Jedną z najczęstszych przyczyn wystąpienia zgagi jest podrażnienie błon śluzowych, wynikających głównie z powodu refluksu żołądkowo-przełykowego (GERD). Choroba częściej rozwija się u osób z nadwagą lub otyłością, kobiet w ciąży, palaczy oraz u osób spożywających duże ilości alkoholu, kawy, tłustych i pikantnych potraw. Wstępne wyniki badań sugerują, że niektóre zioła mogą być pomocne w zwalczaniu refluksu i zgagi, co jest szczególnie ważne w obliczu skutków ubocznych niektórych środków farmaceutycznych stosowanych na zgagę.
![zgaga]()
- Powstawanie refluksu i zgagi
- Klasyczne leki i ryzyko
- Ziołolecznictwo w zgadze i refluksie
- Kombinacja - leki i zioła
Powstawanie refluksu i zgagi
Osłabienie zwieracza przełyku
Przyczyną refluksu jest przede wszystkim osłabienie dolnego zwieracza przełyku, co prowadzi do cofania się treści żołądkowej do przełyku, a zgaga jest jednym z najbardziej charakterystycznych objawów tego zjawiska. Zgaga, odczuwana jako pieczenie lub dyskomfort za mostkiem, często nasila się po spożyciu obfitych, tłustych lub pikantnych posiłków, przy pozycjach ciała sprzyjających cofaniu się treści żołądkowej, takich jak leżenie, pochylanie się, czy spanie na wznak.
Inne przyczyny
Choć refluks i zgaga są często używane zamiennie, zgaga jest jedynie jednym z objawów choroby refluksowej. Oprócz osłabienia dolnego zwieracza przełyku przyczyną zgagi mogą być również inne czynniki, takie jak przepuklina rozworu przełykowego, opóźnione opróżnianie żołądka, nadmierne spożycie kawy, alkoholu lub palenie tytoniu, a także stres, który może zwiększać napięcie mięśniowe i nasilać objawy.
Klasyczne leki i ryzyko
Leczenie refluksu opiera się głównie na stosowaniu inhibitorów pompy protonowej (PPI), które skutecznie redukują wydzielanie kwasu żołądkowego, jednak ich długotrwałe stosowanie może prowadzić do skutków ubocznych, takich jak niedobór magnezu, wapnia czy witaminy B12, zwiększone ryzyko infekcji przewodu pokarmowego (np. Clostridioides difficile), osteoporozy, a także zaburzenia mikrobioty jelitowej.
Skutki uboczne standardowych leków stosowanych w farmakoterapii zgagi
|
Lek
|
Skutki uboczne
|
|
PPI
|
Niedobory składników odżywczych, infekcje, zaburzenia mikrobioty.
|
|
Leki zobojętniające
|
Biegunka, zaparcia, wzdęcia, zaburzenia elektrolitowe.
|
|
Alginiany
|
Wzdęcia, mdłości, rzadko alergie.
|
|
Antagoniści H2
|
Bóle głowy, zmęczenie, biegunka.
|
|
Prokinetyki
|
Senność, zaburzenia neurologiczne, bóle głowy.
|
|
Antybiotyki
|
Nudności, biegunka, zaburzenia mikrobiomu jelitowego.
|
Ziołolecznictwo w zgadze i refluksie
Ostatnie przeglądy i badania dotyczące stosowania preparatów ziołowych w leczeniu choroby refluksowej przełyku (GERD) i nieerozyjnej choroby refluksowej (NERD) wskazują na rosnące zainteresowanie ich potencjałem jako terapii uzupełniających lub alternatywnych, szczególnie w kontekście ograniczeń i skutków ubocznych inhibitorów pompy protonowej (PPI).
![zaburzenia trawienne]()
Kluczowe preparaty
Kluczowe preparaty, takie jak rikkunshito (japońska mieszanka ziołowa zawierająca m.in. korzeń lukrecji (Glycyrrhiza uralensis), owoce cytryńca chińskiego (Schisandra chinensis) i kłącze imbiru (Zingiber officinale)), oraz STW-5 (znany również jako Iberogast, zawierający m.in. korzeń lukrecji, rumianek pospolity, miętę pieprzową, kminek zwyczajny, ostropest plamisty, melisę lekarską, glistnik jaskółcze ziele i korzeń arcydzięgla) wykazały obiecujące wyniki w badaniach na zwierzętach i ludziach, które jednak wymagają potwierdzenia w badaniach klinicznych na większą skalę.
Szarańczyn strąkowy (Ceratonia siliqua), pigwa pospolita (Cydonia oblonga), Pinellia ternata oraz pomarańcza gorzka (Citrus aurantium), również wykazały potencjał terapeutyczny. Na przykład pigwa pospolita wykazała skuteczność porównywalną z omeprazolem, a jej efekty utrzymywały się po zakończeniu terapii, podczas gdy Myrtus communis (mirt zwyczajny) oraz mieszanka rikkunshito łagodziły objawy NERD u pacjentów opornych na PPI. Potencjalnymi mechanizmami działania są zwiększanie ciśnienia w zwieraczu przełyku i modulacji wydzielania kwasu żołądkowego, czy poprawianie motoryki przewodu pokarmowego.
Kombinacja - leki i zioła
Kombinacje terapii ziołowych z konwencjonalnymi metodami leczenia przyniosły znaczną poprawę objawów GERD oraz wskaźników nawrotów. Profile bezpieczeństwa w tych badaniach były generalnie wysokie, a działania niepożądane występowały rzadko, co wspiera ich potencjał jako środków niskiego ryzyka w zwalczaniu GERD i NERD. Integracja takich terapii w praktyce klinicznej wymaga bardziej solidnych, szeroko zakrojonych badań na ludziach, aby potwierdzić ich skuteczność i dopracować protokoły leczenia, zapewniając pełne zrozumienie potencjału konkretnych surowców zielarskich oraz ich składników aktywnych.
Źródła:
- Salehi, M., Karegar-Borzi, H., Karimi, M., & Rahimi, R. (2017). Medicinal Plants for Management of Gastroesophageal Reflux Disease: A Review of Animal and Human Studies. Journal of alternative and complementary medicine (New York, N.Y.), 23(2), 82–95. https://doi.org/10.1089/acm.2016.0233
- Ahuja, A., & Ahuja, N. K. (2019). Popular Remedies for Esophageal Symptoms: a Critical Appraisal. Current gastroenterology reports, 21(8), 39. https://doi.org/10.1007/s11894-019-0707-4
- Kim, M., Park, C., Park, J. W., Kim, J., & Ko, S. J. (2024). Herbal medicine for the treatment of non-erosive reflux disease: A systematic review and meta-analysis. Medicine, 103(45), e40269. https://doi.org/10.1097/MD.0000000000040269
- Lee, H., Yang, C., Kwon, O., Kim, K. B., Lee, W., & Kim, S. (2024). Effectiveness analysis of herbal medicine for gastroesophageal reflux disease: A retrospective study. Medicine, 103(8), e37295. https://doi.org/10.1097/MD.0000000000037295
Zawarte treści mają charakter wyłącznie edukacyjny i informacyjny. Starannie dbamy o ich merytoryczną poprawność. Niemniej jednak, nie mają one na celu zastępować indywidualnej porady u specjalisty, dostosowanej do konkretnej sytuacji czytelnika.