Czym jest hydrolizat kolagenu?

Aby organizm mógł wykorzystywać substancje dostarczane do niego z zewnątrz, musi posiadać w swoim biochemicznym „arsenale” specyficzne narzędzia służące do rozkładu większych i bardziej złożonych struktur na mniejsze i prostsze cząsteczki. Doskonałym przykładem jest tutaj sposób, w jaki białka kolagenowe rozkładane są przez hydrolazy na peptydy. Mechanizm ten wykorzystuje się między innymi do produkcji preparatów o wysokiej przyswajalności i aktywności biologicznej w organizmie człowieka.

1. Co to jest hydrolizowany kolagen?
2. Na co pomaga hydrolizowany kolagen?
3. Źródła hydrolizatu kolagenu
4. Jakie suplementy z hydrolizatem kolagenu wybrać?
5. Z czym łączyć hydrolizowany kolagen?

Co to jest hydrolizowany kolagen?

Hydrolizat kolagenu to produkt, który ma na celu dostarczenie do organizmu dobrze przyswajalnej formy peptydów kolagenowych. Pełnią one liczne funkcje w tkankach zarówno zewnętrznych (skóra, włosy, paznokcie), jak i organach wewnętrznych, czy mięśniach i naczyniach krwionośnych. Kolagen wytwarzany jest w organizmach ssaków, ptaków, ryb, gadów i płazów. U ludzi jest najbardziej rozpowszechnionym białkiem w całym ciele. Szacuje się, że stanowi nawet 25% wszystkich białek.

Składa się głównie z glicyny, proliny oraz charakterystycznej dla białek kolagenowych hydroksyproliny. Jego nazwa pochodzi od greckiego zlepku słów kolla, czyli klej / guma i gen, czyli wytwarzać. Przeważająca ilość kolagenu w organizmach kręgowców ma formę ściśle upakowanych włókien, które kształtują elastyczność i wytrzymałość na uszkodzenia. Białko to obecne jest w przestrzeni pozakomórkowej, dzięki czemu utrzymuje cały organizm jako jedna całość. Badania naukowe nad właściwościami kolagenu zaczęły się w latach 30. XX wieku.

Na co pomaga hydrolizowany kolagen?

Produkty zawierające kolagen poddany hydrolizie pomagają przede wszystkim w regulacji stanu odżywienia. Mają one na celu zwiększenie dostępności związków budulcowych dla skóry i organów oraz tkanek wewnętrznych. Jednym z najlepiej udokumentowanych działań kolagenu jest wpływ na bóle stawów w schorzeniach, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów. Dodatkowo peptydy kolagenowe wspierają kości i stawy poprzez zwiększanie biodostępności wapnia.

Hydrolizowany kolagen pomagać może również w hamowaniu postępów starzenia się organizmu. Szacuje się bowiem, że w wieku 80 lat produkcja kolagenu spada o około 75% w porównaniu do młodych dorosłych. Skutkami tego jest zarówno osłabienie szkieletu, jak i zmiana wyglądu zewnętrznego. Podobne procesy degeneracyjne kolagenu obserwuje się u osób palących papierosy, opalających się zbyt długo, czy też trenujących ponad swoje możliwości regeneracyjne.

Kolagen, poza tym, że działa w obrębie stawów czy skóry, znany jest również z wpływu na układ sercowo-naczyniowy. Okazuje się, że suplementacja pomocna może być w regulowaniu poziomu cholesterolu LDL, czy ciśnienia skurczowego.

Źródła hydrolizatu kolagenu

Kolagen w produktach spożywczych występuje w postaci niezhydrolizowanej. Aminokwasy w nich złączone są wiązaniami, które przed wchłonięciem „przecięte” muszą być w przewodzie pokarmowym. Najlepszymi źródłami kolagenu są chrząstki wołowe i wieprzowe oraz wywary na kościach i żelatyna, a także ości i skóry rybie.

Sposobem na dostarczenie największych dawek o najlepszej przyswajalności jest jednak sięgnięcie po suplementację. Kiedy celem stosowanej diety jest optymalizacji gospodarki kolagenowej w organizmie, warto rozważyć włączenie do niej preparatów z hydrolizatem kolagenu wołowego lub rybiego. Peptydy pozyskiwane po hydrolizie omawianego białka mają zdecydowanie niższą masę cząsteczkową niż białko natywne, dzięki czemu są łatwiej przyswajane przez organizm.

Jakie suplementy z hydrolizatem kolagenu wybrać?

Wybierając suplementy z kolagenem, należy kierować się tym, czy substancja aktywna w nich zawarta jest w postaci hydrolizowanej. Preparaty kolagenowe mogą być pochodzenia wołowego lub rybiego, jednak najważniejszym aspektem dla dobrej przyswajalności jest spożywanie formy hydrolizatu. Do tej pory zidentyfikowano ponad 20 rodzajów białek kolagenowych, jednak w hydrolizatach rybich i wołowych przeważa kolagen typu I oraz III. Typ I w organizmie człowieka odpowiada głównie za „konstrukcję” skóry, zębów, kości, ścięgien i więzadeł czy organów wewnętrznych i ich unaczynienia, natomiast typ III za budowę skóry, mięśni i naczyń krwionośnych. Typ I kolagenu często nazywany jest natywnym, stanowi nawet 90% całego kolagenu w organizmie.

Dostępny jest szereg różnych form fizycznych produktów zawierających hydrolizowany kolagen. Hydrolizaty nie mają tak intensywnego zapachu i smaku, jak kości wieprzowe lub wołowe, czy ości rybie, dzięki czemu ich forma uważana jest za dużo bardziej przystępną. Kolagen w tej formie spożywać można pod postacią kapsułek, tabletek, proszków smakowych, a także shotów. Pozwala to na wygodne, regularne i równomierne dawkowanie.

Z czym łączyć hydrolizowany kolagen?

Gospodarkę kolagenową w organizmie wesprzeć można nie tylko poprzez konsumpcję samego hydrolizowanego kolagenu. Jednym z czynników, który na drodze przemian biochemicznych pomaga w wytwarzaniu białek budujących tkanki, jest witamina C. Witamina ta (kwas askorbinowy) uczestniczy w syntezie kolagenu, a jej niedobory wywołują chorobę osłabiającą dziąsła, spojówki, skórę i naczynia krwionośne, czyli szkorbut. Odkrycie tego powiązania było efektem pierwszego w historii eksperymentu medycznego. Warto jeszcze zwrócić uwagę na to, że peptydy kolagenowe wykazują w organizmie działanie antyoksydacyjne, dzięki czemu mogą wspomagać potencjał witaminy C jako przeciwutleniacza.

Pośrednie znaczenie dla skóry i włosów ma również odpowiedni stan odżywienia organizmu cynkiem oraz siarką organiczną (MSM), które uczestniczą w wytwarzaniu keratyny, tj. białka charakterystycznego dla komórek nabłonkowych. Istnieją również przesłanki na korzystny wpływ kwasu hialuronowego, czy MSM na stan tkanek łącznych. Kwas hialuronowy wiąże wodę, wpływając na nawilżenie tkanek.

Z punktu widzenia wspierania gojenia ran przydatne może być połączenie kolagenu z suplementacją aminokwasem argininą. Wykazano bowiem, że dodatkowa podaż argininy prowadzi do zwiększenia dostępności hydroksyproliny w organizmie, która uczestniczy w sprawnym powracaniu tkanek do zdrowia.

Źródła:

• León-López A, Morales-Peñaloza A, Martínez-Juárez VM, Vargas-Torres A, Zeugolis DI, Aguirre-Álvarez G. Hydrolyzed Collagen-Sources and Applications. Molecules. 2019 Nov 7;24(22):4031. doi: 10.3390/molecules24224031. PMID: 31703345; PMCID: PMC6891674.
• Gauza-Włodarczyk M, Kubisz L, Włodarczyk D. Amino acid composition in determination of collagen origin and assessment of physical factors effects. Int J Biol Macromol. 2017 Nov;104(Pt A):987-991. doi: 10.1016/j.ijbiomac.2017.07.013. Epub 2017 Jul 4. PMID: 28687386.
• Jalili Z, Jalili F, Moradi S, Bagheri R, Moosavian SP, Naeini F, Mohammadi H, Mojtaba Ghoreishy S, Wong A, Travica N, Hojjati Kermani MA, Jalili C. Effects of collagen peptide supplementation on cardiovascular markers: a systematic review and meta-analysis of randomised, placebo-controlled trials. Br J Nutr. 2022 Jun 6:1-16. doi: 10.1017/S0007114522001301. Epub ahead of print. PMID: 35658958.
• García-Coronado JM, Martínez-Olvera L, Elizondo-Omaña RE, Acosta-Olivo CA, Vilchez-Cavazos F, Simental-Mendía LE, Simental-Mendía M. Effect of collagen supplementation on osteoarthritis symptoms: a meta-analysis of randomized placebo-controlled trials. Int Orthop. 2019 Mar;43(3):531-538. doi: 10.1007/s00264-018-4211-5. Epub 2018 Oct 27. PMID: 30368550.
• Arribas-López E, Zand N, Ojo O, Snowden MJ, Kochhar T. The Effect of Amino Acids on Wound Healing: A Systematic Review and Meta-Analysis on Arginine and Glutamine. Nutrients. 2021 Jul 22;13(8):2498. doi: 10.3390/nu13082498. PMID: 34444657; PMCID: PMC8399682.
• Oe M, Sakai S, Yoshida H, Okado N, Kaneda H, Masuda Y, Urushibata O. Oral hyaluronan relieves wrinkles: a double-blinded, placebo-controlled study over a 12-week period. Clin Cosmet Investig Dermatol. 2017 Jul 18;10:267-273. doi: 10.2147/CCID.S141845. PMID: 28761365; PMCID: PMC5522662.