Czy glutamina jest dobra na jelita?

Glutamina to jeden z 20 standardowych aminokwasów, który odgrywa kluczową rolę w organizmie człowieka, zarówno jako składnik budulcowy białek, jak i związek o wszechstronnych funkcjach metabolicznych. Jest aminokwasem endogennym, co oznacza, że organizm potrafi go syntetyzować, jednak w warunkach zwiększonego zapotrzebowania, na przykład w stanach stresu metabolicznego, jego produkcja może okazać się niewystarczająca. Według licznych obserwacji naukowych obszarem szczególnie związanym z glutaminą mogą być jelita.

1. Wybrane funkcje glutaminy
2. Glutamina a jelita
3. Suplementacja diety l-glutaminą
4. Najlepsze połączenia - glutamina, probiotyki i maślan sodu

Wybrane funkcje glutaminy

Procesy uczenia się i zapamiętywania 

Glutamina uznawana jest za ważny element w funkcjonowaniu układu odpornościowego, gdzie odgrywa rolę w produkcji szybko dzielących się komórek, takich jak limfocyty i makrofagi. W tkance nerwowej glutamina pełni funkcję kluczowego prekursora dla syntezy neuroprzekaźnika glutaminianu, który odpowiada za procesy związane z pobudzeniem neuronalnym i plastycznością synaptyczną, co ma znaczenie dla procesów uczenia się i pamięci.

Regulacja równowagi kwasowo-zasadowej

Co więcej, glutamina uczestniczy w regulacji równowagi kwasowo-zasadowej organizmu, ponieważ może przekształcać się w amoniak, który neutralizuje nadmiar jonów wodorowych w sytuacjach zakwaszenia, zwłaszcza w nerkach. W wątrobie glutamina bierze udział w procesach detoksykacyjnych, uczestnicząc w cyklu mocznikowym, co pozwala na bezpieczne wydalanie nadmiaru amoniaku.

Synteza glukozy

Innym ważnym obszarem, w którym glutamina odgrywa rolę, jest regulacja syntezy glukozy w procesie glukoneogenezy, zwłaszcza w warunkach głodu lub zwiększonego zapotrzebowania energetycznego. W skali molekularnej glutamina jest wykorzystywana do produkcji nukleotydów, co czyni ją istotnym czynnikiem w procesie replikacji DNA i podziału komórek.

Glutamina a jelita

Ochrona i regeneracja

Glutamina pełni istotną funkcję w ochronie jelit, stanowiąc preferowane źródło energii dla enterocytów, komórek, które tworzą wewnętrzną wyściółkę jelit. Dzięki temu wspiera ich regenerację i funkcje ochronne. Glutamina stymuluje również produkcję białek tworzących barierę jelitową, takich jak klaudyny i okludyna, które poprzez ścisłe połączenia zapobiegają przenikaniu szkodliwych substancji z jelit do krwiobiegu. Ma to kluczowe znaczenie dla utrzymania integralności bariery jelitowej i ochrony przed stanami zapalnymi.

Przepuszczalność jelit, IBS i choroba Leśniowskiego-Crohna

Dodatkowo glutamina ma potencjał antyoksydacyjny, ponieważ uczestniczy w produkcji glutationu, jednego z najsilniejszych przeciwutleniaczy w organizmie. Niedobór glutaminy może prowadzić do osłabienia bariery jelitowej i zwiększonej przepuszczalności, co wiąże się z ryzykiem występowania przewlekłych stanów zapalnych, charakterystycznych dla syndromu jelita drażliwego, czy choroby Leśniowskiego-Crohna.

Zawartość glutaminy w wybranych produktach spożywczych

Suplementacja diety l-glutaminą

Przed rozpoczęciem suplementacji warto upewnić się, że dieta i styl życia są dostosowane do potrzeb zdrowych jelit. Jadłospisy powinny składać się z produktów o niskim stopniu przetworzenia i być zróżnicowane, unikać należy napojów alkoholowych czy nadmiernego stosowania niektórych leków. Kiedy podejmie się suplementację, typowe dawkowanie zazwyczaj ustala się na poziomie od 5 do 10 gramów dziennie, rozłożone na dwie lub kilka porcji.

Typowe dawkowanie glutaminy

Dla sportowców lub osób poddanych dużemu wysiłkowi fizycznemu zaleca się dawki w górnej granicy tego zakresu. W kontekście wsparcia zdrowia jelit, np. przy leczeniu zespołu nieszczelnego jelita, suplementację najlepiej skonsultować ze specjalistą.

Najlepsze połączenia - glutamina, probiotyki i maślan sodu

Suplementacja glutaminy często łączona jest z innymi substancjami wspierającymi funkcjonowanie jelit. Probiotyki są jednym z najczęstszych dodatków, ponieważ pomagają w przywróceniu równowagi mikrobioty jelitowej, co w połączeniu z glutaminą może wspierać regenerację bariery jelitowej i zmniejszać stany zapalne. Inne popularne składniki, które często towarzyszą zarówno glutaminie, jak i probiotykom, to prebiotyki, takie jak inulina, które stymulują rozwój korzystnych bakterii jelitowych, oraz maślan sodu, który działa ochronnie na błonę śluzową jelit, wspierając jej regenerację i zmniejszając przepuszczalność.

Źródła:

• Kim, M.-H.; Kim, H. The Roles of Glutamine in the Intestine and Its Implication in Intestinal Diseases. Int. J. Mol. Sci. 2017, 18, 1051. https://doi.org/10.3390/ijms18051051
• Wang, B., Wu, G., Zhou, Z. et al. Glutamine and intestinal barrier function. Amino Acids 47, 2143–2154 (2015). https://doi.org/10.1007/s00726-014-1773-4