby starsze oraz kobiety w ciąży lub karmiące.

Cynk w diecie

Według danych z kilku krajów rozwiniętych przeciętna dieta osoby dorosłej dostarcza 4,7–18,6 mg cynku dziennie. Produkty spożywcze pochodzenia zwierzęcego zawierają w swoim składzie chemicznym najlepiej przyswajalny cynk. Do najbogatszych źródeł tego pierwiastka w formie o wysokiej biodostępności zalicza się wołowinę, jagnięcinę i mięso z kaczki, spore jego ilości pojawiają się również w ostrygach i produktach spożywczych wzbogacanych.

Kto jest narażony na ryzyko niedoborów?

Na ryzyko niedoborów z pewnością narażają się wegetarianie i weganie, a nawet osoby stroniące od czerwonego mięsa.

Właściwości zdrowotne cynku

Cynk jest składnikiem mineralnym o wielu funkcjach prozdrowotnych. Odpowiedni jego poziom reguluje aktywność układu immunologicznego, wspiera kondycję skóry i błon śluzowych oraz plamki żółtej w oczach. Ponadto cynk wykazuje działanie terapeutyczne m.in. w chorobie Wilsona i zwyrodnieniu soczewkowo-wątrobowym, które prowadzić mogą do marskości wątroby, zaburzeń neuromotorycznych oraz psychozy.

Cynk jest kandydatem na środek wspierającym stan zdrowia cukrzyków. Cukrzyca często wiąże się ze wzmożonym wydalaniem cynku z moczem, a dodatkowa jego podaż może wesprzeć ochronę antyoksydacyjną organizmu i ochronę m.in. przed retinopatią. Cynk jest również cennym pierwiastkiem z punktu widzenia strategii wspierania populacji niedożywionych.

Wzbogacanie produktów spożywczych w regionach narażonych na skrajne niedobory może prowadzić do obniżenia śmiertelności związanej z biegunkami, zapaleniami płuc oraz prawdopodobnie również malarią.

Pomocne działanie cynku

Aby móc cieszyć się ze wszystkich korzyści związanych z funkcjami cynku należy dbać o odpowiednią jego podaż w diecie. Niekiedy optymalnym rozwiązaniem może być suplementacja, gdyż zapewnia wysokie dawki i dobrze przyswajalne formy chemiczne. Jest to szczególnie ważne dla osób rezygnujących z jedzenia mięsa, a także dla osób starszych i kobiet w ciąży.

Źródła:

Maret W, Sandstead HH. Zinc requirements and the risks and benefits of zinc supplementation. J Trace Elem Med Biol. 2006;20(1):3-18. doi: 10.1016/j.jtemb.2006.01.006. Epub 2006 Feb 21. PMID: 16632171.