Jaka witamina C jest najlepsza dla dzieci?

Wprawdzie trudno wyrokować, która witamina jest najważniejsza, gdyż wszystkie są bardzo ważne, niemniej witaminę C możemy uznać za jedną z najważniejszych dla naszego organizmu, szczególnie dla szybko wzrastającego i rozwijającego się organizmu dziecka. Wynika to z funkcji pełnionych przez tę witaminę w ludzkim organizmie…

1. Przede wszystkim kolagen
2. Na linii frontu walki z infekcjami
3. Mięśnie nie rosną bez L-karnityny
4. Wyniki w nauce
5. Aby nie zabrakło żelaza
6. Ile witaminy C potrzebują dzieci?
7. Gdzie znajdziemy najwięcej witaminy C?
8. Gdy dziecku brakuje witaminy C
9. Leczenie szkorbutu
10. Suplementy także dla dzieci zdrowych
11. Krótko o witaminie P

Przede wszystkim kolagen

Fundamentalną rolą witaminy C jest jej nieodzowny udział w syntezie kolagenów. Natomiast kolageny to grupa białek sprężystych, charakterystycznych dla tkanki łącznej, odpowiadająca za wytrzymałość mechaniczną biernych elementów aparatu ruchu (kości, ścięgien, więzadeł, powięzi i stawów) i naczyń krwionośnych oraz jędrność skóry i prawidłowy stan dziąseł i zębów. Kolageny są również bardzo ważne dla procesu gojenia się ran i ogólnie naprawy rozmaitych uszkodzeń ciała.

Od aktywności witaminy C uzależniona jest przede wszystkim charakterystyczna struktura włókien kolagenowych, a tym samym kondycja wszystkich struktur organicznych, zbudowanych w przewadze z tych białek. Z kolei od poziomu witaminy C uzależniona jest, jak dowodzą badania, ogólna wydajność procesu syntezy białek kolagenowych, w którym przy wysokim poziomie tej witaminy powstaje 8-krotnie więcej masy kolagenu, niż przy niskim. A że ponad 30% masy białek budujących ludzkie ciało to właśnie kolageny, zrozumiałe, że warunkująca ich produkcję witamina C jest jednym z najważniejszych, niezbędnych składników pokarmowych dla szybko wzrastającego i rozwijającego się organizmu dziecka.

Na linii frontu walki z infekcjami

Witamina C pełni również bardzo ważne funkcje w układzie odpornościowym, chroniącym nasze pociechy przed rozmaitymi chorobami. Już wyższe stężenie witaminy C w komórkach odpornościowych niż w osoczu krwi sugeruje, że jest ona niezbędna do prawidłowej pracy układu immunologicznego.

Witamina C pobudza tutaj przede wszystkim syntezę interferonów, czyli białek aktywujących mechanizmy obronne układu immunologicznego w celu zwalczania patogenów, takich jak wirusy, bakterie, grzyby, pasożyty i komórki nowotworowe. Ponadto zwiększa też ogólną liczbę oraz wzmaga aktywność komórek odpornościowych, tworzących tzw. odporność nabytą, których zadaniem jest walka z toczącymi się aktualnie w organizmie infekcjami.

Mięśnie nie rosną bez L-karnityny

Witamina C jest też niezbędna w procesie syntezy L-karnityny, która występuje w ludzkim organizmie głównie w komórkach mięśnia sercowego, wątroby i mięśni szkieletowych, gdzie pełni funkcję transportera kwasów tłuszczowych do miejsc ich spalania, czyli mitochondriów.

Od poziomu spożycia witaminy C, jak dowiodły badania, uzależniony jest stopień wysycenia tych komórek L-karnityną, szczególnie ważny dla serca i mięśni. Ważny z tego powodu, że od komórkowych zasobów L-karnityny uzależniony jest status energetyczny mięśnia sercowego i mięśni szkieletowych. Przy czym L-karnityna pobudza również niezwykle ważny dla wzrostu organizmu proces tworzenia nowych włókien mięśniowych, a także aktywuje szlaki sygnalizacyjne, odpowiedzialne za regenerację i przyrost masy mięśni szkieletowych. Aby więc rosnąć, mięśnie potrzebują L-karnityny, a tym samym witaminy C, co jest niezwykle ważne w kontekście wzrastania i rozwoju dziecka, gdyż tkanka mięśniowa stanowi 30-35% masy jego ciała.

Wyniki w nauce

Od udziału witaminy C uzależniony jest również proces syntezy noradrenaliny – związku pełniącego funkcję hormonu i neuroprzekaźnika. Noradrenalina jest ogólnie czynnikiem aktywizującym organizm, mobilizującym do działania mózg i ciało, głównie w sytuacji wzmożonej aktywności umysłowej i/lub ruchowej.

Oddziałując na mózg, noradrenalina zwiększa pobudzenie i czujność, wspiera stan czuwania, ułatwia zapamiętywanie i przypominanie, a także umożliwia koncentrację. Jak więc widzimy, od odpowiedniego udziału witaminy C w diecie naszego dziecka uzależnione mogą być również jego sukcesy w szkolnej ławie.

Aby nie zabrakło żelaza

Ponadto witamina C ułatwia wchłanianie pochodzącego z pożywienia żelaza – pierwiastka o szczególnym znaczeniu w przebiegu procesów życiowych, zachodzących w organizmie naszego dziecka, znanego w pierwszej kolejności z funkcji transportera tlenu dystrybuowanego przez swoiste komórki krwi, nazywane erytrocytami lub czerwonymi krwinkami.

Jest to o tyle niezmiernie ważny efekt aktywności tej witaminy, że niedobór żelaza okazuje się bardzo częstym problemem wieku dziecięcego i w niektórych grupach wiekowych może dotyczyć nawet ponad 30% młodej populacji. A niedostateczny pobór żelaza z diety prowadzi do rozwoju niedokrwistości, skutkującej u dzieci pogorszeniem funkcji poznawczych oraz spadkiem zdolności uczenia się i zapamiętywania.

Ile witaminy C potrzebują dzieci?

Rekomendowane dzienne spożycie witaminy C u dzieci

W produktach mięsnych nie znajdujemy zbyt wiele witaminy C (2-30 mg/100 g), albowiem organizmy zwierzęce nigdy nie magazynują większych jej ilości. Niemniej w kontekście problematyki witaminy C mięso może być o tyle ważnym składnikiem dziecięcej diety, że jest obfitym źródłem L-karnityny (do 300 mg/100 g), niezbędnej, jak już wiemy, w procesie wzrastania dziecka i obniżającej zapotrzebowanie jego organizmu na witaminę C.

Jednak głównym pokarmowym źródłem witaminy C dla naszych pociech są produkty roślinne – owoce i warzywa. A szczególnie owce, które mogą nieraz gromadzić rekordowe ilości tej witaminy:

Zawartość witaminy C w wybranych owocach i warzywach (na 100 g produktu)

Gdy dziecku brakuje witaminy C

Głęboki niedobór witaminy C, czyli jej awitaminoza, prowadzi do rozwoju choroby znanej od stuleci jako szkorbut. To właśnie od aktywności przeciwszkorbutowej pochodzi alternatywna nazwa witaminy C – kwas askorbinowy.

Szkorbut daje szerokie spektrum swoistych dolegliwości zdrowotnych, objawiając się w pierwszej kolejności samoistnymi krwawieniami, wybroczynami, bólami mięśni, stawów i kości, utratą masy ciała, zwyrodnieniem mięśni, przerostem serca, łamliwością włosów i kości, zapaleniem dziąseł, rozchwianiem i wypadaniem zębów, słabym gojeniem się ran i skaleczeń, anemią, wzrostem podatności na infekcje, osłabieniem ogólnym, zmęczeniem, zaburzeniami snu, apatią i depresją.

Wprawdzie ogólnie w młodym pokoleniu szkorbut jest chorobą rzadką, niemniej bywa relatywnie często diagnozowany u dzieci z nieprawidłowymi nawykami żywieniowymi, chorobami psychicznymi lub niepełnosprawnością fizyczną, a także niemowląt karmionych mlekiem poddanym obróbce termicznej.

A jak wskazują doświadczenia kliniczne, najczęstszymi konsekwencjami niedoboru witaminy C u dzieci są zmiany kostne, takie jak problemy z tworzeniem zębiny i formowaniem się zębów, samoistne złamania kości kończyn, niestabilność dużych stawów, tzw. różaniec krzywiczy (zgrubienia połączeń kostno-chrzęstnych żeber) oraz zapadnięcie mostka, czyli formowanie się tzw. lejkowatej klatki piersiowej.

Leczenie szkorbutu

Szkorbut jest leczony u niemowląt i dzieci suplementem witaminy C, podawanym w dziennej dawce 100-300 mg min. przez okres miesiąca lub do całkowitego ustąpienia objawów klinicznych tej choroby.

Na skutek takiej terapii, samoistne krwawienia u dzieci, a także objawy w ogólnym samopoczuciu i obszarze jamy ustnej, ustępują najszybciej, w przeciągu kilku dni, podczas gdy na wycofanie się nieprawidłowości kostnych należy poczekać przynajmniej kilka tygodni.

Suplementy także dla dzieci zdrowych

Leczenie szkorbutu u dzieci to jedna sprawa, ale najważniejsza jest profilaktyka tej choroby, której najwygodniejszym środkiem są suplementy witaminy C przeznaczone do uzupełniania codziennej diety naszych pociech.

Każdy suplement witaminy C ze wskazaniem do stosowania u dzieci powinien być dobry, gdyż tego typu produkty muszą być oparte o najwyższej jakości kwas askorbinowy, często o opatentowanej technologii produkcji. Jeżeli jednak mielibyśmy sugerować, jaki suplement witaminy C będzie najlepszy dla dziecka, to teoria nam podpowiada, że albo oparty na kwasie askorbinowym, pozyskiwanym ze źródła naturalnego, albo wzbogacony naturalnymi bioflawonoidami. A to z tego powodu, że suplement taki nie tylko wzbogaci dietę naszego dziecka w witaminę C, ale również w ściśle z nią współpracującą witaminę P.

Krótko o witaminie P

Witaminę C odkrył węgierski uczony, Szent-Gyorgyi, który wyizolował z owoców w 1928 r. kwas askorbinowy. Szent-Gyorgyi nie spoczął jednak na laurach… Obserwując, że pełne ekstrakty warzywne i owocowe działają silniej przeciwszkorbutowo, aniżeli odpowiadające im dawki czystej witaminy C, w 1936 r. wyizolował z soków owocowych substancję działającą synergistycznie z kwasem askorbinowym, nazwaną następnie witaminą P od angielskiego słowa „permeability” (przepuszczalność), z uwagi na zdolność do obniżania przepuszczalności ścian naczyń krwionośnych i hamowania na tej drodze krwawień oraz powstawania wybroczyn.

Natomiast później ustalono, że witamina P jest w rzeczywistości kompleksem flawonoidów, nazywanych też bioflawonoidami, czyli aktywnych biologicznie składników pokarmowych, występujących naturalnie w owocach i warzywach obok witaminy C.

Autor: Sławomir Ambroziak

Źródła:                                                 

• https://link.springer.com/article/10.1007/s40124-024-00315-9
• https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4411344/