Probiotyki na odchudzanie - jak działają i jakie wybrać?

Nadmierna masa ciała jest zjawiskiem o skomplikowanej etiologii, wynikającym z interakcji wielu czynników. Przyczyną nadmiernego przyrostu tkanki tłuszczowej jest zaburzenie równowagi energetycznej, w którym ilość dostarczanej energii z pożywienia przewyższa zapotrzebowanie organizmu. Nadwyżka zostaje magazynowana w postaci tłuszczu w tkance tłuszczowej. Na sposoby magazynowania energii wpływa wiele czynników, w tym regulacja mikrobiomu jelitowego, o czym mówi coraz więcej badań naukowych.

1. Czynniki sprzyjające nadwadze
2. Konsekwencje otyłości
3. Probiotyki na odchudzanie
4. Ogólne zasady dotyczące probiotykoterapii

Czynniki sprzyjające nadwadze

Nadmiar i geny

Poza prostym „przejadaniem” swojego zapotrzebowania z braku świadomości rolę w występowaniu otyłości mogą odegrać czynniki genetyczne. Geny wpływają bowiem na metabolizm substancji odżywczych, apetyt, preferencje żywieniowe i zdolność organizmu do magazynowania tłuszczu. Szczególnie gen FTO (Fat mass and obesity-associated gene) jest silnie związany z regulacją masy ciała poprzez kontrolę apetytu i metabolizmu, a jego różne warianty mogą prowadzić do zwiększonego spożycia kalorii i większej akumulacji tkanki tłuszczowej.

Modyfikacje wywołane czynnikami środowiskowymi

Coraz większą uwagę zwraca się również na epigenetykę, czyli modyfikacje genetyczne wywołane czynnikami środowiskowymi, które mogą zmieniać ekspresję genów i wpływać na rozwój otyłości. W krajach rozwiniętych mowa jest o środowisku “obesogennym”, czyli łatwym dostępie do wysokokalorycznych i nisko odżywczych produktów spożywczych, w połączeniu z brakiem aktywności fizycznej i siedzącym trybem życia. Do tego dochodzą czynniki psychospołeczne, takie jak stres czy zaburzenia snu, które również mają istotny wpływ na przyrost masy ciała.

Konsekwencje otyłości

Nadmierna masa ciała ma szeroko udokumentowane konsekwencje zdrowotne, które obejmują zarówno aspekty fizyczne, jak i psychiczne.

Droga do insulinooporności i cukrzycy

Na poziomie metabolicznym, nadmierna tkanka tłuszczowa prowadzi do insulinooporności, która jest jednym z głównych mechanizmów prowadzących do rozwoju cukrzycy typu 2. Badania epidemiologiczne jednoznacznie wskazują na związek pomiędzy otyłością a ryzykiem rozwoju cukrzycy, a także chorób sercowo-naczyniowych, takich jak nadciśnienie tętnicze i miażdżyca.

Działanie prozapalne i pronowotworowe

Tkanka tłuszczowa, zwłaszcza ta zlokalizowana w okolicy brzusznej, jest metabolicznie aktywna i wydziela różne substancje prozapalne. Przewlekły stan zapalny związany z otyłością jest uznawany za jeden z kluczowych czynników ryzyka w rozwoju chorób sercowo-naczyniowych oraz niektórych nowotworów, w tym raka piersi, jelita grubego i endometrium.

Problemy z oddychaniem

Otyłość jest również ściśle powiązana z problemami układu oddechowego, takimi jak zespół bezdechu sennego, który nie tylko obniża jakość życia, ale także może prowadzić do poważnych komplikacji zdrowotnych.

Probiotyki na odchudzanie

Rola mikrobioty

Mikrobiota jelitowa stała się jednym z kluczowych obszarów badawczych w kontekście otyłości, a coraz więcej uwagi poświęca się potencjalnym zastosowaniom probiotyków zarówno w prewencji, jak i terapii tego schorzenia. Probiotyki to żywe mikroorganizmy, w tym bakterie czy grzyby, które „współpracują” z organizmem człowieka dla obopólnej korzyści.

W ostatnich latach wiele badań skoncentrowało się na specyficznych szczepach probiotyków, które mogą modulować mikrobiotę jelitową w sposób sprzyjający zdrowiu metabolicznemu i redukcji nadmiaru tkanki tłuszczowej. Jednym z powodów, dla których probiotki działają w obszarze odchodzenia jest fakt, że podobnie jak komórki organizmu, one również się odżywiają substancjami odżywczymi, zwiększając zapotrzebowanie energetyczne.

Po pierwsze Lactobacillus plantarum

Lactobacillus plantarum jest szczególnie interesujący w kontekście badań nad otyłością, ponieważ jest jednym z nielicznych szczepów, które zostały poddane ocenie w analizie kilku eksperymentów. Wyniki tych analiz sugerują, że L. plantarum może odgrywać rolę w regulacji masy ciała poprzez korzystny wpływ na mikrobiotę jelitową, poprawę metabolizmu lipidów oraz zmniejszenie stanu zapalnego, co ma istotne znaczenie w kontekście otyłości i jej powikłań metabolicznych.

Pozostałe szczepy

Można też wybrać spośród innych szczepów, takich jak Lactobacillus gasseri, Lactobacillus rhamnosus oraz Bifidobacterium animalis subsp. lactis, które również wykazały obiecujące efekty w pojedynczych eksperymentach. Najlepiej wybrać probiotyki, które są odporne na warunki w odcinkach przewodu pokarmowego poprzedzających jelita.

Ogólne zasady dotyczące probiotykoterapii

Źródła:

• Guazzelli Marques, C., de Piano Ganen, A., Zaccaro de Barros, A., Thomatieli Dos Santos, R. V., & Dos Santos Quaresma, M. V. L. (2020). Weight loss probiotic supplementation effect in overweight and obesity subjects: A review. Clinical nutrition (Edinburgh, Scotland), 39(3), 694–704. https://doi.org/10.1016/j.clnu.2019.03.034
• Álvarez-Arraño, V., & Martín-Peláez, S. (2021). Effects of Probiotics and Synbiotics on Weight Loss in Subjects with Overweight or Obesity: A Systematic Review. Nutrients, 13(10), 3627. https://doi.org/10.3390/nu13103627