Czy żelazo można przyjmować z magnezem?

Żaden pierwiastek aktywny biologicznie nie jest produkowany przez nasz organizm. Dlatego każdy taki pierwiastek musimy pobierać z pożywienia. Pomimo tego, że nasza codzienna żywność jest relatywnie obfitym źródłem pierwiastków, badania naukowe pokazują, że stosunkowo często zdarzają się w dzisiejszej populacji niedobory niektórych z nich. Dotyczy to m.in. żelaza.

1. Problem żelaza i magnezu
2. Magnez a anemia
3. Preparaty magnezu a żelazo
4. Suplementacja magnezu a żelazo
5. Gdy brakuje magnezu…
6. Magnez z żelazem – dobry pomysł!

Problem żelaza i magnezu

Jedna z koncepcji głosi, że winę za taki stan rzeczy nie tyle ponosi niedobór żelaza w diecie, ile nadmiar innych pierwiastków, m.in. magnezu, które zaburzają proces jego wchłaniania.

Problemy transportowe

Chodzi o to, że bardzo ważnym elementem mechanizmu wchłaniania żelaza jest tzw. transporter jonów metali dwuwartościowych, czyli takich, jakie tworzą – i żelazo, i magnez. Ponieważ transporter ten może brać udział w absorpcji podobnych jonów metali, nadmiar jednego z nich może wysycać białko transportowe, blokując przyswajanie pozostałych.

W badaniach rzeczywiście obserwowano interakcje zachodzące pomiędzy przyswajaniem dwuwartościowych jonów magnezu i żelaza. Mianowicie, jak się okazuje, niedobór w jelicie jednego z nich prowadzi do wzrostu absorpcji drugiego. Otóż w zwierzęcym modelu badawczym wykazano, że niedobór żelaza w jelicie zwiększa wchłanianie magnezu i że niski udział magnezu w diecie gryzoni zwiększa absorpcję żelaza.

Magnez a anemia

Ponieważ żelazo współtworzy hemoglobinę – białko krwi odpowiedzialne za transport tlenu z płuc do tkanek – i odpowiada za zdolność tego białka do wiązania tlenu, dlatego niedobór żelaza objawia się w pierwszej kolejności niedokrwistością, czyli inaczej anemią. Dlatego badania prowadzone na ludziach koncentrowały się wokół związku magnezu z ryzykiem rozwoju anemii.

Występowanie żelaza i magnezu w popularnych produktach spożywczych

I rzeczywiście w niektórych z tych badań zaobserwowano korelację pomiędzy wysokim poziomem magnezu w krwiobiegu lub diecie z podwyższonym ryzykiem rozwoju anemii. Niemniej chodziło tutaj o naturalną dietę bogatą w magnez, której pokarmy zawierają jednocześnie inne składniki aktywne biologicznie, hamujące wchłanianie żelaza, takie jak fityniany czy katechiny.

Preparaty magnezu a żelazo

Ponieważ jednak magnez, z uwagi na jego znaczenie zdrowotne i dość powszechne niedobory, jest jednym z pierwiastków najczęściej stosowanych w postaci suplementów diety, bardziej interesujące będą wyniki tych badań, w których sprawdzano wprost, jak wpływa na status żelaza stosowanie preparatów magnezu.

W jednym z tego typu badań przykładowo wykazano, że wchłanianie żelaza z przewodu pokarmowego ograniczane jest tylko przez stosowane jako środki zobojętniające lub przeczyszczające, słabo rozpuszczalne sole magnezu, takie jak tlenek lub trójkrzemian magnezu, podczas gdy związki oferowane jako suplementy magnezu nie wywierają zauważalnego wpływu na stopień wchłaniania żelaza. Przy czym, jak się okazuje, te słabo rozpuszczalne sole magnezu nie blokują transportera jonów metali dwuwartościowych, tylko zmieniają pH treści jelitowej w sposób niekorzystny dla wchłaniania żelaza oraz same absorbują jego jony, uniemożliwiając im przekraczanie bariery jelitowej.

Suplementacja magnezu a żelazo

Jednak najbardziej powinny nas chyba zainteresować najaktualniejsze badania dotyczące tej kwestii. W badaniu, o którym tu mowa, wzięło udział 100 zdrowych studentek Wydziału Farmacji Uniwersytetu w Belgradzie, jako że kobiety, z uwagi na menstruację, są bardziej od mężczyzn narażone na niedobór żelaza i objawy niedokrwistości.

Wszystkie studentki przyjmowały magnez w dziennej dawce 375 mg jonów pierwiastka, m.in. w formie cytrynianu magnezu, a obszar dokonanej analizy obejmował m.in. pomiary stężenia magnezu i żelaza we krwi oraz stopnia nasycenia żelazem transferyny – białka osocza krwi, transportującego żelazo do wszystkich tkanek naszego organizmu.

A w badaniu tym paradoksalnie wykazano, że suplementacja magnezu, prowadząca do wzrostu stężenia tego pierwiastka w surowicy krwi, wywiera dodatni wpływ na ogólny poziom żelaza w krwiobiegu oraz stopień nasycenia tym pierwiastkiem transferyny.

Gdy brakuje magnezu…

Autorzy tego badania przypomnieli również, że magnez jest kofaktorem wielu enzymów, odgrywającym ważną rolę w procesie syntezy hemoglobiny. W związku z tym niedobór magnezu może zakłócać syntezę hemoglobiny i metabolizm energetyczny erytrocytów krwi, co może w konsekwencji skutkować rozwojem objawów anemii.

Magnez z żelazem – dobry pomysł!

Wygląda więc na to, że nie musimy obawiać się, iż suplementacja magnezu doprowadzi do niedoborów żelaza i rozwoju objawów anemii. Nie musimy obawiać się również o to, że suplement zestawiający magnez z żelazem, taki jak przykładowo popularne złożone preparaty mineralno-witaminowe, nie zadziała jako uzupełniające źródło żelaza.

Wręcz przeciwnie – wszystko wskazuje na to, że dodatek magnezu do diety lub suplementu poprawi wykorzystanie żelaza.

Sławomir Ambroziak 

Źródło:

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9375532/