Grzyb chaga - co to jest? Działanie, właściwości

Chaga jest nietypowym grzybem w sensie morfologicznym i ekologicznym. Jego owocnik, czyli widoczna część grzyba, nie przypomina klasycznych kapeluszy i trzonków, które są charakterystyczne dla wielu innych gatunków grzybów. Zamiast tego, owocnik chaga ma formę spękanej, czarnej masy, którą można by porównać do zwęglonego drewna.

1. Skąd ten wygląd?
2. Występowanie grzyba chaga
3. Historia zastosowania przez ludzi
4. Co znajduje się w grzybie chaga?
5. Rekordzista antyoksydant!
6. Właściwości i działanie chaga
7. Dawkowanie chaga

Skąd ten wygląd?

Ten unikalny wygląd jest wynikiem złożonego procesu biologicznego, w którym grzyb tworzy symbiozę z drzewem brzozy, na którym rośnie. Poza wyglądem wyróżnia go też jedna z właściwości i o tym niżej... 

Występowanie grzyba chaga

Chaga, inaczej błyskoporek podkorowy (Inonotus obliquus), preferuje środowiska o umiarkowanym, nieco chłodniejszym klimacie. Jest to typowy gatunek borealny, co oznacza, że jest dobrze przystosowany do warunków środowiskowych panujących w lasach iglastych i mieszanych północnej półkuli. Wybór brzozy jako drzewa gospodarza nie jest przypadkowy.

Brzoza jest drzewem odpornym na niskie temperatury i dobrze przystosowanym do trudnych warunków środowiskowych, co zapewnia grzybowi stabilne środowisko do życia.

Historia zastosowania przez ludzi

Grzyb chaga był ceniony ze względu na potencjalne właściwości prozdrowotne w różnych kulturach północnej Europy i Azji. W tradycyjnej medycynie rosyjskiej i chińskiej chaga był używany do leczenia szerokiego spektrum dolegliwości, od problemów z układem pokarmowym, po choroby skóry. Pomimo bogatej historii w medycynie tradycyjnej dopiero w ostatnich dziesięcioleciach naukowcy zaczęli zwracać uwagę na możliwości terapeutyczne tego grzyba i badać go technikami współczesnymi.

Co znajduje się w grzybie chaga?

Zastosowanie metodologii naukowej w badaniach nad chaga doprowadziło do identyfikacji wielu bioaktywnych składników, takich jak polisacharydy, triterpeny czy fenole. Jak się okazało, obecny jest tam również kwas betulinowy i betulina, które przechodzą do grzyba z kory brzozy.

Rekordzista antyoksydant!

Ciekawym odkryciem odnośnie chaga jest to, że ma najwyższy poziom wskaźnika ORAC pośród produktów spożywczych. ORAC (Oxygen Radical Absorbance Capacity) to metoda laboratoryjna używana do mierzenia zdolności antyoksydacyjnych różnych substancji, chaga króluje w tej kategorii obok takich produktów, jak jagody acai, czy ciemna czekolada.

Właściwości i działanie chaga

Modulowanie odporności

Jednym z najważniejszych składników chaga są polisacharydy. Badania naukowe sugerują, że te złożone substancje węglowodanowe mają zdolność modulowania aktywności komórek układu odpornościowego. Wpływają na odporność bezpośrednio, jak i również poprzez korzystne oddziaływania z mikrobiotą jelitową.

Właściwości przeciwnowotworowe

Ważnymi składnikami błyskoporka podkorowego są również betulina i kwas betulinowy. Badania in vitro na tkankach i na modelach zwierzęcych sugerują, że te związki mają potencjalne działanie przeciwnowotworowe, głównie przez indukcję apoptozy (zniszczenia) w komórkach nowotworowych.

Obniżone ryzyko rozwoju chorób przewlekłych

Chaga jest również bogatym źródłem fenoli i flawonoidów, znanych ze swojego działania antyoksydacyjnego. Warto również zwrócić uwagę na triterpeny. Substancje te są zdolne do neutralizowania wolnych rodników w organizmie, co może zminimalizować ryzyko uszkodzeń komórek i przez to obniżyć ryzyko rozwoju chorób przewlekłych, takich jak choroby sercowo-naczyniowe, czy cukrzyca, a także mogą mieć zastosowanie w zwalczaniu stanów zapalnych. Zawartość melaniny, która odpowiada za kolor tego grzyba, a także kolor skóry u ludzi, dodatkowo wzbogaca profil substancji antyoksydacyjnych.

Charakterystyka grzyba chaga

Dawkowanie chaga

Chaga jest najczęściej stosowany w formie naparu lub jako ekstrakt. Dawkowanie jest zróżnicowane i może zależeć od formy produktu i celu terapeutycznego. Nie istnieje jednoznaczny standard dawkowania tego grzyba. Z reguły stosuje się go pod postacią wysuszoną lub ekstraktów, w dawkach do 1000 mg dziennie.

Źródła:

• Lu, Yangpeng et al. “Recent Developments in Inonotus obliquus (Chaga mushroom) Polysaccharides: Isolation, Structural Characteristics, Biological Activities and Application.” Polymers vol. 13,9 1441. 29 Apr. 2021, doi:10.3390/polym13091441
• Szychowski, K. A., Skóra, B., Pomianek, T., & Gmiński, J. (2020). Inonotus obliquus - from folk medicine to clinical use. Journal of traditional and complementary medicine, 11(4), 293–302. https://doi.org/10.1016/j.jtcme.2020.08.003
• Łysakowska, P., Sobota, A., & Wirkijowska, A. (2023). Medicinal Mushrooms: Their Bioactive Components, Nutritional Value and Application in Functional Food Production-A Review. Molecules (Basel, Switzerland), 28(14), 5393. https://doi.org/10.3390/molecules28145393